OPINIE - De zomervakantie voor scholieren duurt te lang, en helpt Nederland niet, betoogt docent Jelle Verwer.
De positie van Nederland als hoogwaardige kenniseconomie zal de komende jaren verder onder druk komen te staan. Concurrerende landen en economieën besteden in een aantal gevallen meer geld aan het onderwijs, zijn beter in staat om talent enthousiast te maken voor een carrière als leerkracht of durven scherpere beleidskeuzes te maken. Nederland hoeft echter niet bij de pakken neer te gaan zitten. Door de bank genomen is het Nederlandse onderwijs nog steeds in goede staat, wordt er hard gewerkt aan de kwaliteit en zijn een aantal verbeteringen makkelijker te realiseren dan wordt gedacht.
Eén van die relatief eenvoudige, maar doeltreffende, verbeteringen is het hervormen van de schoolvakanties in het Nederlandse onderwijs. ‘Dat scholen tijdens de vakantie sluiten, stamt uit de agrarische tijd, toen er in juli en augustus veel werk op het land was,’ is te lezen op Wikipedia. Het schoolsysteem is in zekere zin dus op te vatten als een afspiegeling van de verhoudingen in de maatschappij. In dit geval heeft het systeem zich echter niet aangepast aan de omstandigheden die zijn veranderd. Kinderen werken immers al lang niet meer op het land. Dat is tegenwoordig zelfs bij wet verboden. Daar komt bij dat het een aantal voordelen oplevert om de opzet van de vakanties te wijzigen.
Het belangrijkste voordeel is dat het onderwijs eerlijker wordt. Het is genoegzaam bekend bij leerkrachten en onderwijskundigen dat de verschillen tussen leerlingen na de zomervakantie groter zijn geworden. Vooral kinderen van lageropgeleide ouders komen na de zomervakantie met achterstanden op school. Hun medeleerlingen uit andere gezinnen hebben immers doorgeleerd door musea te bezoeken, boeken te lezen en door deelname aan allerlei activiteiten. Daarnaast zal het door deze verandering ook mogelijk worden om de werkdruk in het onderwijs geleidelijker over het jaar te verdelen, sluit dit model beter aan de bij de huidige verhoudingen in de maatschappij en zorgt het gevoelsmatig voor een betere continuering van het leerproces.
Hoe ziet dit er dan uit in de praktijk? Leerlingen en leerkrachten houden hetzelfde aantal dagen vakantie. De werkdruk in het onderwijs is hoog genoeg én het is wel degelijk een aantrekkelijk onderdeel van het werken in het onderwijs; de vele vakantiedagen. Daarnaast is elke leerling gebaat bij een brede ontwikkeling. Een ontwikkeling die niet alleen op school plaatsvindt, maar ook thuis. Een ontwikkeling waar ook ouders en andere educatieve partners, zoals clubs en kinderopvang verantwoordelijk voor zijn. Ook de zomervakantie blijft bestaan, maar deze duurt voortaan niet langer dan vier weken. Leerlingen hebben geen zes of zeven weken vakantie nodig en hun leerkrachten ook niet. De overige vakantiedagen kunnen vervolgens op diverse manieren over het jaar verdeeld worden, waarbij die verdeling de ontwikkeling van leerlingen zoveel mogelijk zou moeten ondersteunen. De overheid kan ook hier nog steeds rekening houden met de spreiding van de vakanties.
Veel van de verbeteringen in ons onderwijs slagen niet omdat de concepten waarop ze gebaseerd zijn niet concreet genoeg zijn uitgewerkt of omdat ze simpelweg te duur zijn. In een tijd waarin maatregelen niet per definitie uit meer geld bestaan is dit een verandering die eenvoudig doorgevoerd kan worden.
De huidige opzet van de vakanties helpt leerlingen niet bij hun ontwikkeling tot hoogwaardige professionals, een indeling waarbij een continue ontwikkeling beter gewaarborgd is wel.
Jelle Verwer is werkzaam als directeur en leerkracht in het onderwijs.
Reacties (29)
Quote:
“Eén van die relatief eenvoudige, maar doeltreffende, verbeteringen is het hervormen van de schoolvakanties in het Nederlandse onderwijs.”
Dat zou misschien een beetje kunnen helpen.
Vermoedelijk helpt het meer om de helft van de vakanties te gebruiken voor (bij)scholing van het onderwijzend personeel dat de laatste 2 decennia voor de klas is verschenen.
