Anders nog iets? | Hoge cijfers geen garantie voor een gelukkige toekomst

COLUMN - De hedendaagse maatschappij schreeuwt meer dan ooit om mensen met een goed ontwikkeld EQ. Dat het Emotioneel Quotiënt een grote inhaalslag aan het maken is, ten opzichte van het Intelligentie Quotiënt (IQ), is voor veel bedrijven allang bekend. Zo vragen ze bijvoorbeeld bij Google tijdens sollicitatierondes niet meer naar diploma’s en bijbehorende cijferlijsten van de sollicitanten. Ook gecompliceerde ‘breinbrekers’, waar de sollicitanten zich voorheen ter plekke over moesten buigen, worden al een tijdje achterwege gelaten.

Laszlo Bock, een topman bij Google, zei ooit dat ‘een enkel academische wereld, een kunstmatig aangeleerde wereld is.’ Hij vindt het veel interessanter voor zijn bedrijf, wanneer mensen op zoek zijn naar een antwoord dat niet overduidelijk vastligt en als enige waarheid wordt gezien. In deze context is het dan ook geen vreemd gegeven, dat het onderwijs steeds meer zal gaan inspelen op deze ontwikkelingen.

Van oudsher wordt er nog altijd gedacht en verwacht dat de vakken, zoals wij die hebben geleerd op de middelbare school, gelden als norm voor het wel of niet slagen in de maatschappij. Echter, een zo hoog mogelijk genoten opleiding staat niet (meer) garant voor een succesvol leven, waarin een baan op hoog niveau helaas nog vaak als gelukzalig wordt gezien.

Gelukkig is er inmiddels een tendens gaande dat scholen naast alle verplichte, en voornamelijk cognitieve, vakken ook vakken aanbieden die bijwerken aan het verhogen van het EQ en het welbevinden van de leerlingen. Met deze vooruitstrevende aanpak zullen scholen tevens meer en meer gaan inspelen op de vraag van de maatschappij die eraan zit te komen, waarin ‘gepersonaliseerd’ leren en ‘creatief’ denken en werken, kernwoorden zullen zijn. Daarnaast zullen leerlingen zich door dit aanbod breder en completer gaan ontwikkelen, waardoor er een verrijking op sociaal, emotioneel en creatief gebied zal ontstaan.

Dat er tegenwoordig dus steeds meer wordt gekeken naar de individuele wensen en behoeften van de leerlingen, ook op het gebied van de ontwikkeling van het EQ, is een grote stap in de goede richting wanneer we het hebben over de toekomst. De complexe maatschappij van nu, met al z’n wensen, mogelijkheden en uitdagingen, kan een wirwar aan emoties en vragen opleveren. Het is daarbij dan ook van groot belang, dat er naast alle verplichte vakken, vaste momenten in een week komen waarin de leerlingen kunnen kiezen uit facultatief aangeboden vakken/thema’s/workshops/interessegebieden.

Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan een blok van een aantal weken waarin men kookles krijgt, iets leert over autotechnieken of de beginselen van een specifieke vreemde taal (denk aan: Japans of Noors) leert. Er is behoefte aan verdieping in vreemde culturen, je eigen geld managen of het opdoen van kennis over voeding. Daarnaast is er vraag naar het leren omgaan met negatieve gevoelens en leren om positief te denken, werken aan het zelfvertrouwen en kweken van meer zelfkennis, omgaan met faalangst of het aanleren van sociale vaardigheden en empathie. En wat te denken van actief leren luisteren en creativiteit te stimuleren in de breedste zin van het woord?

Wanneer deze diverse vormen van aanvullende algemene ontwikkeling in de toekomst op alle scholen zou worden ingevoerd, zal dit niet alleen leiden tot een gelijkwaardigheid van het EQ met betrekking tot het IQ. Er zal ook een evenwichtigere samenleving ontstaan, waarin jong volwassenen niet alleen weten dat y = ax + b de formule voor een lineair verband is waarin de richtingscoëfficient a is, maar dat er wellicht ook een andere manier is om te komen tot een meer creatievere oplossing. Desnoods in het Japans of Noors.

Dit artikel stond eerder in verkorte versie in NRC Handelsblad.

Volg Pascal Cuijpers op Twitter.