‘Wachtgeld’ is een beetje het vieze woord in Den Haag. Een aantal politieke partijen wil er vanaf, en in het land heerst de mening dat het zuiver een maatregel is van de hoge heren politici om zichzelf lekker wat extra’s toe te schuiven.
En, het moet gezegd, de wachtgeldregeling in het algemeen is wat doorgeschoten en mag wel wat soberder. Maar ondanks dat heeft de regeling wél een nut en herbergt het ‘degraderen’ van politici tot gewone burgers risico’s.
Het nut ligt in het onafhankelijk functioneren van ons parlement. In onze parlementaire democratie komt het voor dat de volksvertegenwoordiging het kabinet naar huis stuurt. Er moeten dan meestal nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven. Feitelijk komt het er op neer dat je als volksvertegenwoordiger jezelf ontslaat, en het is maar afwachten of je na de verkiezingen weer opnieuw in het parlement terecht zal komen.
De wachtgeldregeling geeft deze parlementariërs zekerheid. Als hij of zij het kabinet naar huis stuurt, dan is de hij of zij in ieder geval nog verzekerd van een inkomen dat vergelijkbaar is met het daarvoor verdiende loon.
In een situatie waar dit vangnet er niet zou zijn krijg je bij het naar huis sturen van een kabinet opeens een extra overweging die de parlementariërs in hun achterhoofd moeten houden: “Kan ik mijn hypotheek nog wel betalen straks?”
Ik kan je garanderen dat er moties van wantrouwen zijn die op zo’n moment anders kunnen aflopen. Zo’n situatie is niet bevorderlijk voor de democratie en moet ten alle tijde voorkomen worden, en daarom mag wachtgeld niet worden afgeschaft of worden versoberd op de manier waarop de SP dat wil.
(Dank aan reageerder vandyke die mij wees op dit punt).
Reacties (19)
Wanneer heeft de laatste keer een motie van wantrouwen effect gesorteerd dan? Met de huidige wachtgeld regeling?
@1: Volgens mij was de laatste aangenomen motie die tegen Verdonk. Maar die bleef zitten ;)
Ofschoon Nederland een stabiel land kan worden genoemd, ondanks het stelsel van evenredige vertegenwoordiging, zijn er toch vrij veel kabinetten gevallen sinds WOII. Vaak omdat er een vertrouwensbreuk was tussen de regering en de tweede kamer. Dat heeft enkele keren geleid tot een motie van wantrouwen maar dat hoefde niet. Net als dat er met schaken opgegeven wordt voordat je mat gaat.
Zouden al die breuken er zijn geweest als de kamerleden (en het hele verhaal geldt natuurlijk ook voor ministers en staatssecretarissen) zouden weten dat ze dan zonder inkomen zouden komen?
Ik kan niet bewijzen dat het wel het geval zou zijn geweest, maar het lijkt mij toch wel logisch dat er een conflictje minder was geweest.
Het kan in ieder geval, volgens mij, niet ter discussie staan dat het dan toch in het achterhoofd zou hebben meegespeeld bij enkele van de kamerleden en bewindslieden.
Zou ook een minister altijd zijn of haar poot hebben stijf hebben gehouden tegenover de kamer?
En natuurlijk de belangrijkste vraag: kan je uitsluiten dat het toekomst nooit zal gebeuren?
@2 Rita Verdonk overleefde de motie van wantrouwen, maar het kabinet viel omdat D’66 eruit stapte om de kwestie Verdonk.
Zou dat ook gebeurd zijn als…
@3: Nee, het kabinet is eerst in de zomer gevallen en toen is er toen het al demissionair was een motie van afkeuring tegen Verdonk doorgekomen.
@4 Niet dat het er veel toe doet in deze kwestie, maar ik denk dat we allebei gelijk hebben.
Voor een partij als de SP lijkt me dit een serieus argument. Wel versoberen, niet afschaffen.
