James Surowiecki zei het al: menigten zijn vaak slimmer dan de individuen waaruit zij bestaan. Hij noemde dat Wisdom of Crowds, en het internet is potentieel dé plek waar het zou kunnen ontstaan. Het is een grote gedecentraliseerde verzamelplaats van diverse, onafhankelijke, meningen en ideeën. Geef iedereen toegang tot die ideeën, en je krijgt vanzelf een crowd die de goede keuzes maakt voor zichzelf en, heel idealistisch, voor de mensheid als geheel.
Helaas is de praktijk weerbarstiger. Het internet frustreert op dit moment vitale discussies op allerlei gebieden. Of het nu gaat om het wel of niet bestaan van HIV, het nut en gevaar van vaccinaties en het klimaatdebat, in alle drie deze discussies bestaat er een consensus in de wetenschap: HIV bestaat, vaccinaties zijn ongevaarlijk als je het vergelijkt met de ziektes die ze voorkomen, en de mens heeft hoogstwaarschijnlijk een hand in de huidige opwarming van de aarde.
Maar op het internet is dat verre van een uitgemaakte zaak. Mensen die drie uur gegoogled hebben voelen zich zeker genoeg om experts die jaren bezig zijn in een bepaald vakgebied de les te lezen en de mening van die ene wetenschapper die een afwijkende mening heeft wordt tot absolute waarheid verheven. Het adagium is ‘denk zelf na’, maar ze zijn zich er niet van bewust dat ze zelf lijden aan chronische tunnelvisie en zeer selectief te werk gaan met de informatie die ze wel en niet gebruiken. ‘Cherry picking‘ is eerder regel dan uitzondering.
Op alle drie bovengenoemde terreinen treden complicaties op die het vormen van een ‘wijze menigte’ onmogelijk maken. Met name emotie en de ‘information cascade‘, waar mensen beslissingen van anderen kopiëren, gooien roet in het eten. Een kleine groep dissidenten kan op het internet namelijk zoveel materiaal produceren dat het voor de onbevooroordeelde, zich nieuw in het debat begevende mens lijkt alsof er een levendige discussie plaatsvindt en dat de uitkomst van het wetenschappelijke debat onzeker is. De beschikbare informatie is niet proportioneel beschikbaar. De afwijkende mening wordt van de daken geschreeuwd in makkelijke toegankelijke taal op weblogs, de wetenschappelijke consensus zit verstopt in moeilijk toegankelijke artikelen in tijdschriften. En zo kiezen mensen voor de optie die hen het meest aanstaat: mijn kind hoeft niet gevaccineerd te worden, HIV bestaat niet, en het klimaat, daar hebben wij geen invloed op. Ik hoef mijn leven niet te veranderen.
Dat deze mening is gebaseerd op misinformatie en selectieve informatie doet er op dat moment niet meer toe, het wordt een voldongen feit, waar je buiten het internet ook rekening mee zal moeten houden. Het draagvlak voor noodzakelijke verandering verdampt, en populisten maken hier dan ook dankbaar gebruik van.
En zo kunnen gematigder partijen die wel vertrouwen op de wetenschappelijke consensus niet anders dan schoorvoetend volgen en overwint de mening van de wetenschap, anders verliest de partij kiezers. Erger nog, de wetenschap zelf wordt gereduceerd tot een mening, die gelijk staat aan alle andere meningen. De resultaten van onderzoek worden niet meer puur beoordeeld op basis van de gepresenteerde cijfers, maar op basis van welk doel de onderzoeker zou nastreven. Een doel dat uiteraard door complotdenkers zelf wordt ingevuld.
Het is van groot belang dat dit voorkomen wordt. Wetenschappers moeten daarom uit hun schulp kruipen. Ze zouden zelf meer op het internet moeten publiceren, actiever in de gaten moeten houden wat er online gebeurt met de resultaten van hun onderzoek en zich actief mengen in online discussies over die resultaten.
Ja, dat is lastig, en ja, je krijgt te maken met complotdenkers, zichzelf expert vindende leken en complete idioten. Maar het zou wel eens de enige manier zijn om het debat te redden en de ratio en rede te laten overwinnen.
Reacties (40)
Mooi stuk met een goede conclusie. De verantwoordelijkheid van wetenschappers eindigt niet bij het overtuigen van een naaste collega. Er is zoiets als een publieke opinie en deze wordt niet langer slechts in de kranten bepaald. Mensen schrijven overtuigende stukjes en een gedegen onderbouwing is vaak onderschikt aan retoriek. Inderdaad, een wetenschapper moet zich mengen in deze discussies wanneer ze waarde hechten aan de uitkomsten van een onderzoek. Want hoe deze wordt beoordeeld is tot in den uitersten gedemocratiseerd.
Klopt, wetenschappers moeten in debat gaan en ’terugslaan’. Ze moeten het niet toestaan dat idioten knippen plakken en zo zonder al te veel verstand van zaken gedegen onderzoek kapot maken.
‘Wisdom of the crowds’ bestaat niet. Lynch mobs, hooligans, de massa´s, die kritiekloos achter leiders aanlopen bewijzen keer op keer het tegendeel.
Grote wetenschappelijke vooruitgang wordt ook altijd alleen door enkelingen bereikt. De ‘wisdom of the crowds’ bestaat er slechts uit, dat ieder idee tot in de allerkleinste details uit wordt geplozen, en dat ieder detail, dat niet geheel met het grote idee overeenstemt, daardoor bovenmatige aandacht krijgt.
Echte wetenschappers moeten dan ook niet met de internet-kuddes in debat gaan, want dat gaat ten koste van hun wetenschappelijk werk. De idioten maken het onderzoek niet kapot, zij bespelen slechts de publieke opinie. Zij hebben geen oplossingen voor de ‘problemen’, die ze vinden. Zij stellen slechts vragen. “Een dwaas kan meer vragen dan een wijs man ooit kan beantwoorden”. De idioten moeten in de publieke arena bestreden worden door verantwoordelijke opinieleiders. Als de opinieleiders onverantwoordelijk en ongenuanceerd mee gaan schreeuwen met de wolven in het bos, helpt het niet als wetenschappers zich in dat debat mengen. Die worden dan met pek en veren besmeurd en de stad uit gejaagd.
