Leuk

Op 11 september 1944 werden meer dan 300 mensen, waarvan meer dan 200 burgers, in en rond Breskens gedood ten gevolge van een Brits bombardement op zich terugtrekkende Duitse legereenheden. Meer dan honderd burgerslachtoffers liggen op de Algemene Begraafplaats in Breskens begraven in een massagraf. Het massagraf is dan ook de plek waar op 4 mei de plaatselijke dodenherdenking wordt gehouden – het is het epicentrum van alles wat Bressiaanders in de oorlog hebben meegemaakt.

De VVV vindt het feit dat Breskens vrijwel volledig met de grond is gelijk gemaakt “leuk om te weten”. Leuk. Laat u dat woord eens over uw tong rollen. Leuk. Ik vind het niet leuk van de VVV, maar ik zal dan wel een grote flauwerd zijn. Alleen flauwerds vinden dingen niet leuk. Er zijn dingen die ik wèl leuk vind, zoals een baksteen door de ruiten van de VVV. En dan eens kijken of de VVV dat ook “leuk” vindt. Jammer genoeg staan er wetten in de weg, en praktische bezwaren.

Echter, de VVV is niet de enige die zich schuldig maakt aan dergelijke debiliteiten. De ANWB bakt ze ook bruin. Zo kopte de PZC gisteren dat de ANWB het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk door de ANWB is uitgeroepen als kanshebber voor de titel van “Leukste Uitje van Zeeland”. Daar hebben we `m weer, dat zelfde woord, grijnzend, kwijlend, en hinnikend van de lach staat het daar weer zwart op wit. Leuk. Andere kandidaten voor deze leuke prijs zijn leuke Zeeuwse attracties zoals de Voetbalexperience, Speelboerderij `t Klokuus en Kinderparadijs `t Vlindertje. Ik hoop maar dat degenen die verantwoordelijk zijn voor Voetbalexperience, Speelboerderij en Kinderparadijs het niet erg vinden even leuk te zijn als het Watersnoodmuseum.

Voor wie `t Watersnoodmuseum niet kent: het is ongeveer even leuk als `t massagraf in Breskens. Beide zijn indrukwekkend en ontroerend, maar ik mag hopen dat zelfs de meest recente inburgeraar het verschil kent tussen “indrukwekkend” en “leuk”. Het Watersnoodmuseum is een levend monument voor de duizenden slachtoffers van de Ramp. Het is een plek die je niet onberoerd achterlaat. Wie fluitend door het Watersnoodmuseum kan lopen is geen mens, maar een monster. De ANWB vindt het Watersnoodmuseum echter “leuk”. Ik zou graag denken dat de beste mensen van de ANWB teveel uitlaatgassen ingeademd hebben, maar ik vrees dat de rot dieper zit dan dat.

En deze uitbarsting van Leuk is een trend, want alles móet leuk zijn, anders komen de mensen niet meer, denkt men. De lerarenopleiding moet “leuk” zijn, en de pabo ook. Of mees of juf nog spellen kan doet `r niet toe: spelling is niet leuk. “Leuk” is de wapenkreet van de lege mens die zich slechts vullen wil zo lang `t geen moeite kost. Een bibliotheek met dikke boeken bezuinig je dan ook maar gauw weg, datis niet leuk. Als het mensen niet met een druk op de knop een warmgevoel van binnen geeft, nuja, dan hoeft `t niet. Wat moeilijk is, is nooit leuk, en alles wat waarde en waarheid in zich draagt, is moeilijk te verwerven, moeilijk te begrijpen, moeilijk te omvatten, moeilijk naar te leven. Alles wat uiteindelijk van waarde is, is niet leuk. Zelfs geluk, goed begrepen, is niet ‘leuk’. Leuk is wat lollig is, wat voorbijgaat. Wat ons even amuseert voordat wij weer over gaan tot de orde van de dag. Alles wat de moeite waard is reduceren tot het “leuke” is erger dan zinloos, het maakt een authentiek begrijpen, een authentiek leven actief onmogelijk.

“Leuk” lijkt nu de legitimatie, “Leuk” lijkt nu de legitimatie,  het bestaansrecht, de raison d’être voor van alles te zijn geworden, en de wereld wordt leuker naarmate wij moreel, cultureel en intellectueel steeds verder afzakken. En is de terreur van Leuk niet een bombardement, een ramp, op zich? Zoals alles van waarde weerloos is, en platgegooid kan worden door bommen, en weggesleurd door water en stormwinden, zo danst Leuk krijsend van de leut door de straten, en maakt van alles weer waardeloos.