Lijstje: de tien beste Afrikaanse clubs aller tijden

Records. Daar houden mensen van. En wie is de Confédération Africaine de Football om niet in die behoefte te voorzien? Zijn we nog aan het bijkomen van de lijst met de twintig beste Afrikaanse voetballers van de laatste vijftig jaar die de Afrikaanse voetbalbond vorig jaar publiceerde, nu komen voorzitter Issa Hayatou en de zijnen met een lijst met de tien beste clubs aller tijden. Zoals altijd schort er het een en ander aan zo’n lijst.

Gemeten naar de prestaties in de internationale Afrikaanse competities is Al-Ahly zonder enige twijfel de allerbeste Afrikaanse club ooit. De Egyptische club won vijf keer de Afrikaanse Champions League, vier keer de Cup Winners’ Cup en driemaal de Super Cup. De andere clubs in het rijtje zijn: Zamalek, Etoile du Sahel, Asante Kotoko, Esperance de Tunis, ASEC Mimosas, Canon de Yaoundé, JS Kabylie, Accra Hearts of Oak en Africa Sports.

Qua prestaties en dus ook wat punten betreft (68) staat Al-Ahly op eenzame hoogte. De nummer twee van het lijstje, de club Zamalek, is in eigen land én op het Afrikaanse continent de grootste concurrent van Al-Ahly. Zamalek won eveneens vijfmaal de Afrikaanse Champions League, één keer de Cup Winners’ Cup en driemaal de Super Cup. Daarmee ontvangt de club 47 punten van de CAF, evenveel als de nummer drie van de lijst: Etoile du Sahel.

De lijst omvat louter clubs uit Noord- en West-Afrika en is een mix van traditionele namen en nieuwe grootmachten uit Egypte, Tunesië, Algerije, Ghana, Ivoorkust en Kameroen. Etoile du Sahel is zo’n typisch voorbeeld van een club in opkomst. Vóór het jaar 1995 had het team uit Tunesië geen enkele continentale titel op zak, daarna regende het prijzen met één keer de Champions League, tweemaal de Cup Winners’ Cup en driemaal de CAF Cup.

Asante Kotoko, een typisch voorbeeld van een traditionele naam, en de nummer vier op de lijst (43 punten), heeft pech met de manier waarop de punten worden geteld. Toegegeven, het is allemaal een tikkeltje verwarrend omdat de Afrikaanse competities in de loop der tijd zijn gefuseerd danwel van naam zijn veranderd. De Afrikaanse Champions League bestaat bijvoorbeeld sinds 1997; daarvoor heette de competitie de Afrikaanse Cup of Champions. En in 20004 fuseerden de CAF Cup en de Cup Winners’ Cup in de Afrikaanse Confederation Cup.

Maar wat doet de CAF? De Afrikaanse Champions League is blijkbaar meer waard dan haar voorganger, de Afrikaanse Cup of Champions. De traditionale namen, zoals Asante Kotoko en Canon de Yaoundé, waren vooral succesvol in de tijd van de ‘oude’ competitie, maar krijgen daar minder punten voor. Een punt minder voor het winnen van de Cup en één punt minder voor het bereiken van de finale. En laat Asante Kotoko nu net de Afrikaanse Cup of Champions tweemaal gewonnen hebben en zeven maal in de finale hebben gestaan. Negen punten minder in de pocket dus.

En zo schiet een nieuwe naam als Etoile du Sahel onmiddellijk naar de top-drie van de lijst der kampioenen. De puntentelling is weer eens zo ondoorzichtig als de reflecterende ruiten van de SUV’s en Mercedessen waarin Issa Hayatou zich graag voortbeweegt.