‘Wisdom of the crowds’ moet eigenlijk ‘wisdoms of the crowds’ zijn, want verschillende crowds hebben verschillende wijsheden (en zijn vaak niet wijs). ‘Wisdom of the crowds’ is niet meer dan de grootste gemene deler van één van die groepjes. Er is geen eenduidige enkelvoudige ‘Wisdom of the crowds’.
“Grote wetenschappelijke vooruitgang wordt ook altijd alleen door enkelingen bereikt.”
Pardon? Dat is wellicht waar voor een select gezelschap briljante mensen, maar voor de rest is het gewoon hard zweten en voortbouwen op de resultaten van anderen.
@1/2: Dat kun je wel zo zeggen, maar het is niet zo makkelijk. Als iemand met een gemiddelde kennis van zaken die een ingewikkeld systeem niet kan overzien, daardoor met een simplistisch, maar niet kloppend model komt, dan begrijpt het algemeen publiek dat op datzelfde niveau van kennis van zaken zit dat model wel, maar niet de wetenschapper die vervolgens vertelt dat dat model te simpel is en geen rekening houdt met een aantal complicaties (die het algemeen publiek, bij gebrek aan kennis, niet kan doorgronden). Wat het publiek niet begrijpt wordt vervolgens publiekelijk tot onzin (mumbojumbo) bestempeld en de wetenschapper tot cijfergoochelaar of manipulator. Eenmaal daar aangekomen maakt het ook niet meer uit wat de wetenschapper, of eensgezinde collega’s (“die zitten mee in het complot”) zeggen, ze worden dan al publiekelijk als ongeloofwaardig gezien.
Het vervelende daarbij is dat wetenschappers (meer dan vroeger) afhankelijk zijn van de publieke opinie. Geld voor onderzoek komt van het bedrijfsleven of de overheid en die laten zich maar al te makkelijk door de publieke opinie beïnvloeden. Daarnaast staan wetenschappers ook zelf meer aan de opinie bloot (media zoeken de wetenschappers op en “eisen” dat deze in discussie treedt met leken, eventueel verenigd in de publieke opinie of politici. Dat is natuurlijk totaal zinloos, want een wetenschapper kan geen discussie op niveau houden met bijvoorbeeld een politicus, een presentator of een door de tv erbij gehaalde “scepticus”. Eigenlijk moet de wetenschapper juist meer terug de ivoren toren in, zorg dat de publieke opinie hem (ook financieel) minder kan raken.
“Grote wetenschappelijke vooruitgang wordt ook altijd alleen door enkelingen bereikt.”
Enkele uitzonderlijke gevallen daargelaten lijkt me dit niet correct. Juist uit samenwerking komen grote ontdekkingen voort. Zelfs als een ontdekking door iemand op een zolderkamer wordt gedaan, zal hij/zij in de tijd daarvoor overlegd hebben met collega’s en zo op ideeen gekomen zijn. Zonder interactie met andere mensen zou bv een toch tamelijk moeilijk persoon als Newton waarschijnlijk nooit zijn theorie van de zwaartekracht gepubliceerd hebben.
@5 Ik deel jouw zorgen. Sommige zeer aansprekende argumentatiestructuren zijn zo simpel en helder dat er een grote retorische kracht vanuit gaat, ook al zijn ze fout. Bijvoorbeeld: ?ze hebben het over klimaatverandering, maar ze kunnen niet eens het weer van morgen voorspellen.? Erg catchy en ook vooral erg dom. Maar toch leeft dergelijke retoriek onder de bevolking. Of: ?pwah, wat is het toch koud deze winter, ik snap niet dat ze zeggen dat de wereld opwarmt.?
Dan kan je het echte verhaal nog zo goed uitleggen, maar dit soort dingen gaan een eigen leven leiden. Toch zal je het moeten proberen en het is natuurlijk ook niet zo dat je deze retoriek niet kan doorbreken. Uiteraard is het daarbij handig om zelf wat ?common sense? voorbeelden te gebruiken.
De wetenschap verandert continue, dus een bestaande concensus kan over 10 jaar als complete onzin bestempeld worden.
Alleen al vanuit dat punt is een internet een zegening omdat grote informatiestromen en dus meer gegevens in principe voor iedereen beschikbaar worden.
Statistieken en onderzoek kunnen beinvloedbaar worden door de opdrachtgever. Diegene die betaald verwacht ook een bepaald resultaat.(en de vraag en de probleemstelling)
Hoeveel wetenschappers werken nog onafhankelijk van het bedrijfsleven?
(en inderdaad ook overheden kunnen indirect uitkomsten beinvloeden door de druk van de publieke opinie)
Een negatief stuk hierboven; dus wanneer burgers zelf informatie gaan opzoeken beletten ze de(ontwikkeling van de) wetenschap?
@4:
Dat zei ik toch ook al? Ieder detail wordt daarna uitgeplozen….
@6: het zijn toch echt de Newtons, de Einsteins en de Bohrs, die voor de grote wetenschappelijke doorbraken hebben gezorgd, waar al die anderen met al hun werk en overleg met collega´s niet op zijn gekomen.
Overigens heb je wel gelijk, als je aan wil geven, dat de ontdekkingen uiteindelijk ook allemaal wel op enige samenwerking zijn gebaseerd, maar ik hoop niet, dat je de samenwerking tussen een aantal wetenschappers gelijk stelt aan de internetwisdom of the crowds. Ik heb expres de term enkelingen gebruikt en niet de term eenlingen. Enkelingen omvat voor mij ook enkele samenwerkende mensen / wetenschappers, en was vooral bedoeld als tegenhanger van de crowds.
@8:
Wetenschappelijke consensus kan veranderen, wanneer andere gegevens beschikbaar komen. Het internet zorgt er niet voor, dat er meer gegevens beschikbaar komen, er kijken alleen meer niet deskundige mensen naar die gegevens. Met meer mensen zou je kunnen denken, dat een grote hoeveelheid gegevens sneller bestudeerd kan worden, maar dat effect wordt volledig teniet gedaan, wanneer die ondeskundige mensen door een gebrek aan opleiding en kennis daar allerlei verkeerde conclusies aan verbinden. Het probleem, dat zelfs deskundigen lang niet altijd tot een volledig juiste interpretatie van grote hoeveelheden gegevens in staat zijn, is voor de leken nog veel groter. En daarmee neemt de kans, dat volkomen verkeerde conclusies uit die gegevens worden getrokken, ook toe.