Een ander risico is dat partijen straks alternatieve financiële zekerheden gaan geven om mensen te overtuigen zich kandidaat te stellen. Dat is branchevervreemding. Politici krijgen nu al het (deels terechte) verwijt elkaar baantjes toe te spelen. Dat zal bij afschaffen van de wachtregeling alleen maar erger worden.
Kamerleden hebben toch vooral een toezichthoudende/toetsende functie. Het kamerlidmaatschap kan dus prima als nevenfunctie worden bekleed; een hoofdfunctie geeft ook meteen meer maatschappelijke binding aan kamerleden. Het ‘echte werk’ wordt uitgevoerd door het kabinet, ondersteund door ambtenaren. In de praktijk zijn de kamerleden van coalitiepartijen immers normaal gesproken toch loyaal aan het kabinet. Aldus financieel vrije kamerleden kunnen zich, indien nodig, ook vrijheid uitspreken tegen kabinetsbeleid, zonder financieel in eigen vingers te snijden. Nog een stapje verder en je laat partijleden (virtueel) stemmen over het kabinetsbeleid en aldus hebben politieke partijen ook weer een mooie functie. En dat allemaal zonder wachtgeldregeling…
Wat we al niet verzinnen om de wachtgeldregeling af te schaffen.
-Kamerlid een nevenfunctie? Er komt ontzettend veel af op een kamerlid. Zelfs bij een fulltimebaan is het niet te behappen. Wil je daar dan een baantje voor in de vrije tijd van maken? En wanneer moeten ze dan vergaderen? In het weekend? ’s Nachts tussen 11:00 en 03:00 uur (met uitloop) omdat mevrouw A in Leeuwarden werkt?
-Meer maatschappelijke binding? Iemand die op het hoofdkantoor van Heineken werkt heeft maar binding met een heel klein stukje Nederland. Je moet fulltime kamerleden hebben die zoveel mogelijk op werkbezoek het land ingaan. Bedrijven, wijken, steden, instellingen etc langs gaan. Dan heb je zo veel mogelijk feeling met de maatschappij.
-Kamerleden werken dan bij Heineken, Philips, Shell. Wiens belangen vertegenwoordigen zij dan in de 2e kamer? Jouw belangen als burger of die van Heineken?
-Partijleden laten stemmen????? Die heb ik niet gekozen hoor. Dag democratie of dag Democraat.
Je kunt als kamerlid zoveel werk ‘op je af’ laten komen als je wilt; werkdruk is hier geen enkel criterium. Je hoeft helemaal geen systeem waarbij kamerleden ’tot diep in de nacht’ vergaderen, daar zit helemaal niemand op de wachten. In het huidige ‘internettijdperk’ is het juist heel goed mogelijk geworden om nuttig gebruik te maken van de volle breedte van kennis en inzet van geinteresseerde en geinformeerde medeburgers – dat potentieel wordt nu volstrekt onvoldoende gebruikt door (daarom) kwijnende politieke partijen. En politieke partijen: de meeste kiezers stemmen volgens mij op de lijsttrekker (en niet op al die andere kamerleden, een enkeling uitgezonderd). En van een politieke partij kun je lid worden en via die weg dus opkomen voor specifieke belangen.
De discussie gaat over wachtgeldregeling, maar eigenlijk dus over het maatschappelijke draagvlak van onze politiek afgevaardigden. En over dat maatschappelijk draagvlak mogen wij ons, dunkt me, thans zorgen over maken. Daar gaat de reactie van vanDijke aan voorbij.
Kom op zeg @democraat. Je gaat totaal niet in op de argumenten van #vandyke. Hoe verwacht je belangenverstrengeling te voorkomen en hoe verwacht je dat deeltijdparlementariërs zich een afgewogen oordeel kunnen vormen als ze ernaast nog een fulltime baan hebben?
Wanneer moet zo’n parlement vergaderen? Hoe moet het toezien op het functioneren van het kabinet. Vragen, vragen. Kan jij daarop een bevredigend antwoord geven?
