Om de situatie in Afghanistan goed te kunnen begrijpen, moet je weten dat er verschillende oorlogen aan de gang zijn. Daarbij zijn geen van alle nuttig voor wat eigenlijk het belangrijkste zou moeten zijn: Het wederopbouwen van Afghanistan.
Intern wordt de oorlog in Afghanistan gezien als een burgeroorlog tussen verschillende grote groepen en clans. Deze clans bestaan weer uit subclans en hebben ook onderling vaak generaties lange vetes. Het is niet voor niks dat het Nederlandse leger er jaren over gedaan heeft om die organisatiestructuur in Uruzgan te begrijpen. Er zijn wel een aantal hoofdgroepen te zien. De belangrijkste daarvan zijn de Oezbeken, de Tadzjieken, de Hazara?s en de Pashtun. De huidige regering wordt voor het overgrote deel gevormd door de eerste drie (Karzai is overigens een Pashtun, maar wordt eigenlijk amper meer zo gezien. Hij was tenslotte degene onder wiens bevoegdheid de NAVO de macht uit handen van de Pashtun nam).
De oorlog wordt intern dan ook gezien als een opstand van de Pashtun gemeenschap tegen het regime van de drie andere groepen. Even voor de duidelijkheid, de Taliban wordt gevormd uit de verschillende groepen van de Pashtun. De Taliban waren eigenlijk de eerste die de Pashtun echt konden verenigingen. Op die manier konden zij ook ergens in de jaren ?90 het land overnemen, tot ze in 2001 weer werden verjaagd. De Pashtun zitten voor het overgrote deel in het zuiden, voor een deel in het oosten van Afghanistan en deels in West-Pakistan. De medressen (Islamitische scholen) van Pakistan zijn van oudsher een bron geweest van jonge strijders bij de Taliban (Taliban betekent ook zoiets als ?iemand die zoekt naar religieuze kennis?).
Regionaal wordt Afghanistan inmiddels gezien als het tweede Kasjmir, ook wel de proxy war genoemd. Pakistan en India zijn van oudsher aartsvijanden beide menen recht te hebben op Kasjmir. Pakistan steunt al tijden verzetsgroepen uit Kasjmir, die zich tegen India keren. India heeft Pakistan kort geleden nog beschuldigt van het plannen van de aanslagen in Mumbai. Onder Karzai heeft India een stevigere grip op Afghanistan weten te krijgen. India heeft 4 regionale consulaten geopend en ongeveer 662 miljoen geïnvesteerd in opbouwprojecten. Het Pakistaanse leger, toch al verschrikt door India als opkomende wereldmacht, heeft altijd geloofd dat het zelfmoord zou zijn om Indiase aanwezigheid in wat zij zien als ?hun achtertuin? te accepteren en is compleet paranoïde over de nog steeds kleine Indiase aanwezigheid. Pakistan zou zo de Taliban weer steunen, als het daarmee India uit Afghanistan kon houden. Pakistan zal alles doen om Indiase invloed te dwarsbomen en zal daarbij weinig oog hebben voor andere (westerse) belangen.
Het kan ook veel makkelijker. Vanuit westers perspectief bestaat de oorlog uit de westerse troepen tegen Al-Qaida en de Taliban. Lekker simpel, gewoon Goed tegen Kwaad. Maar deze kwestie is al lang niet meer de belangrijkste. Zolang geen of weinig aandacht wordt besteed aan bovenstaande conflicten, zal Afghanistan een oorlogszone blijven.