Wetenschappelijk onderzoek wordt in de meeste gevallen pas geaccepteerd door de wetenschappelijke gemeenschap, nadat het ook door niet door de opdrachtgever betaalde wetenschappers is bevestigd. Een onderzoek kan dus best door een opdrachtgever worden beïnvloed, maar als dat onderzoek verkeerde conclusies trekt, wordt dat onderzoek niet door de wetenschappelijke wereld als wetenschap aanvaard.
Zo veel mogelijk, hoop ik. Als ze serieus genomen willen worden in de wetenschappelijke wereld, zullen ze zich onafhankelijk op moeten stellen. Het feit, dat sommige mensen alleen maar produceren, wat de baas of de politiek wil horen, maakt de wetenschap niet verdacht, maar alleen die mensen (die ik hier dan ook geen wetenschappers noem). We gaan toch ook niet iedere aannemer corrupt noemen, omdat er corrupte aannemers zijn? Precies zo is niet iedere wetenschapper verdacht, omdat er corrupte mensen zijn, die pretenderen wetenschapper te zijn.
Dat heb je goed gezien. Het is niet erg als mensen informatie op gaan zoeken (ik beveel het iedereen aan), maar wanneer die mensen daar zonder enige kennis van zaken wetenschappelijke conclusies aan gaan verbinden of wetenschappelijke inzichten aan gaan vechten, belemmeren ze daar de ontwikkeling van de wetenschap mee, ja. Als ze eerst eens een heel vakgebied goed gaan bestuderen en zich dan met kennis van zaken in een discussie mengen, zijn ze inmiddels zelf wetenschappers geworden.
De tijden in het verleden, dat de wetenschappers niet werden vertrouwd, staan niet direct bekend als periodes van grote bloei en ontwikkeling (en dat is dan nog heel eufemistisch gesteld).
@Bismarck: je degradeert wetenschappers tot vakidioten die niet kunnen communiceren.
Er zijn steeds meer wetenschappers die hun werk goed kunnen uitleggen, ook omdat goede PR in hun voordeel is.
“Helaas is de praktijk weerbarstiger. Het internet frustreert op dit moment vitale discussies op allerlei gebieden. Of het nu gaat om het wel of niet bestaan van HIV, het nut en gevaar van vaccinaties en het klimaatdebat, in alle drie deze discussies bestaat er een consensus in de wetenschap: HIV bestaat, vaccinaties zijn ongevaarlijk als je het vergelijkt met de ziektes die ze voorkomen, en de mens heeft hoogstwaarschijnlijk een hand in de huidige opwarming van de aarde.”
Ok. Het artikel heeft zichzelf meteen al gediskwalificeerd. Er bestaat over deze onderwerpen slechts een afgedwongen consensus. Verkregen door afwijkende meningen te verstikken.
Het meest opvallende is wel dat Montagnier, de ontdekker van het HIV, de hele HIV$AIDS theorie heeft opgeblazen door de stellen dat HIV ongevaarlijk is en AIDS geneesbaar. In dit vakgebied is absoluut geen consensus.
Wat betreft global warming. Ook al weer geen consensus. Ik neem aan dat Climate-gate niet aan je voorbij gegaan is.
Vaccinatie onschadelijk? Of onschadelijker dan de ziektes die ze zouden moeten tegengaan? Voorlopig is virologie nog meer een soort black magic dan wetenschap.
Ik kom er op terug, maar niet hier ;)
@12:
Wat een nonsens. De afwijkende meningen zijn verstikt door de enorme hoeveelheid wetenschappers, die een andere mening hebben, niet omdat wetenschappers gedwongen werden een andere mening te hebben. Bij een afgedwongen consensus bestaan er trouwens geen afwijkende meningen, want die zijn in dat geval verboden.
Het simpele feit, dat er ergens afwijkende meningen zijn, betekent niet dat je niet van een hoge mate van consensus kunt spreken. Als jouw opvatting gevolgd wordt, is er nergens consensus mogelijk, want er hoeft maar één persoon iets anders te roepen en de hele wetenschappelijke theorie kan weer op de helling.
Er zijn afwijkende meningen, maar wil je nu zeggen, dat de verdeling 50-50 is, of dat er veel klimaatwetenschappers zijn, die denken, dat er de afgelopen 100 jaar geen opwarming van de aarde plaats heeft gevonden?
Je hebt volkomen gelijk, dat vaccinaties vrijwel altijd onschadelijker zijn dan de ziektes, die ze voorkomen. Volstrekt onschadelijk is vrijwel geen enkele vaccinatie. Er is niemand, die dat betwist. Er zijn wel idioten, die mensen oproepen om vaccinaties te weigeren, die aangetoond onschadelijker zijn en minder risico´s bevatten dan de ziekte, die ze voorkomen. Die oproepen zijn schadelijker dan de vaccinaties.
Gelukkig niet, denk ik dan….
@8: dus een bestaande concensus kan over 10 jaar als complete onzin bestempeld worden.
Niet als complete onzin. Hoogstens als onvolledig of te beperkt. Als het nu complete onzin blijkt, dan was het tien jaar geleden hoogstens een speculatief idee.
@9: het zijn toch echt de Newtons, de Einsteins en de Bohrs, die voor de grote wetenschappelijke doorbraken hebben gezorgd, waar al die anderen met al hun werk en overleg met collega´s niet op zijn gekomen.
De Newtons, Einsteins en Bohrs overlegden ook met hun collega’s en bouwden voort op de ontdekkingen van hun voorgangers. Als zij het niet hadden ontdekt, dan had het misschien nog 30 jaar langer geduurd, maar uiteindelijk was het ook ontdekt.
@12: Kijk, daar gaat het artikel dus over. Hoeveel jaar zou Patman meteorologie hebben bestudeerd? En hoeveel uren zal hij hebben doorgebracht in een virologielab?
