Het Israëlische parlementslid Haneen Zoabi over de Kristalnacht.
De tekst van haar toespraak op zondag 8 november in Amsterdam.
What should be learned and understood from the oppression, persecution, expulsion, and murder of Europe’s Jews, is not to give privileges to Israel’s Jewish population, but to live in equality.
Carrying the same harsh memory of Crystal day: we call for a popular struggle, within the constraints of international law, we call for a human struggle, against the same logic and against a lot of the same practices, we call for political struggle as citizens.I do not call for violence, I call for a struggle within the constraints of international law. I call upon you not to be silent in the face of the grave crimes my people face.
Reacties (36)
Wat ik er altijd van geleerd heb, is dat het vanwege de eeuwenlange voorgeschiedenis, het planmatige, het industriële karakter, de schaal een unicum is, met niets te vergelijken dus.
Waarom de kristalnacht herdenking over antisemitisme zou moeten gaan (oud maar bruikbaar):
http://www.doorbraak.eu/gebladerte/10792f49.htm
Antisemitisme is geen probleem meer in Nederland. Antipalistinisme daarentegen behoorlijk, dat bleek wel weer tijdens de toespraak van Haneen Zoabi.
@2: Ja, verdomme man. Je hebt zelfs gasten die bij Pauw doodleuk beweren dat Palestijnse toeristen allemaal maar gemolesteerd moeten worden. Vreselijke toestanden.
@2:
Grapje?
@2: Strikt genomen zijn Palestijnen ook semieten. Maar waar het om gaat is natuurlijk dat racisme, discriminatie, onderdrukking of achterstelling van etnische groepen niet gekoppeld moet worden aan één bepaalde groep. Wat Haneen Zoabi eigenlijk zegt is dat de herdenking van één misdaad hypocriet is als je andere soortgelijke misdaden laat passeren of zelf goedkeurt.
@1: Waarom bestaat het woord antisemitisme eigenlijk? vraag het me keer op keer af….is discriminatie/racisme/uitzonderen en negatief bejegenen van elke andere groep minder erg dat die geen speciaal label verdient?
@6:
Categoriale indeling is niet perse verticaal gericht. Antisemitisme heeft een andere inhoud, niet erger of minder erg, maar anders. Probeer je eens door mijn linkje in @1 te werken.
@5:
Het woordje soortgelijke, in jouw eigen zin, is belangrijk in deze.
Verder heeft ze natuurlijk gelijk, al is ze zelf ook niet helemaal schoon is van dergelijke hypocrisie.
@2:
Antisemitisme is een eeuwenoud verschijnsel in Europa, Rusland, Midden-Oosten, delen van Azië en delen van Amerika.
Maar als een Gallisch dorpje in Romeinse tijd zijn wij daar in Nederland schoon van. Of in ieder geval sinds Tzoimbo zich wat jaren geleden het leed van de Palestijnen is gaan aantrekken. Het zou toch wat zijn als er meerdere problemen tegelijk spelen. Verwarrend!
@6: Om ervoor te zorgen dat er 1 (één) categorie mensen is die absoluut nóóit beledigd mogen worden op straffe van maatschappelijke uitsluiting. Some animals are more equal, after all.
@8: Ja, verdikkeme zeg. Het lijkt wel of ze alle touwtjes in handen hebben, of niet dan?
@6 Omdat vijandigheid tegen joden gebaseerd is op een culturele en religieuze geschiedenis die tweeduizend jaar teruggaat.
Omdat Joden in die geschiedenis systematisch gedemoniseerd zijn (“Godsmoordenaars” enzo).
Omdat die geschiedenis is uitgelopen op een nogal unieke volkerenmoord in het geheel van de menselijke geschiedenis: industrieel gepland en uitgevoerd en gebaseerd op pure samenzweringstheorieën.
@10: aha omdat de Holocaust dus een uniek fenomeen was en alle andere vormen en uitingen van discriminatie/racisme/uitzonderen niet?.
@11: Dat wordt toch niet gezegd? Iets wat zich onderscheidt verdient een andere naam. Zo heb je ook anti-ziganisme bijvoorbeeld. Daarbij pluk je alleen het kenmerk holocaust er uit. Er wordt meer genoemd, zoals het systematische karakter door de eeuwen heen, en daarbij ook nog door de werelddelen heen, zoals ik eerder betoogde.