Nog beter lijkt het mij om “de kunst” in Finland af te kijken, zoals o.a. omschreven wordt op
http://www.arendlandman.nl/2012/04/onderwijs-in-finland-zeven-lessen-van-het-succesvolle-finse-onderwijssysteem-professionaliteit-consistentie-en-vertrouwen-pijlers-voor-excellent-schoolsysteem-spreker-pasi-sahlberg-keynote-en-boek/
of eens verder te zoeken via de links op
https://www.google.nl/search?q=Fins+onderwtijssysteem+systeem+&oq=Fins+onderwijssysteem+systeem+&aqs=chrome.0.57.22687&sourceid=chrome&ie=UTF-8
Scholen kunnen een deel van de vakantiedagen nu al naar eigen inzicht verdelen over het jaar. Ik ken meerdere scholen die dit hebben geprobeerd, maar dat stuit meestal op hevig verzet van werkende ouders die onvoldoende vrije dagen hebben om de kinderen dan op te kunnen vangen.
Even kijken of ik het goed begrijp. Volgens Jelle Verwer leren sommige leerlingen sneller dingen bij dan anderen. Het zou namelijk schelen of paps en mams het kind meenemen naar het spoorwegmuseum of buiten laat stoepkrijten met de andere kinderen in de buurt.
Dat kunnen we natuurlijk niet hebben want alle kinderen moeten slim zijn, dus vervolgens is daar het plan om de zomervakantie in te korten en de gemiste vrije dagen op andere dagen te recupereren. Het kind gaat dus nog exact even vaak naar school.
Jelle zegt daarbij nog dit:
Maar hoe werkt dat? Wie doet dat? De leraren zijn immers vrij en mogen lekker tuinieren of zo. Misschien ben ik een beetje onnozel, maar op die vrije dag kan een kind toch net zo goed naar het spoorwegmuseum gaan met paps en mams en het andere kind kan dan nog steeds gaan stoepkrijten? Volgens welk mechanisme gaat die vrije dag een egaliserende werking hebben?
Teach me!
@2: en ze hebben wel genoeg vrije dagen om dat in een lange zomervakantie wel te kunnen?
Ik denk dat ouders liever zelf de vakantie van hun schoolgaande kinderen zouden willen bepalen dan het overlaten aan de grillen van een schoolleiding.
Overigens vraag ik me na het lezen Verwers stukkie nog steeds af waarom die lange vakantie niet meer zou moeten. Alleen om de kinderen van laagopgeleide ouders te helpen?
@3: ik denk dat Verwer om de een of andere reden denkt dat kinderen van laagopgeleide ouders minder achterstand oplopen tijdens korte vakanties dan tijdens lange.
Nog maar 4 weken zomervakantie betekent dat werkelijk iedereen tegelijkertijd aan het strand van de MIddellandse Zee te vinden is.
Met die lange zomervakanties kun je rekening houden. Het zijn juist al die andere vakanties en vrije dagen, waar je als ouder gek van wordt…
De schrijver heeft wel heel veel vertrouwen in de maakbare samenleving. Ouders die hun kinderen meenemen naar musea zijn over het algemeen bovengemiddeld intelligent, dus zullen hun kinderen dat ook wel zijn.
Dat ga je niet oplossen met dit plan.
Overigens ben ik 100% voor “vrije dagen” opnemen voor kinderen. Ik kijk met angst en beven uit naar het moment dat ik op vakantie moet in het hoogseizoen.
@4: In de zomervakantie is het een stuk gemakkelijker om opvang te regelen zonder vakantiedagen: je stuurt de kinderen op zomerkamp of speelweek en je werkt gewoon door.
@7: Inderdaad. Op vakantie in het hoogzeizoen. Een drama. Zeker als er maar 4 weken voor zijn. De zg. vakantiespreiding werkt natuurlijk voor geen meter want vliegmaatschappijen en campings nemen die spreiding gewoon over.
Gelukkig zijn wij bv nederland niet maar vrije burgers, rot op met je onderzoek.
“Veel van de verbeteringen in ons onderwijs slagen niet omdat de concepten waarop ze gebaseerd zijn niet concreet genoeg zijn uitgewerkt [..]”, zegt Jelle Verwer, om vervolgens zijn plan niet concreet uit te werken. Want zoals hierboven ook al gezegd: wie bepaalt dan hoe de herverdeling eruit komt te zien? De school? De ouders? Krijgt elke leerling op dezelfde dagen vrij, of verschilt het per klas of zelfs binnen de klas?
Niet dat je niets mag zeggen over de Nederlandse samenleving als je zelf in Maleisie woont, maar ik had toch het idee bij “Jelle Verwer is werkzaam als directeur en leerkracht in het onderwijs” dat hij ergens in Nederland werkzaam was en dus daar zijn kennis vandaan had.
Zie echter: http://www.de-bontekoe.com/over-ons/team/
Als we het dan toch over leerachterstanden hebben, dan lijkt prio nummer 1 me te zijn dat er genoeg leerkrachten voor de klas staan met de juiste certificering.