@14: nog een keer…. Ja, ook de Newtons en de Einsteins werkten in een bepaalde context, en ja, ook als zij er niet zouden zijn geweest, zouden er wetenschappelijke vorderingen gedaan worden. De meerderheid van de mensen is echter geen wetenschapper en de hoeveelheid wetenschappers tegenover de hoeveelheid leken maakt, dat we de wetenschappers als enkelingen in die massa kunnen betitelen.
Het gaat er mij niet om, dat nieuwe inzichten niet ontdekt worden zonder de genieën, maar dat die genieën de wetenschap ineens met sprongen vooruit brengen (30 jaar bijvoorbeeld). Vaak moeten zij daarbij al de nodige weerstand in wetenschappelijke kringen overwinnen (de ‘wisdom of the scientific crowd’). Als zij daarnaast dan ook nog eens zouden moeten opboksen tegen de ‘wisdom of the stupid crowds’ duurt het nog veel langer, voordat hun theorie geaccepteerd wordt. Dát is het argument. De wetenschappers zijn de enkelingen, aan wie we wetenschappelijk onderzoek toe moeten vertrouwen.
“Wetenschappers moeten daarom uit hun schulp kruipen. (….) en zich actief mengen in online discussies over die resultaten”.
Ik moest meteen denken aan Guusje ter Horst, die bij de opening van het academisch jaar tgen de wetenschappers zei: “Discussieer niet alleen in de beslotenheid van de wetenschappelijke omgeving en onder elkaar, maar ook in alle openbaarheid en in discussie met anderen”.
Is het trouwens niet zo dat wetenschappers al behoorlijk in de media aanwezig zijn? Ze worden als deskundigen erbij gesleept, bij tal van issues. Kranten citeren menig hoogleraar, op tv mogen ze hun licht ovr zaken laten schijnen.
Niet dat zulks helpt tegen de eigenwijsheid van heel wat individuen in de massa.
Nu vind ik wel dat wetenschappers niet naast of boven de samenleving moeten staan. Deelnemen aan het openbare debat is prima. Het enig dat er op tegen kan zijn, is dat de wetenschappers te weinig tijd overhouden om hun werk goed te doen.
Dat openbare debat vreet tijd….
Er is één wetenschap die denk ik te veel onderbelicht blijft. De wetenschap van de massapsychologie. Reclame en dat soort zaken, er wordt op neer gekeken, maar het is toch vrij geraffineerd.
Als je bepaalde dingen wilt uitzoeken, dat heb je vakgerichte wetenschap nodig.
Wil je volken overtuigen, dan heb je de wetenschap van een specifiek vakgebied nodig: de wetenschap van de massapsychologie.
Goed verwoord dit artikel maar toch enig verweer. Via internet ligt informatie voor het oprapen maar het is nog maar de vraag met welk doel het geschreven is en voor welk doel het echt nut heeft. Is deze site wel betrouwbaar? En waarom dan wel? Een wetenschappelijke onderbouwing geeft helaas ook weinig garantie want er worden ook in de wetenschap interpretatiefouten gemaakt die uit schaamte niet openbaar worden gemaakt of omdat ze het economische systeem in gevaar zouden kunnen brengen. Het is niet gezegd als iemand officieel hoog betiteld is dat diegene dan ook over de meest betrouwbare informatie beschikt. Het is niet gezegd als iemand geen officiële opleiding heeft dat diegene niet over de meest betrouwbare informatie kan beschikken.
Als alleen de hoog leraren, wetenschappers en ?betrouwbare? nieuwsbronnen de macht hebben om alleen zichzelf aan het woord te laten dan hebben diegene ook als enigste de macht om alleen het positieve naar buiten te brengen! Als men naar de recessie kijkt ziet men wel genoeg wat er allemaal in de doofpot was gestopt. Of onze welgestudeerde artsen. Het was toevallig net op tv dat er door vooraanstaande artsen fouten werden toegegeven met dodelijke gevolgen. Wel een goede ontwikkeling zodat niet steeds dezelfde fouten ?door anderen? opnieuw gemaakt worden omdat ze er niet over geïnformeerd bleken te zijn. Maar diezelfde ontwikkeling was niet nodig geweest als de ?machthebbende? mensen van het spreekrecht NIET zo arrogant waren geweest om te denken dat er blijvend voordeel te behalen valt door hun eigen fouten in de doofpot te stoppen.
Ja, wetenschappers weten alles. Jammer dat de goede onderzoeken nooit voor nop op internet gepubliceerd gaan worden.
Wat is “de wetenschap” en haar goddelijke mening eigenlijk? Ik ben nog nooit een wetenschapper tegen gekomen die het met iemand eens was.
Het artikel stipt wel degelijk een paar interessante punten aan: het me-too effect van bepaalde communities is niet iets wat je moet onderschatten, dus die information cascade heeft zeker wel een kern van waarheid. Ook communities van complotters en waarheidszoeker zijn niet immuun voor zelfbevestigend emergent gedrag; zo geven ze zichzelf de legitimiteit die ze van de mainstream niet krijgen. Ik vind namelijk ook dat het zelfzuiverende vermogen van zo’n beetje alle communities onder peil is.
Maar het artikel vliegt uit de bocht door net te doen alsof de mechanismen die van toepassing zijn op internetcommunities niet van toepassing zijn op wetenschappers. Onzin natuurlijk, want als die wetenschappers inderdaad zo in hun ivoren toren zitten (zoals de schrijver van het artikel ook zelf stelt) dan is het niet meer dan logisch dat ook dat de nodige navelstaarderij en zelfpijperij oplevert. En dan heb ik het nog niet eens over de bias van het geld waarmee het meeste wetenschappelijke werk wordt gefinancierd.
Dus hoewel de schrijver een interessante aanzet doet tot een analyse van communities, zonder meteen in allerlei ad hominems en waardeoordelen te vervallen, sluit hij zijn ogen voor bepaalde belangrijke uitingen van het groepsgedrag bij de andere partij, nl. de wetenschappers. En dat is dus echt niet alleen hun onvermogen tot communicatie. De zogenaamde ‘valse’ concurrentie waarmee wetenschappers te maken hebben komt ook voort uit het feit dat er meer dan ooit informatie openlijk en vrijelijk beschikbaar is, iets waar de wetenschap eerder ook geen last van had. En het is natuurlijk absurd om te doen alsof iedere tegenspraak van de wetenschap per definitie in onvermogen gedoopt is. Dus nuance is daar zeker op z’n plaats.