Antisemitisme onderscheidt zich van andere vormen van racisme, ja, bij weigering van het lezen van mijn link in @0 ga ik maar tekst aanhalen, doordat andere vormen van racisme bestaan uit trappen naar een verondersteld “beneden”, een suprematistisch beeld op andere “rassen”. Bij antisemitisme speelt dit niet, het gaat daar om trappen naar een verondersteld “boven”, de handen aan de touwtjes, de machthebbers achter hun marionettenwereldleiders, de geheime hand in elke krant en tegenwoordig natuurlijk de bedenkers en uitvoerders van 9-11 en DAESH.
Dit onderscheidende karakter niet zien of onderkennen is respectievelijk ziende blind of kwaadaardige domheid.
Wat Ztomboi (ja, intended ja) doet gaat daarbij werkelijk over alle grenzen heen, te min om serieus op te reageren. Is de term racisme bedacht zodat minderheden gevrijwaard zijn van beledigingen? Nee? Waarom is antisemitisme dan wel bedacht om één specifieke minderheid te vrijwaren van beledigen? Dit piswoestmakende kulargument speelt in op de spreekwoordelijke lange tenen van “de” joden.
@10: Nee Prediker. De zigeunerhaat was vergelijkbaar. De moord op de joodse bevolking was minder uniek dan je denkt.
@13: Vandaar ook anti-ziganisme, zie @12
Aanvulling: waarbij opgemerkt dient te worden dat ook anti-ziganisme om een trappen naar een verondersteld “beneden” draait, boeven, dieven, kindereters, messentrekkers, etc.
Wat bij andere vormen van racisme ontbreekt is de theologische dimensie, waarbij een heel volk tot de vijanden van God en de mensheid zijn verklaard; hetgeen zich in de moderniteit bij de nazi’s uiteindelijk vertaalt in een specifiek industrieel project om de Joden, als wereldbeheersende vijanden van de mensheid, geheel en al uit te roeien.
Die apocalyptische verlossingsgedachte – dat men de wereld moet redden door de Joden te vernietigen – valt uniek aan het antisemitisme te noemen, zelfs als we dit als subcategorie van racisme in het algemeen beschouwen. De zigeuners worden bijvoorbeeld ook als een plaag gezien en zijn door de eeuwen heen onderworpen aan pogroms, maar ze werden niet als de ultieme vijanden van God en de mensen beschouwd.
Tal van maatregelen die de nazi’s namen tegen de Joden – straatverboden, vernietigen van synagogen, het in beslag nemen van joodse religieuze geschriften, zware dwangarbeid – zijn bijvoorbeeld reeds bij Maarten Luther terug te vinden.
Hmm, het is misschien uniek dat de joden specifiek door Luther worden genoemd, maar vervang een aantal woorden en je hebt een hartspeech van Netanyahu of een haatspeech van Wilders. Dan worden “the arabs” verketterd en gehaat:
„Die luie schurken en rondlummelende schooiers! Ze zuipen, vreten en brengen kostelijke dagen door in onze huizen en als beloning vervloeken ze onze cultuur, onze Heer,onze autoriteitenen ons allen, bedriegen ze ons, verkrachten ze onze vrouwen/kinderen en wensen ons constant de dood en alle ongeluk toe.” Arabieren zijn „giftige, bittere, wraakzuchtige, boosaardige slangen en sluipmoordenaars en kinderen van de duivel.” Het slot luidt: „Daarom nu en voor altijd: weg met hen!”
Om mijn verhaal kracht bij te zetten: check de onderstaande link voor een propaganda filmpje, die beelden van vluchtelingen mengt met beelden van (ongerelateerd, op huidskleur na) straatgeweld door etnische minderheden, om er vervolgens een sausje overheen te doen van rasverdrukking (ze baren veel kinderen die smerige immigranten), het filmpje maakt gebruik van een lichte versnelling van beelden van vreemdelingen om het extra dreigend over te laten komen en eindigt vervolgens met de boodschap dat de joden worden verdrukt.
Dat filmpje is al dagen een “topper” op Dumpert. Het is al bijna 200.000 keer bekeken en de comments eronder liegen er niet om.
@16: Prachtig stukje editing! Zo maak je propaganda..
Ik mag toch hopen dat het met andere (geloofs)groepen niet eerst tot een gang naar vernietigingskampen hoeft te komen voordat we de overeenkomsten in benadering/demonisering willen zien?