Kinderen werken immers al lang niet meer op het land. Dat is tegenwoordig zelfs bij wet verboden.
Nee hoor, of gaat dit artikel alleen over het basisonderwijs?
@3 Hetzelfde dacht ik ook vanuit een andere hoek. Toen ik zelf nog een klein kind was, was ik degene die nog redelijk up-to-date was. Het aantal museumbezoekjes of het aantal gelezen boeken had daar niks mee te maken. De eerste was vrij nihil en de zin om te lezen (buiten schooltijd) ontwikkelde zich pas later. Ik denk dat het er meer aan ligt dat de kennis van kinderen van hoger opgeleide ouders minder snel wegzakt, omdat de kinderen ermee bezig worden gehouden, al dan niet door hun ouders. Bij kinderen van lager opgeleide ouders zakt het sneller weg, omdat er ook geen motivatie is om het tussentijds (in de vakantie) weer op te halen (om een of andere reden). het punt van de auteur, mijns inziens, is dan ook dat kennis minder ver weg zakt en dus makkelijker te herstellen is. Dat van die museumbezoekjes is dan ook verwarrend.
@0 De aanname dat tegenwoordig geen werk meer gedaan wordt door kinderen, omdat dat niet zou mogen, is niet geheel juist. Het geldt wel voor de basisschool, maar niet voor de middelbare school. Juist in plaatsen waar nog boeren zijn, wordt er van kinderen (vanaf 12 jaar, gok ik zo) om ook ‘mee te helpen’ op het land. Zelf ken ik nog wel mensen die voor de wettelijke leeftijd van 16 op de tractor gingen. Dat was echt niet voor joyriden.
@5, @7, @9
Die vakantiespreiding hoeft echt niet binnen die vier weken. Je kunt het zelfs zo regelen dat Noord weer naar school gaat, als Zuid vakantie heet bijvoorbeeld. Het hoogseizoen zou minder hoog worden, maar het blijft een penibele situatie voor ouders. Die vakantiedagen die verdeeld worden zou men zelfs per school kunnen bepalen. Niet zo handig als je 3 kinderen op 3 verschillende scholen hebt (basisschool, speciale basisschool, middelbare school).
@14: mijn (onbewezen) hypothese is dat vakantiespreiding alleen maar heeft gezorgd voor een langer hoogseizoen voor de hoogste prijzen. Enige positieve punt zou wellicht zijn dat de verkeersdruktepieken zijn aangepakt.
In de eerste alinea worden “concurrende landen” genoemd, maar vervolgens wordt er niet de moeite gedaan om ook even te vergelijken hoe ze daar dan met zomervakantie omgaan?
http://en.wikipedia.org/wiki/Summer_vacation
Volgende proefballonetje graag…
@14
Dat klinkt alvast wat logischer. Na een tweede lezing van de tekst kan ik me voorstellen dat dit het eigenlijke punt van de auteur is, en dat ik hem dus niet goed begreep.
Blijkbaar is het aantal vakantiedagen geen hindernis voor de “ontwikkeling tot hoogwaardige professionals”, het gaat enkel om de vrije dagen opgenomen in juli augustus.
Is het werken in deeltijd ook een belemmering voor de ontwikkeling tot hoogwaardige professionals?
Wat jammer voor kamerleden met hun overmaat aan vrije dagen stammend uit de tijd van de trekschuit.
@7: Jos,
intelligente ouders hebben intelligente kinderen omdat ze meer interessante dingen met hun kinderen doen.
Er is onderzoek geweest (ik weet niet wanneer) dat uitwees dat kinderen een teruggang krijgen in de zomervakantie, als hun ouders hen niet goed bezighouden.
Kortere vakanties zal dit volgens mij verbeteren, want het kost minder tijd om een vaardigheid op peil te houden, dan een vaardigheid opnieuw te leren.
Komop Jelle, een beetje ouder heeft toch wel een programma voor het gezin met kinderen in de zomervakantie. Wij maakten destijds een lijstje wat we allemaal wilden doen en werkten dat zorgvuldig af. Een keer een pretpark, veel boeken lezen, spelletjes, naar het strand. En het ontbrak ons aan oma’s, opa’s en tantes en ooms. Tel uw zegeningen, tel ze een voor een en vergeet er geeneen!
Oh wellicht wel aardig te vermelden, twee dochters, een arts en de ander historica en classica.
Mijn kinderen zijn moe na een jaar school en komen ze in de vakantie heerlijk bij. De “te lange”vakantie is een fenomeen dat zich voordoet in achterstandwijken waar bepaalde kinderen zich vervelen en daarom niet kunnen wachten om weer naar school te gaan.
Verveling is het moment tot groei.
@3: Drie dagen per jaar besteed aan “Environment awareness (o.i.d.)” is al te veel, volgens de onderwijs krachten.