Hahaha Joost! Daar ga je al Global Warming is al aangetoond onjuist.
Vaccinatie IS gevaarlijk en bovendien misdadig.
En HIV dat is nog nimmer aangetoond. Je kan er overigens GROF geld mee verdienen als je het wel kunt
Wetenschap is een misselijke farce!
Een onderschatting van crowdsourcing. Vertellen dat de macht van ‘De’ wetenschap afneemt met drie zeer ter discussie staande onderwerpen getuigt mijns inziens slechts van een arrogante houding en die houding gaat het absoluut afleggen tegen vrije journalistiek, noetic science en de kracht van sociale netwerken en Internet. De wereld is al veranderd, misschien wel gelukkig dat ‘DE’ wetenschap dat nog niet doorheeft. Is er eindelijk ruimte voor vernieuwing en bredere inzichten. En graaft de ‘closed, selective en controlling’ wetenschapper z’n eigen graf.
Hoe veel aardiger was het geweest als de ‘open, random en supportive’ wetenschapper was uitgenodigd op Internet vrij en gratis zijn kennis te delen door deel te nemen in blogs, fora, dialogen en sociale netwerken. En dit met respect voor ieders kennis en ervaring, noetic of wetenschappelijk. Dan zou deze oproep een heel andere karakter hebben en meer effect hebben bereikt!
Wat zouden er dan mooie gebalanceerde inzichten kunnen ontstaan.
@20 De zogenaamde ‘valse’ concurrentie waarmee wetenschappers te maken hebben komt ook voort uit het feit dat er meer dan ooit informatie openlijk en vrijelijk beschikbaar is, iets waar de wetenschap eerder ook geen last van had.
Dat is correct, en wat je dan ook ziet is dat de manier waarop wetenschap bedreven wordt zelf ook aan het veranderen is onder invloed van deze nieuwe mogelijkheden: zo zijn bepaalde vormen van ‘data-driven’ wetenschap mogelijk (via de uitwisseling en aggregatie van datasets) die eerder absoluut fantasie waren.
Het probleem is echter niet dat bepaalde informatie openlijk beschikbaar is. Het probleem is dat meningen, niet op wetenschappelijk onderbouwde feiten gestoeld maar op misinterpretaties of bijgeloof uitvergroot worden door de manier waarop op internet gecommuniceerd wordt.
En het is natuurlijk absurd om te doen alsof iedere tegenspraak van de wetenschap per definitie in onvermogen gedoopt is.
“tegenspraak van de wetenschap”, interessante frase. Want wat bedoelen we daarmee? Je zou kunnen bedoelen “tegenspraak van bepaalde wetenschappelijke theorieen”. In dat geval heb je absoluut gelijk: er is niks fundamenteel verkeerds aan het tegenspreken van een wetenschappelijke theorie.
Aan de andere kant geldt wel dat tegenspraak van een wetenschappelijke theorie alleen zinvol is als die tegenspraak zelf ook op feiten is gestoeld (daarmee is die tegenspraak zelf wetenschappelijk van aard geworden) – en dat is nu juist waar het vaak misgaat.
@21 Een interessante keuze qua nick name. Enige zelfspot is je kennelijk niet vreemd.
@Joost
Vergeet ook niet te vermelden dat er zeer grote groepen pseudo-wetenschappers zijn die veel mensen misleiden en waardoor de ”wetenschapper” an sich sterk in aanzien daalt. Niet elke wetenschapper is tegenwoordig ook echt een wetenschapper.
@Inje: en niet iedere leek kan dat onderscheid goed maken.
Klimaatsceptici voeren bijvoorbeeld economen op als klimaatexperts, terwijl ze er niet eens de opleiding voor hebben.
@19: Jammer dat de goede onderzoeken nooit voor nop op internet gepubliceerd gaan worden.
Dat gebeurt juist steeds meer, omdat steeds meer instanties die onderzoek financieren met publiek geld eisen dat de resultaten ook publiek zijn.
@20: Maar het artikel vliegt uit de bocht door net te doen alsof de mechanismen die van toepassing zijn op internetcommunities niet van toepassing zijn op wetenschappers.
Minder. In een internetcommunity gaat het om je mening. Als wetenschapper zul je toch echt met falsificeerbaar experimenteel bewijs moeten komen.
@22: was uitgenodigd op Internet vrij en gratis zijn kennis te delen door deel te nemen in blogs, fora, dialogen en sociale netwerken.
Je bedoelt zoiets?
@18: Je geeft prachtige voorbeelden, die aangeven, waarom er zo veel onzin in de internetcommunities wordt verkocht.
Je kan over de recessie zeggen wat je wil, maar het is pertinente onzin, als je wil beweren, dat ‘de wetenschap’ voor de recessie verantwoordelijk is of zaken in de doofpot heeft gestopt.
Schitterend!!! De door artsen gemaakte fouten zouden zijn voorkomen, als zij voor de operatie eerst de leken op de internetcommunities om raad zouden hebben gevraagd.
@20:
Volgens mij wordt dat door niemand hier beweerd. Natuurlijk zijn die regels ook daar van toepassing. Net zoals er onder wetenschappers ook voor en tegenstanders van theorieën en ideeën zijn. Er wordt slechts gesteld, dat wetenschappers beter zijn geëquipeerd om wetenschappelijke onderwerpen wetenschappelijk te kunnen beoordelen, vooral omdat zij daar jaren van studie en vaak ook ervaring bij gebruiken. Op internetcommunities praten de mensen elkaar na een paar uurtjes googelen naar de mond, steken elkaar veren in de reet en doen net alsof ze meer weten dan de wetenschappers, waardoor allerlei door de wetenschap met goede gronden al lang naar de prullenbak verwezen zijsporen in het publieke debat opnieuw als serieuze alternatieven moeten worden behandeld, omdat de internetcommunities vinden, dat dat alternatief ‘in de doofpot is gestopt’.