@16: “Hmm, het is misschien uniek dat de joden specifiek door Luther worden genoemd, maar vervang een aantal woorden en je hebt een hartspeech van Netanyahu of een haatspeech van Wilders. Dan worden “the arabs” verketterd en gehaat: ”
Ja maar zo werkt dat niet als je het over historisch perspectief hebt. Dan kun je de uitspraak na verandering in de schoenen van elke megalomaan schuiven.
En dat is als het al klopt wat je zegt. Prediker probeert nadruk te leggen op het diep religieuze aspect dat in sommige kringen nog altijd de basis vormt van hun antisemitisme. Over “de Heer” heb ik Wilders of Netanyahu nog nooit gehoord. Wilders heeft het wel over Judeo-christelijke samenleving, maar ik denk dat hij daar geen artikel 31-achtige laag in zijn betoog probeert te leggen.
Redelijk walgelijk om eeuwenlang antisemitisme en daarmee met al zijn vreselijke gevolgen, te vergelijken met uitspraken van hedendaagse politici.
@19: Zeg 6822, jij vind wel alles wat een ander vindt wat niet in jouw straatje past walgelijk en weerzinwekkend of niet?
Ben op zich wel benieuwd wat je vindt van al die keren dat iemand kritiek op Israël heeft uitgemaakt wordt voor antisemiet, is dat dan ook walgelijk of wel gepast?
@20: Alles? Nee hoor, valt reuze mee. Hoe kom je aan die indruk?
Ik denk dat we het er over eens zijn dat antisemitisme een verschrikkelijke geschiedenis kent. Voor mijn gevoel schakel jij die hele geschiedenis in een paar zinnen gelijk met uitspraken van Wilders en Netanyahu. Dat vind ik inderdaad walgelijk. Die laatste twee zijn beiden mijn vrienden niet bepaald hoor. Maar die gelijkschakeling, daar pas ik voor.
Kritiek op elke staat is voor mij prima, daar ik het bestaan van elke staat afkeur. Dus ook Israël. Maar niet alleen Israël. Geen hyperfocus dus.
Edit: sorry, ik bedoel dat Pineaux die gelijkschakeling maakt, niet jij.
@18: Helemaal mee eens, de holocaust begon ook niet in de gaskamers, daar eindigde die. Daarom pleit ik ook voor een anti-nationalistisch verzet tegen alle vormen van vreemdelingenhaat. Ik hoop ook niet dat je die boodschap uit mijn reacties haalt.
Iedere politieke stroming winkelt op zijn eigen manier bij de Jodenvervolging en haalt er het zijne eruit. Iemand als TvG (vzmh) deed dat wat mij betreft zeer treffend, door de bal terug te kaatsen:
” De gotspe dat uitgerekend de politicus die stond te dansen op het lijk van Anne Frank binnenkort minister zal zijn, behoort tot de verworvenheden van de parlementaire democratie. I”
http://www.theovangogh.nl/nadeval.html
Dit is zowaar een draadje waarbij ik gaandeweg mijn mening zowaar heb aangepast. Heb her en der nog es wat andere teksten tot mij genomen en ik heb zowaar wat geleerd..tjeee een internet discussie hoeft dus niet altijd te leiden tot ingegraven stellingen, hopeloos vastgeroeste meningen en Godwins.
@16 Pineaux, ik heb het over een tweeduizend jaar lange geschiedenis, waarbij ‘de Joden’ steeds meer afgeschilderd worden als vijanden van God en de mensen; ik heb het over ideologische schema’s waarbij de gehele wereld verlost moet worden door de Joden te vernietigen en dat vervolgens ook op industriële schaal gepland en uitgevoerd wordt.
En wat is dan je tegenargument? Ja, maar Wilders en Netanyahu roepen ook lelijke dingen over moslims, respectievelijk Palestijnen.
Ja, dat zal best. Maar dan nog steekt er geen tweeduizend jaar lange geschiedenis van demonisering achter, resulterend in de Holocaust.
@6822, @Prediker
Even een eerlijke vraag, dus als het even kan een antwoord zonder pedant te zijn;
Hoeveel maken die 2000 jaar uit? Vanaf hoeveel jaar demonisering mag je beginnen met ’tellen’? 10 jaar, 67 jaar? 500 jaar?
