WW: Supercomputers breken Petaflops grens

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

We leven niet langer alleen maar in de Petabyte Age, we weten sinds vandaag dat we ook in de PetaFLOPS Age zijn aanbeland. Maandag werd de nieuwe toplijst bekend gemaakt, waarop de twee snelste supercomputers ter wereld deze snelheidsgrens glorieus hebben doorbroken. En daarmee breekt niet alleen voor onderzoekers een nieuwe tijd aan, ook gamers en beurshandelaren spinnen garen bij de snellere snelsten.

Dat je laptopje waarschijnlijk niet de snelste ter wereld is, had je waarschijnlijk al wel langer vermoed. Al sinds de opkomst van de thuis-PC in de jaren zestig is er een parallele ontwikkeling in het allerhoogste segment gaande. De eerste CRAY supercomputers rolden in dat decennium van de lopende band.

Deze monsters (want ze nemen in de regel meerdere vierkante meters in beslag) worden sinds die tijd gebruikt voor rekentaken die gigantisch veel berekeningen vereisen. In de wetenschap, maar ook op de beursvloer is men al jaren erg blij met de inzet van de bakbeesten. Bij het grote publiek is vooral de schaakcomputer Deep Blue bekend. Deze special purpose supercomputer versloeg in 1997 de wereldkampioen schaken, een prestatie die een paar jaren daarvoor onmogelijk geacht werd. Deep blue was helemaal niet zo intelligent als je zou verwachten: de immense rekenkracht waarmee Deep Blue de vele mogelijke stellingen berekende leverde hem uiteindelijk de overwinning op.

Sinds de jaren zestig groeit de kracht van de supercomputers exponentieel, overigens net zoals die van de consumenten PC’s. Die snelheid wordt gemeten in
zogenaamde FLOPS (FLoating point Operations Per Second), ofwel het aantal elementaire berekeningen per seconde. Een simpel rekenmachientje heeft een snelheid van zo’n 10 flops, een standaard PC draait al met zo’n miljard flops: één gigaflop(s). Sinds vandaag weten we dat de Teraflops grens ook doorbroken is. Ieder half jaar brengt het TOP500 project een lijst naar buiten met de resultaten van de snelheidsmetingen. De door IBM gefabriceerde, snelste supercomputer ter wereld, bijgenaamd Roadrunner, haalt officieel de 1.105 Teraflops (ofwel een ruime Petaflop).

Op de Top500 site zijn meer interessante statistieken te vinden. Zo zien we dat verreweg de meeste van de 500 snelste supercomputers in één van de Amerika’s te vinden zijn, gevolgd door Europa. Afrika komt er niet heel goed van af, slechts één supercomputer is op dit continent te vinden. In Nederland vinden we trouwens drie supercomputers, waarvan de snelste, Sara, te vinden is in het Science Park Amsterdam.

Het gebruik van de supercomputers is zeker divers te noemen. Van de 500 snelsten wordt het merendeel voor wetenschappelijk onderzoek gebruikt (voornamelijk voor het draaien van gigantische simulaties). Maar ook in de financiële instellingen en de geofysika kan de rekenkracht goed gebruikt worden voor het doen van voorspellingen. Opvallend is dat vier supercomputers voor ‘gaming’ gebruikt worden. Om de nieuwste MMORPGs zoals WoW draaiende te houden is blijkbaar een hoop rekenkracht nodig.