Internetcommunities mogen die discussie van mij best opnieuw voeren, als ze dat willen. Soms kunnen daar ook goede nieuwe ideeën uit voort komen, of kunnen nieuwe onderzoeksmethoden gebruikt worden, die van internet en de communities gebruik maken. Maar wanneer internetcommunities van leken wetenschappelijke pretenties ten toon spreiden, houdt het begrip bij mij op. Als nieuwe wetesnchappelijke inzichten in internetcommunities geboren worden, zal de wetenschap die inzichten oppikken, daar heb ik geen enkele twijfel over (ook in de wetenschap zijn er van elke theorie wel voor en tegenstanders te vinden), maar de wetenschappers moeten zich imho niet bezig gaan houden met het steeds maar weer herkauwen van de oude uitgerangeerde ideeën, waar de meeste van die internetdiscussies over gaan.
@22: “noetic science” is geen vervanging of alternatief voor empirische wetenschap. Gevoel en intuïtie (“noetic”) zijn geen betrouwbare alternatieven voor feiten en logica.
Daar gaat het artikel over. Het artikel constateert, dat dat gebeurt (heb je het artikel wel gelezen?). En het artikel stelt de vraag, of dat een goede ontwikkeling is. Ik vind de houding van de leken op het internet, die pretenderen, dat hun mening (het Griekse ‘nous’ betekent zo veel als verstand of intellect) net zo veel waard is als proefondervindelijk vastgestelde wetenschap, pas echt arrogant.
En zeker zou het veel aardiger zijn van de wetenschappers, wanneer zij ieder jaar weer opnieuw dezelfde meningen op internet met dezelfde feiten zouden bestrijden, maar dat betekent dan alleen weer maar, dat het artikel gelijk heeft, dat die steeds terugkerende discussies de wetenschappelijke ontwikkeling eerder frustreren dan vooruit helpen. De tijd, die wetenschappers kwijt raken met discussies op internet, kunnen ze niet aan wetenschap besteden.
Mooie wetenschappelijke inzichten ontstaan al door het wetenschappelijke proces, waarbij wetenschappelijke inzichten pas aanvaard worden, nadat de inzichten door andere wetenschappers gecontroleerd zijn. Het enige, dat door dat soort internetdiscussies misschien verbeterd zou kunnen worden, is de maatschappelijke aanvaarding van wetenschappelijk al lang geaccepteerde inzichten, maar als een jaar later weer iemand met hetzelfde oudbakken argument die theorie aanvalt, begint op internet de hele discussie weer opnieuw, zeker wanneer de wetenschappelijke empirische kennis indruist tegen ons eigen ‘noetic’ gevoel.
Blijkbaar is klimaat een zo speciaal onderwerp, dat alleen klimaatdeskundigen er ook maar iets zinnigs over kunnen zeggen. En als er klimaatwetenschappers zijn, die wat anders beweren, dan zijn dat gevaarlijke gekken, die je niet serieus kunt nemen, want dat hebben die andere klimaatwetenschappers zo bedacht en dat zijn natuurlijk weer de enige, die dat goed kunnen beoordelen. Ja natuurlijk…
Ik dacht dat je temperatuur gewoon kon meten. Hetzelfde geldt voor CO2. Dus als je beide metingen in de tijd in een grafiekje zet, kan elke leek zien of er sprake is van correlatie. Daar is geen ‘klimaatdeskundige’ voor nodig! Bovendien zou die correlatie moeten blijken uit elke meting all over the world. Dan zou er dus wetenschappelijke consensus bestaan.
Waarom zijn de gegevens over global warming niet publiekelijk beschikbaar en worden ze zelfs angstvallig geheim gehouden?
Waarom zijn er orginele data ‘zoekgeraakt’, zodat controle voor altijd onmogelijk is?
Waarom meten andere wetenschappers waarden, waaruit die correlatie niet blijkt? (Dus wetenschappelijk gezien is hierbij global warming door co2 door de mand gevallen (!))
Oh, ja ze hebben net in Nieuw Zeeland even gekeken of het klopt met die global warming en een eigen grafiekje gemaakt. En wat denk je? Niets van waar! (Volgens de The Climate Science Coalition of NZ dan, maar dat zullen wel weer een paar amateur zijn, toch?
Als metingen en waarden andere uitkomsten geven, die in tegenspraak zijn met de bestaande theorie, dan is het wetenschappelijk gebruikelijk om de hypothese, waarop deze theorie is gebaseerd te verwerpen. Heel zakelijk en heel praktisch. Alleen als het gaat om heilige huisjes binnen de wetenschap, zoals global warming, dan geldt dit blijkbaar ineens niet meer.
Als er geen bijwerkingen bij griepvaccinaties zijn, dan kun je dat toch wetenschappelijk aantonen? En die blijken er nu eenmaal wel te zijn.
Als griepvaccinaties werken, dan zou je toch verwachten dat dit in sterftestatistieken is terug te zien. Dat is niet het geval. Dus de stelling dat het griepvaccin doden voorkomt, is in ieder geval wetenschappelijk, niet hard te maken.
Dus als de wetenschap zaken roept, die het niet hard kan maken, dan is het verworden tot een spreekbuis van het bedrijfsleven. Wij mogen ons gelukkig prijzen dat het vrije internet (nog) bestaat. Je zou je ook eens moeten afvragen, waarom bestaat er geen controversiele discussie over:
– roken is schadelijk
– overgewicht is schadelijk
– van te harde muziek wordt je doof
– met drank op, rij je minder
@28:
Nee, er wordt hier alleen gezegd, dat zij veel meer van het onderwerp afweten dan leken. Niet dat alles wat die leken er over zeggen allemaal onzin is, maar wel dat er veel leken zijn, die de grootst mogelijke onzin over dat onderwerp verkopen.
Helaas zijn die er bijna niet.
Alweer een foutieve veronderstelling. Als je op de hoogte bent van hoe je die correlatie zou moeten kunnen zien, en vooral ben je dan al op de hoogte van allerlei oorzaken, die die correlatie verder nog kunnen beïnvloeden, en heb je verantwoording afgelegd, hoe je al die andere factoren uitsluit, of hoe je daar op een andere manier rekening mee houdt, dan ben je geen leek meer.