Die tweeduizend jarige geschiedenis is van belang om te laten zien dat de nazistische visie van de Joden als – ik zou bijna zeggen: – kosmische vijand van de rest van de volkeren niet van het ene decennium op het andere is ontstaan, maar diepe wortels heeft in wat we nu ironisch genoeg de ‘joods-christelijke cultuur’ noemen; wortels die dus duizenden jaren teruggaan.
Tijd is overigens niet de doorslaggevende factor: anti-zwart racisme, vanuit een blanke, supremacistische blik, heeft ook een koloniale geschiedenis van honderden jaren (en in de Arabische wereld geldt dat niet anders: ook daar gelden zwarten als minderwaardig, nadat men het Afrikaanse continent vele honderden jaren lang op menselijke lichamen heeft geplunderd); alleen worden die zwarte Afrikanen en hun nazaten niet wereldwijd voorgesteld als een duivels gevaar dat vernietigd moet worden om de mensheid te redden.
Het enige dat op dit moment in de buurt komt is de wijze waarop de islam en moslims in islamofobe kringen worden voorgesteld: als een plunderend parasietenvolk dat de Europese beschaving zal vernietigen indien ze niet buiten de deur gehouden en massaal gedeporteerd worden, met navenante samenzweringstheorieën die daarom heen hangen zoals ‘Eurabië’; maar daarover zou ik zeggen dat dit juist zelf ook weer geënt is op die eerdere antisemitische reflexen; de antisemitische mantel is m.i. dus dezelfde, alleen wordt die nu ietwat aangepast om de schouders van net even een andere bevolkingsgroep gehangen.
@23: De gotspe dat uitgerekend Theo van Gogh als strijder tegen het antisemitisme wordt gezien.
http://www.doorbraak.eu/gebladerte/11069f68.htm
@27: “….ook weer geënt is op die eerdere antisemitische reflexen; de antisemitische mantel is m.i. dus dezelfde, alleen wordt die nu ietwat aangepast om de schouders van net even een andere bevolkingsgroep gehangen.” Dit snap ik niet helemaal wat je bedoeld? Is dat huidige complottheorie-achtige anti-Islam-sentiment nu een andere vorm van antisemitisme?
En een andere opmerking; hoewel ik een heel eind meega vraag ik me toch af of je niet heel erg grote mijlslaarzen aantrekt, vooral met het idee dat er een wereldwijd antisemitisme. Ja westerse en de Arabische wereld is niet verschoond van een aardig potje antisemitisme maar de gemiddelde Chinees/Japanner/polynesier of Bantoe Afrikaan heeft die ook een eeuwenlange inconstitutionele haat jegens Joden?. Niet een opmerking om een smart-ass te wezen of om ergens mijn gelijk te willen halen maar als prelude op je statement: “alleen worden die zwarte Afrikanen en hun nazaten niet wereldwijd voorgesteld als een duivels gevaar dat vernietigd moet worden om de mensheid te redden.. Wereldwijd niet maar in Zuidelijk staten van VS bijvoorbeeld golden de zwarten zo rond de Burger-oorlog en lang er na wel als wilde, achtelijke duivels die de witte, blanke cultuur letterlijk en figuurlijk zou verkrachten. Nee dat heeft weliswaar niet geleid tot industriële vergassing enkel tot een KKK-lynch her en der maar punt dat ik omslachtig wil maken is, is dat idee van dat er een gevaar is voor de mensheid dat uitgeroeid moet worden wellicht niet zo uniek is als je de retoriek van wereldwijd weglaat en het regionaal bekijkt. Vietnam-oorlog was tegen het Rode gevaar dat als een wereldwijd gevaar werd gezien en je zou kunnen stellen dat daar op industriële wijze is huisgehouden, de VC-leden werden ook voorgesteld als ongedierte dat vernietigd moest worden, en alles vanuit de staat geregisseerd. Nouja, ik geloof onderhand best dat antisemitisme terecht gezien kan worden als een apart geval van discriminatie/racisme maar of het nu echt zo enorm uniek is, is volgens mij ten dele vooral een kwestie van de definitie steeds exclusiever te maken.
Wat ik wel merk bij mezelf bij het schrijven bij dit postje dat ik meer dan normaal me woorden weeg uit angst maar niet als antisemiet te worden uitgemaakt…Wat dat betreft blijft het een beladen en gevoelig onderwerp en woord.
@29: Maar niemand heeft jou nog voor antisemiet uitgemaakt toch? In ieder geval niet in dit draadje? Dus vanwaar die angst.