Het enige wat de scholieren van vandaag nodig hebben is onderwijs.
Laat al die mislukte experimenten nu eindelijk eens dood bloeden.
En laat leerkrachten eindelijk weer eens hun werk doen.
Het enige dat Onderwijzend Nederland zou kunnen doen is die Mammoet wet eindelijk eens dood te verklaren, en te begraven, (cremeren is in dit geval geen optie vanwege luchtvervuiling en carbon footprint enzo).
Dank voor alle comments op het stuk. Tijd voor mij om ook even te reageren. Ik heb niet het idee dat er een hele spannende strijd is ontstaan tussen de voor- en tegenstanders, maar toch. :)
Een aantal reacties focussen zich op de verschillen tussen leerlingen, die door een lange vakantie in de hand zouden worden gewerkt. Ik zeg niet dat die verschillen ooit zullen verdwijnen door de zomervakantie twee weken in te korten.
Het is echter wel mijn stelling, zoals sommigen opmerkten, dat een kortere zomervakantie ervoor zorgt dat opgedane kennis minder ver weg zakt. Hier hebben veel leerlingen baat bij lijkt me. Daar zit voor mij ook de onderwijsinhoudelijke winst. Het leren wordt meer een continu proces.
@11 merkt op dat mijn idee niet concreet genoeg uitgewerkt is. Volgens mij valt dat wel mee, maar hieronder toch nog twee concrete jaaroverzichten die niet bij het artikel geplaatst konden worden. Het is een kalenderjaar omdat dit een wat duidelijker beeld geeft van hoe een compleet jaar er dan uit zou kunnen zien.
Paars is een vakantieweek, blauw is een nationale vrije dag.
http://jelleverwer.nl/wp-content/uploads/2013/01/Zomervakantie-1.png
http://jelleverwer.nl/wp-content/uploads/2013/01/Zomervakantie-2.png
Tot slot worden er wat praktische zaken opgenoemd als kinderopvang, vakantiespreiding en kosten van hotels of campings. Het lijkt me dat educatieve partners makkelijk kunnen inspelen op de wijzigingen. Ze krijgen namelijk niet minder te doen, alleen op andere momenten. Dat geldt ook voor de prijzen van vakanties. Ik denk dat mensen misschien wel vaker op vakantie zullen gaan (zie bijvoorbeeld de tweede variant hierboven, waarin dat heel goed mogelijk is). Prijzen zullen zich daar ook op aanpassen.
@16: Je noemt in je voorbeeld de Verenigde Staten, een land dat nou niet bepaald goed presteert op het gebied van onderwijs.
Concurrentie verwacht ik ook niet zozeer uit de Verenigde Staten, maar eerder uit andere delen van de wereld en ik beweer trouwens nergens dat dit de ‘heilige graal’ is die ons onderwijs concurrerend zal houden.
Nederland zou inderdaad wel het eerste land zijn die zoiets zou invoeren, maar dat vind ik geen reden om er niet eens serieus over na te denken.
Wat een slecht onderbouwd verhaal.
Het aantal contacturen (docent/leerling) is in Nederland erg hoog in vergelijking met andere landen om ons heen.
Het aantal uren oonderwijs is erg hoog.
In Finland heeft men fors geinvesteerd in de kwalitiet van het onderwijzend personeel, die zijn hoog opgeleid en ontvangen een prima salaris.
Het resultaat is dat het BNP is gestegen.
Bron: diverse OESO studie alwaar Nederland welliswaar bij diverse scores wat is gezakt maar in vergelijking met andere landen hoge ogen gooit.
Coclusie: investeer in opleiding en blijf af van de mooie randvoorwaarden, dan wordt het beroep weer aantrekkelijk.
Overigens is het vrij debiel te denken dat een leerling “op peil blijft” door kortere vakanties.
Het opleidingsniveau van ouders is veel meer bepalend voor het schoolsucces van de kinderen dan een weekje meer of minder.
@13: Begin eerst maar eens met het basis onderwijs, ik kom nu jongelui tegen die het hebben over:
“De huis” en
“Deze bot”
Ik denk dat we binnenkort ook “De mijsje”, te horen krijgen.
Een normale staartdeling wordt tegenwoordig al te moeilijk geacht.
De hele onderweis is wankel gevallen, tog?
“De overige vakantiedagen kunnen vervolgens op diverse manieren over het jaar verdeeld worden, waarbij die verdeling de ontwikkeling van leerlingen zoveel mogelijk zou moeten ondersteunen. ”
Enig idee wat voor logistiek drama dat gaat opleveren?
Een brainfart is leuk maar werk je idee dan ook een beetje fatsoenlijk uit.
@27:
Deze bot kan wel ;-)
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Platichthys_flesus2.jpg/266px-Platichthys_flesus2.jpg