Pure nonsens. Zoals elke klimaatwetenschapper weet, treden er door allerlei verschillende oorzaken lokale verschillen in de temperatuurontwikkeling op.
De meeste gegevens zijn gewoon beschikbaar en gepubliceerd, maar dit is natuurlijk een mooie dooddoener, als je verder geen antwoorden meer hebt. Je kunt altijd nog wijzen op het bestaan van geheime gegevens, waardoor je zonder iets te bewijzen toch twijfel kunt zaaien. Maar als je stelt, dat je zo eenvoudig gegevens zelf kunt verzamelen, verzamel je al die gegevens toch gewoon zelf en publiceert ze daarna, zodat ze niet meer geheim zijn. Tenzij je daar toch weer de wetenschappers voor nodig hebt, natuurlijk, omdat je dat zelf helemaal niet kunt.
Als er data zijn zoekgeraakt, kunnen die gegevens ook niet meer gebruikt worden en moeten er nieuwe gegevens voor in de plaats komen. Wat is je punt?
Zeg je nu, dat die wetenschappers andere waarden meten dan hun collega´s, terwijl ze dezelfde metingen doen? Dat kan dus wetenschappelijk niet, Dan is er minstens aan één kant van die wetenschappers sprake van fraude of ondeugdelijke apparatuur, en zullen nog weer andere wetenschappers uitkomst moeten bieden over de vraag wie er gelijk heeft.
Ik neem aan, dat jij geen beroep doet op het argument, dat het geld van de opdrachtgevers mede de inhoud van de wetenschappelijke onderzoeken bepaalt? Zo niet, dan heb je hier een probleem, want dan kunnen de publicatiues van de TSCS niet als onafhankelijk worden bestempeld, maar zijn die in opdracht van de kolenindustrie geschreven. Voor de rest is de scheikundige Vincent Gray zelf ook een reviewer voor de IPCC en neem ik dus aan, dat zijn commentaren in de IPCC rapportages mee zijn gewogen. Hij is het daar niet mee eens, maar dat kan gebeuren. Hij hoort bij een kleien minderheid, die andere ideeën propageert. Als hij gelijk heeft, zal dat in de toekomst blijken.
Jij gaat wel heel erg drastisch te werk, maar zo gaat dat in het echt helemaal niet. De zwaartekrachttheorie van Newton is niet verworpen, nadat Einstein zijn relativiteitstheorie heeft gepubliceerd. Er moet namelijk niet alleen geconstateerd worden, dat sommige cijfers niet in overeenstemming met de theorie zijn. De oude theorie wordt verworpen, wanneer je met die nieuwe gegevens in de hand kunt aantonen, dat de oude theorie fout is. Newtons zwaartekrachttheorie is niet verworpen, maar aangevuld, omdat die theorie zeer toepasselijk was en is gebleven voor alle verschijnselen, die daar in beschreven worden.
Op dezelfde manier zou een regionaal verschil in temperatuurontwikkeling, wat mogelijk door Vincent Gray en kornuiten in Nieuw Zeeland is geconstateerd, niet leiden tot een verwerping van de totale theorie, dat de aarde de laatste 100 jaar op is gewarmd. Een deel van Antarctica koelt ook niet af, terwijl het ijs aan de andere kant van Antarctica in recordtempo smelt. Als Vincent Gray zo overtuigd is van het feit, dat de aarde niet opwarmt, moet hij nodig ook eens onderzoek in andere landen gaan doen om op die manier zijn claim te versterken.
Ach, je weet dus wel, dat er bijwerkingen zijn. Waarom stel je dan die eerste vraag? Er is niemand, die beweert, dat er geen bijwerkingen zijn. Je bent gewoon weer bezig met het verspreiden van misinformatie. Door die vraag te stellen, die je net, of er wetenschappers zijn, die dat ontkennen. En dan moeten de wetenschappers, die dat helemaal niet ontkennen, daarover zeker met je in discussie gaan op internet?
Daar heb je volkomen gelijk in, want het griepvaccin voorkomt geen doden, het voorkomt griep. Aan griep kun je dood gaan, maar niet wanneer je het niet krijgt, en er kan dus nooit bewezen worden, dat er doden zijn voorkomen. Wel kan bewezen worden en is bewezen, dat mensen zelden of nooit griep krijgen na inenting tegen griep. Weer ben je alleen maar bezig met het verspreiden van desinformatie, of je bent idd slechts een leek, die zo maar wat roept en de verkeerde conclusies trekt.
Waar je die link met het bedrijfsleven plots vandaan haalt, is niet te begrijpen. Dat blijkt in elk geval nergens uit je hele reactie, of het zou moeten zijn, dat je de Climate Science Coalition hebt genoemd, waarvan we van de oprichter in elk geval weten, dat hij in dienst van de kolenindustrie werkt.
Heel goede vraag. Pak eens je eerste voorbeeld en kijk eens welke wetenschappers zich altijd hebben verzet tegen het idee, dat roken schadelijk is. Het is best hoor, dat jij aanvoert, dat wetenschappers waar jij het als leek niet mee eens bent, er van beschuldigt, dat ze in dienst van het bedrijfsleven zijn. Dat zal voor een deel ook wel waar zijn ook, maar datzelfde gaat ook op voor de wetenschappers, die je zelf aan haalt. En in dat geval kunnen we constateren, dat het leeuwendeel van de klimaatwetenschappers, die niet in dienst van de CO2 producerende industrie werken, de conclusies van de voor de kolenindustrie werkende Gray niet ondersteunen, net zo min als de niet voor de tabaksindustrie werkende wetenschappers de conclusies van de wel voor de tabaksindustrie werkende wetenschappers ondersteunden.
@28: Dus als je beide metingen in de tijd in een grafiekje zet, kan elke leek zien of er sprake is van correlatie.
Precies! (Maar ik snap het al: dit grafiekje is natuurlijk een leugen die is gefabriceerd door the man om het gewone volk eronder te houden.)
Waarom zijn de gegevens over global warming niet publiekelijk beschikbaar en worden ze zelfs angstvallig geheim gehouden?
Staat allemaal online hoor.
Als er geen bijwerkingen bij griepvaccinaties zijn, dan kun je dat toch wetenschappelijk aantonen?