Ik reageer even voor mijn beurt, de vraag was immers niet aan mij gesteld, maar:
“Ja westerse en de Arabische wereld is niet verschoond van een aardig potje antisemitisme maar de gemiddelde Chinees/Japanner/polynesier of Bantoe Afrikaan heeft die ook een eeuwenlange inconstitutionele haat jegens Joden?.”
Rusland beslaat een groot deel van Azië. Veel klassiek christelijk antisemitisme. Iran en zuid-oostelijk Azië, islamitisch geïnspireerd antisemitisme. In Japan, geloof het of niet, heb je zelfs een neo-nazi beweging. In de VS heb je niet alleen de antisemitische white power beweging, maar ook redelijk prominente black and brown power bewegingen die openlijk antisemitisch zijn, zoals de New Black Panthers (voor de leek op dit gebied: een totaal andere, niet te vergelijken groep als de Black Panthers, die niet te beschuldigen zijn van antisemitisme, onderling leven zij in grote onmin) en de Nation of Islam. En net als in Japan heb je ook, net zo vreemd of voorspelbaar te noemen, in grote delen van Zuid-Amerika neonazi bewegingen, denk aan Chili, Argentinië, etc. Linkse Zuid-Amerikaanse leiders die vriendjes zijn/waren met Achmadinejad vind ik ook bepaald verdacht.
Als aanvulling op mijn vorige post, als antwoord op @29:
In @20 stel je impliciet het veelgehoorde idee dat het woord antisemiet te pas en te onpas wordt gebruikt om iedereen mee om de oren te slaan.
In @29 stel je dat de definitie juist steeds exclusiever wordt.
En zonder pedant te willen zijn, hoe rijm je die twee?
@30: @31:
1) Het sleutel woord is “nog” niet Maar een afgeldie Godwin is dat als de discussie maar lang genoeg duurt dan wordt er altijd iemand voor antisemiet uitgemaakt :).
2) de definitie is exclusiever, het gebruik van het woord niet, zelfde met fascist; enerzijds wordt vaak een hele strikte definitie gebruikt waardoor alleen ongeveer bijna het systeem in Italië in de jaren 20 en 30 als fascistisch bestempeld kan worden, maar in de praktijk wordt jan en alleman voor fascist uitgemaakt, zelfde voor de term “middeleeuwen”: strikt genomen een term om iets Europees aan te duiden, een tijdperk en eventueel een cultuur/samenleving maar in de praktijk wordt het ook vaak gebruikt om iemand als achterlijk en dom en onwetend weg te zetten, maar nu zitten we weer te debatteren over definities.
3) Die voorbeelden die jij noemt over antisemitisme zijn ongetwijfeld correct maar ik dacht van Prediker te begrijpen dat hij het heeft over diep in de maatschappij geworteld eeuwenlang antisemitisme dat wereldwijd verspreid was. Veel van je voorbeelden kan je toch nauwelijks eeuwenoud en diepgeworteld noemen. bijvoorbeeld die Japanse neo-nazi partij geloof ik graag dat die er is maar ik twijfel sterk of er in Japan al eeuwenlang een diepgeworteld anti-semitisme is? Beetje cherry-picking-achtige argumentatie.
Maar goed denk dat het punt bereikt is dat ik wel klaar ben met dit onderwerp voor nu, ik zelf ben al aardig opgeschoven met mijn mening maar ik zie nog geen eeuwenoud wereldwijd antisemitisch complot heden ten dage dat er op gericht is alle joden uit te moorden. (Toch nog een klein beetje sarcasme van mijn kant.)
@32:
1) Ach, de één voor antisemiet, de ander voor pedant :)
2) Maar wie maakt die definitie exclusiever? Dezelfden die er te pas en te onpas mee gooien? Dat is dan toch makkelijk aan te pakken?
3) Ik zei al, ik praat voor mijn beurt. Ik had Prediker daarvoor ruimte moeten geven, al weerhoudt niets hem ervan die alsnog te pakken. Mijn voorbeelden zijn inderdaad niet eeuwenoud, daarin heb je gelijk. Het eeuwenoude van het antisemitisme maakt echter wel dat het een makkelijk op te pakken haat is, ook voor nieuwere groepen. Als ik nu met een theorie kom dat het stiekem al eeuwen de Tasmaniërs zijn die het grootste gevaar voor de mensheid vormen, maar daar in al hun list en sluwheid de joden voor op hebben laten draaien, is er geen mens die me serieus neemt. Er vormen zich van Japan tot de VS dan geen anti-Tasmanië denkbeelden en groepen.