Beetje creatiever, beste Joost. Als je het (in eerste instantie?) niet eens bent met een idee, hoeft dat niet te betekenen dat er geen goede werkmethoden denkbaar zijn.
Het begrip ‘belangenverstrengeling’ is in dit verband niet zonder complicaties. Sterker nog: iedere politicus representeert belangen van zijn/haar achterban. Wat is er mis met de belangen van Shell in vergelijking met de belangen van vakbondsleden? Het punt is dat er transparantie bestaat welke belangen in het spel zijn en dat burgers via democratische regels hier zeggenschap in hebben. Als (gekozen) vertegenwoordigers een openbare (hoofd)functie hebben, dan is aan die transparantie toch prima voldaan? Nog sterker: de persoonlijke belangen – vrindjespolitiek, private religieuze opvattingen e.d. – van kamerleden zijn toch zeker niet meer transparant omdat zij een fulltime functie hebben?
Ik zie het primaat van het bestuur bij het kabinet/de regering. Ook als particulier burger voel ik mij prima in staat een afgewogen oordeel te vormen over het gevoerde beleid. Dat lijkt me dus te meer aannemelijk voor leden van politieke partijen die zich hiervoor laten kiezen (in nevenfunctie/tegen kostenvergoeding).
Het parlement kan prima vergaderen – net zoals leden van politieke partijen dat kunnen. Misschien gesteund door internet, misschien in een ‘getrapt model’ (alleen voorzitters) of iets dergelijks. Het ‘vergaderprobleem’ lijkt me in de praktijk met goede wil prima oplosbaar.
Allerlei ‘vragen, vragen’ zijn met boerenverstand ook goed te beantwoorden, beantwoorden. Tip: Probeer eens te denken vanuit een blanco pagina: hoe kunnen we het beste een democratisch bestel inrichten? En dan zonder direct terug te vallen op de status quo.
Wie kan nog voor de belangen opkomen van bijvoorbeeld het milieu, werknemers, bejaarden en noem maar op als degene die daarover moeten stemmen betaald worden door degene die tegengestelde belangen (kunnen) hebben?
Ben je echt zo naief?
Volgende week is er een stemming in de tweede kamer over de verlaging van de vennootsschapsbelasting. In alle bedrijven, waar volksvertegenwoordigers werken wordt, heel subtiel, wel even benadrukt dat het toch wel heel erg in belang van het bedrijf als er voor wordt gestemd. Denk je nu echt dat het zo niet werkt? Denk je nu echt dat de werknemer/volksvertegenwoordiger in het algemeen belang zal stemmen?
Nu kan je bij de SP terecht als je een klassieke arbeiderspartij zoekt, GL voor het milieu, de VVD als je een groot fan bent van van de vrije hebzuchteconomie en bij de PVV als je last hebt van je darmen.
In jouw plannen kunnen we net zo goed een land worden met een partij: de VVD en hebben we alleen nog maar volksvertegenwoordigers die de belangen van de werkgevers vertegenwoordigen.
Denk je nu echt dat je met (grote) groepen kan vergaderen via internet???
Wat je denkt met ‘boerenverstand’ te kunnen oplossen los je niet op.
Ik denk dat je iemand bent heel, heel weinig ervaring, want anders zou je zulke dingen nooit kunnen verzinnen.
Dat blijkt ook uit je ideeen dat de leden van de politieke partijen mogen stemmen over onderwerpen. Dus iedereen wordt dan maar lid worden van een politieke partij want anders heb je geen invloed. Zo krijg je politieke partijen met miljoenen leden. Dat werkt???
Volgens mij snap je het wel, maar wil je er niet aan (dat mag).
Alle verkiesbare burgers kunnen op de kieslijst van de tweede kamer (nieuwe stijl), dus ambtenaren, zorgmedewerkers, uitkeringsgerechtigden, ondernemers, werknemers etc. Niet in te zien is dat belangenbehartigers van het bedrijfsleven eenzijdig het debat hierin zullen domineren. En leden van een politiek partij zullen logischerwijs vanuit de totaalvisie van die partij handelen.