Enigszins opvallend is de aanwezigheid van twee clubs uit Ivoorkust: Africa Sports en ASEC Mimosas (ofwel ASEC Abidjan). ASEC Abidjan won slechts één keer de Afrikaanse Champions League (in 1998) en reikte verder in deze en de andere competities nooit verder dan de halve finales. Africa Sports won tweemaal de Cup Winners’ Cup en eenmaal de Super Cup. Waarom valt een club als Raja Casablanca, tweevoudig winnaar van de Afrikaanse Champions League, dan buiten de lijst?

De grootste afwezigen zijn clubs uit Nigeria, Marokko en Zuid-Afrika. Het gebrek aan clubs uit Nigeria is wellicht niet eens zo verwonderlijk, gezien het feit dat de nationale league geen clubs omvat die door de loop der jaren dominant zijn geweest. Sinds de eeuwwisseling lijkt Enyimba de grootmacht in het Nigeriaanse voetbal, maar de club uit Aba won ‘slechts’ twee Champions League finales in 2003 en 2004. Verder niets.

En toch valt het op hoezeer de Noord-Afrikaanse clubs met ‘nieuwe’ namen als Etoile du Sahel en Esperance de Tunis (en niet te vergeten CS Sfaxien, die over enkele jaren ongetwijfeld de top-tien gaat binnendringen) de laatste tien à vijftien jaar domineren over de ’traditionele’ namen als Asante Kotoko, ASEC Mimosas en Canon de Yaoundé. De volgende verklaringen liggen voor de hand.

In de Noord-Afrikaanse landen investeert men veel geld in het voetbal, waardoor de grote clubs haar belangrijkste spelers een prima salaris kunnen betalen en dus niet kwijt hoeven te raken aan de clubs in Europa. Kijk maar naar een speler als Mohamed Aboutrika, die het uitstekend zou redden in de Spaanse of Engelse competitie maar niet weg hoeft vanwege zijn financiële positie binnen Al-Ahly. Ook schijnen de jeugdopleidingen van de Noord-Afrikaanse clubs van bovengemiddelde kwaliteit te zijn.

Dit komt ook tot uiting tijdens de Afrika Cup, een toernooi dat de laatste drie keer is gewonnen door een Noord-Afrikaans land.

De Noord-Afrikaanse competities zijn zodoende professioneler opgezet dan die in de West-Afrikaanse landen. Hier speelt nog een andere factor mee: vriendjespolitiek en omkoping. Hoe komt het dat aloude clubs als Canon de Yaoundé en Asante Kotoko op het internationale voetbaltoneel geen rol van betekenis meer spelen? Niet alleen krijgen de spelers belachelijk lage salarissen en rennen ze werkelijk hun respectievelijke landen uit, de grote clubs in bijvoorbeeld Kameroen en Ghana leunen zwaar op vals spel.

In Kameroen worden scheidsrechters flink omgekocht door vooral de grotere en rijkere clubs. In Ghana worden de grote clubs, als Hearts of Oak en Asante Kotoko, middels vriendjespolitiek groot gehouden. Een clubvoorzitter van een Premier League club in Ghana zegt dat dat de reden is waarom Kotoko en Hearts op continentaal niveau nauwelijks nog prestaties leveren. ‘Hun status,’ zo vertelde hij afgelopen februari, ‘is geen goede afspiegeling van hun output. In de continentale competities kunnen ze niet terugvallen op hun vriendjes in Ghana.’

De hegemonie van Noord-Afrika zal de komende jaren waarschijnlijk alleen maar toenemen.

Hier is de volledige lijst:

1. Al-Ahly (Egypte) – 68 punten
2. Zamalek (Egypte) – 47 punten
3. Etoile du Sahel (Tunesië) – 47 punten
4. Asante Kotoko (Ghana) – 43 punten
5. Esperance de Tunis (Tunesië) – 42 punten
6. ASEC Mimosas (Ivoorkust) – 40 punten
7. Canon de Yaoundé (Kameroen) – 36 punten
8. JS Kabylie (Algerije) – 34 punten
9. Accra Hearts of Oak (Ghana) – 31 punten
10. Africa Sports (Ivoorkust) – 30 punten