@33
Zoals nu vele groepen – zowel hier als in het midden-oosten – de kruisvaardersmythe misbruiken voor hun daden?
@34: Tenzij ik je verkeerd begrijp nee, ik bedoel het anders.
Ik bedoel dat iedereen wel eens ergens gehoord heeft dat “het” aan “de joden” ligt. Het is een bekende klank.
Daarnaast, zeker niet onbelangrijk in propaganda, is de beeldtaal van het antisemitisme een welbekende. Ook daarvan zie je dat die door antisemieten met volslagen verschillende achtergronden, van christelijk, islamitisch, new-age, antroposofisch, neonazistisch, etc. op dezelfde manier gebruikt wordt.
Dezelfde bekende klank en beeldspraak genieten de kruisvaarders volgens mij niet. Deze worden tegenwoordig weer gebruikt, naar mijn beste weten geïnstigeerd door de EDL, al kan ik dat verkeerd hebben, in het islam moddersmijtdebat. Door beide zijden van de moddersmijters trouwens.
edit: zie nu dat jij dat laatste ook al aangeeft. Sorry.
@29 Een mutatie, ja. De meeste Westerlingen hebben van de gruwelen van de holocaust opgestoken dat jodenhaat verkeerd is; alleen hebben ze vervolgens niet door dat ze precies dezelfde reflexen en paranoia vertonen wanneer ze praten over de moslims die hier de boel over komen nemen.
Taqiyya, Eurabië, sharia- en korankritiek aan de hand van knip en plakcitaatjes zoals antisemitische talmoedcritici dat met joodse geschriften deden, voorstellingen van luizige baardmannen met haakneuzen, fecaliënjihad… het zou allemaal bekend voor moeten komen.
Punt is echter dat die Zuidelijke Amerikanen dat zelf óók regionaal bekeken, en zwarten niet zagen als (bijna) kosmische oervijand van de mensheid of het blanke ras als geheel; enkel de toekomst van de VS stond op het spel, en daarom moest men de zwarten eronder houden dmv discriminerende wetgeving en terreur.
Maar dat is dus net even wat anders dan een theologie of in het geval van de nazi’s pseudotheologie (een eeuwige strijd tussen het Arische en het Joodse ras, het ultieme goed versus het ultieme kwaad dat in een kosmische strijd is verwikkeld, veel manicheïstischer wordt het niet) waarin de joden als representant van het ultieme kwaad worden voorgesteld.
De angst voor het communisme tijdens de Koude Oorlog (de zogeheten ‘Red Scare’) is weliswaar gebaseerd op datzelfde manicheïstische schema, maar hier wordt weer niet een bepaalde etniciteit uitgezonderd.
Er is wel een inquisitie onder leiding van Joseph McCarthy, maar Amerikaanse communisten blijven toch altijd Amerikanen (ze worden niet in interneringskampen opgesloten zoals Amerikaanse Japanners tijdens WOII), en er worden een fluks aantal oorlogen en proxy-oorlogjes uitgevochten om het communisme in Azië en Latijns-Amerika te stuiten, maar er is geen beweging die zich sterk maakt om de Sovjets en de Maoisten in een nucleaire holocaust uit te roeien.
Het enige wat nog in de buurt komt van de Holocaust zijn de naar schatting half miljoen communisten die in 1965/66 in Indonesië over de kling zijn gejaagd door het leger met behulp van lokale milities – met de stilzwijgende instemming van het Witte Huis en de Australische regering – maar als je dat dezelfde karakteristieken toedicht als antisemitisme, roept dat de vraag op: geldt dat dan ook voor de ‘killing fields’ in Cambodja of de Culturele Revolutie in China?
Een specifiek aspect van het antisemitisme – in ieder geval in z’n moderne vorm, al had de Spaanse inquisitie reeds laten zien dat ook tot het christendom bekeerde joden vanwege hun afkomst wantrouwen bleven oproepen: praktiseerden ze niet stiekem gewoon de joodse riten – is namelijk dat je als Jood niet aan je Joods-zijn kunt ontsnappen. Antisemitisme is manicheïstisch én racistisch.
Kortom: anti-communisme is wel manicheïstisch maar niet racistisch. Anti-zwart racisme in de VS was ook in de hoogtijdagen van de Ku Klux Klan wel racistisch, maar niet manicheïstisch.