Miljoenen leden van politieke partijen, was het maar zo. Je hoeft niet per se lid zijn van een politieke partij om te mogen stemmen, alleen: leden van politieke partijen zijn iets actiever dan andere burgers.
De verandering die ik voorstel: dat kamerleden die functie niet als enige en volledig betaalde baan hebben. En dus geen wachtgeldproblematiek veroorzaken, niet bovenmatig hangen aan de eigen politieke carrière resp. het eigen honorarium en meer in de dagelijkse praktijk van de maatschappij verankerd zijn. Politiek voor de meesten dus niet als baan, maar als manier om invloed uit te oefenen op de prioriteiten van het land.
Tenslotte: Ik verzoek niet te proberen op de persoon te spelen (‘iemand met heel weinig ervaring’), dat levert inhoudelijk niet veel toegevoegde waarde ? bij voorbaat dank.
Er is geen touw aan vast te knopen.
@7 Heb je over kamerleden die het naast hun werk moeten doen en als heb je het over partijleden die mogen stemmen, als uitbreiding.
@Democraat: Dat iedere politicus de belangen van zijn/haar achterban representeert is nogal wiedes. Daar zijn het volksvertegenwoordigers voor.
Maar kan je je niet indenken dat grote bedrijven er belang bij hebben dat zij zoveel mogelijk mensen in het parlement hebben, om hen onwelgevallige wetten en regelingen te blokkeren? En dat ze best wel eens bereid kunnen zijn die mensen 100% vrij te maken voor hun parlementaire taak? Of hun campagne te betalen, al dan niet indirect?
Bijkomend nadeel: kleine bedrijven zullen ondervertegenwoordigd zijn.
Denk je nou echt dat het werknemer-parlementariërs in dank afgenomen wordt als ze stemmen voor wetgeving die hun baas pijn doet? Zullen ze dat dan wel doen?
Daarnaast biedt zo’n constructie bedrijven een legaal middel om steekpenningen te geven, bijvoorbeeld een salarisverhoging. Het lijkt erop dat er een levendige handel in parlementsleden zal gaan plaatsvinden tussen bedrijven, waarbij de salarissen enorm zullen stijgen en deze mensen vanzelf “van het volk weg” promoveren.
Een totaal onzinnig plan. Er zitten zoveel zwakheden in dat ik nog wel even door kan gaan.
Verder adviseer ik je in de discussie niet zo arrogant op te stellen. “Beetje creatiever, beste Joost” en “Volgens mij snap je het wel, maar wil je er niet aan (dat mag)” zijn arrogante uitspraken en kunnen als indirecte beledigingen worden opgevat (dus wie speelt er op de persoon?).
Misschien is je nog niet opgevallen, maar je lijkt nogal met oogkleppen naar je oplossing te kijken, waarbij je bezwaren van tafel veegt zonder overtuigende argumentatie.
Dat achterbannenidee doet me hieraan denken.
@joost. Je hebt een punt dat ik wat pedant reageer – als methode van persoonlijke verdediging op m.i. wat agressief-afwijzende input verklaar ik dan maar.
Emile roept, vind ik, een interessante vraag op. Het poldermodel wordt als een modern jasje van het corporatisme gezien. In een overleg-economie (zoals de Nederlandse) zou dus (?) een aanpassing van het parlementaire stelsel in de door mij gestelde richting goed passend zijn. Of willen we geen overleg-economie (meer)? Is een politieke beweging (zonder partij) met eenhoofdige leiding een beter idee?
“Kan ik mijn hypotheek nog wel betalen straks?”
En wat dacht je van Jan met de pet op de werkvloer ? als die zijn baan kwijtraakt, krijgt hij dan ook wachtgeld ?
onzin dus
@Karl: Heb je mijn artikel wel gelezen?
Het gaat om het onafhankelijk functioneren van het parlement, wat voor een parlementariër en het land wél van belang is, in tegenstelling tot jouw “jan met de pet”.