Wie beweert dat de griepprik geen bijwerkingen heeft? Niet het RIVM bijvoorbeeld.
Als griepvaccinaties werken, dan zou je toch verwachten dat dit in sterftestatistieken is terug te zien.
En dat is ook zo.
Klopt allemaal wat er staat, maar het gegeven advies aan het eind van het stuk vond ik wat minder.
Complotters zijn veelvuldig op internet aanwezig en vinden altijd wel een kier in je betoog/beschouwing om je aan op te hangen en belachelijk te maken. Deze kier kan variëren van een verspreking tot een mogelijke onzekerheid in je conclusies, maar wanneer de complotter zoiets heeft gevonden zal hij dit niet meer los laten.
Daarbij luisteren mensen graag naar populisten zonder verstand van zaken in plaats van wetenschappers die ze de rauwe data geven en voorzichtig zijn met de daar aan te verbinden conclusies.
In de strijd tegen complotters, onwetendende en volslagen debielen zal zoveel tijd en moeite (niet te vergeten: frustratie) gaan zitten dat de wetenschappelijke community nauwelijks meer tijd zal hebben voor echt werk.
Vergelijk het met het door de Amerikaanse overheid gelaste onderzoek naar de schadelijkheid van vaccinaties (mbt autisme) om zo de burgers gerust te stellen; er is al lang onderzocht hoe schadelijk dit is en een extra onderzoek kost alleen maar waardevolle tijd en geld zonder dat het de bevolking veel oplevert. Immers, een week na publicatie zal één of andere complotter wel weer iets gevonden hebben om je onderzoek (voor de onwetenden) onderuit te schoppen en de publieke opinie voor zich te winnen.
De praktijk leert toch dan ook dat eens flink de billen branden vaak beter helpt dan een veelvuldig herhaalde waarschuwing danwel devies.
@29
In jouw reactie ontleed je perfect elke retorische stap van #28. Bravo daarvoor. Dit is, volgens mij, precies de strekking van dit artikel. Redeneer, beargumenteer, en spot die aansprekende maar onjuiste tropen waar een specifieke kracht van zou moeten uitgaan.
@31: Klopt dat ze altijd een kier vinden, maar het gaat er ook niet om om de complotters te overtuigen. Het gaat erom de “voorbijgangers” te laten zien dat hetgeen de complotters roepen ook tegengesproken kan worden.
Daarbij wordt het in discussies meestal al snel duidelijk wie er ongelijk hebben door de beledigingen etc. Complotters et al. komen vaak erg onsympathiek over in discussies, ook al vinden ze die kier.
Kom op zeg, wetenschappers moeten in debat gaan met complotters? Als wetenschapper heb je nu al tijd tekort, laat staan als je uren werk op het internet erbij krijgt.
De discussie laten leiden door domme schreeuwers op het internet is niet verstandig, maar eindeloos vertrouwen hebben in de wetenschap is ook dom. Iemand die de klimaathysterie wil tegenspreken, wordt een complotdenker genoemd. Over de climategate waarbij aangetoond is dat wetenschappers getallen manipuleren gaat het dan niet. Geen vaccin halen vinden de voorstanders onverstandig. Over het feit dat we nu 19 miljoen vaccins moeten gaan weggeven aan het buitenland en het eigenlijk paniek om niks was, mag niet gesproken worden.
We zullen zelf moeten blijven denken en ons niet blind staren op personen waar teveel mensen als schapen achteraan lopen.
@35: als je met feiten komt, mag je over al die zaken discussiëren, maar je laat niet zien, dat je zelf goed na denkt, wanneer je met termen als klimaathysterie, climategate of paniek om niks aan komt zetten.
Klimaathysterie? Wetenschappelijke rapporten zijn niet hysterisch.
Climategate is voorlopig niet veel meer dan speculaties zonder enig bewijs, dat er grootschalig met cijfers is geknoeid.
Geen vaccin halen was en is voor risicogroepen onverstandig. Die groepen krijgen ieder jaar al een griepprik, maar daar horen we de complotdenkers noot over, terwijl die prik ook bijwerkingen heeft.
En hoezo mag je niet spreken over “het feit dat we nu 19 miljoen vaccins moeten gaan weggeven”? Je doet he nu toch? Mijn reactie daar op: de vaccins en de voorlichtingscampagnes hebben hun werk goed gedaan. Nu kunnen we andere landen helpen.
We zullen idd zelf moeten blijven denken en ons niet blind staren op personen waar teveel mensen als schapen achteraan lopen. Als je geen verstand van zaken hebt, moet je dus vertrouwen hebben in de mensen, die daar wel verstand van hebben, anders ben je idd een schaap, dat achter de eerste de beste volksmenner aan loopt.
“noetic science” is geen vervanging of alternatief voor empirische wetenschap. Gevoel en intuïtie (“noetic”) zijn geen betrouwbare alternatieven voor feiten en logica.
Bijzonder om te zien dat gevoel en intuitie (een idee of eureka) geen betrouwbaar alternatief zijn voor feiten en logica. Zo had ik het ook niet bedoeld. Het is én én! Intuitie en gevoel (een idee of eureka)zijns in mijn visie altijd de eerste richtingaanwijzer voor verder wetenschappelijk onderzoek. En sinds de quantumfysica weten we dat de waarnemingen de waarnemer omvatten, inclusief zijn/haar gedachten over het waargenomene. Niets vasts dus, hooguit een waarneming vanuit een specifieke perceptie, opnieuw gecontroleerd door meer mensen met dezelfde perceptie.
Crowdsourcing is daarom een prima ontwikkeling om bijvoorbeel de inzichten uit de quantumfysica, epigenetische biologie etc. door te laten sijpelen in andere wetenschappelijk disciplines. Verandering van gezichtspunt geeft een veranderde en voortschrijdende wetenschap.
@37: zeker, als aanvulling op en aangevuld door empirisch wetenschappelijk onderzoek kunnen gevoel en intuïtie een goede en belangrijke rol in de ontwikkeling van de wetenschap spelen, zo lang het maar duidelijk is, dat die inzichten en dat gevoel daarna ook resultaten in de empirische wetenschap op moet leveren. Te vaak wordt op het internet het gevoel of de intuïtie in de plaats van de wetenschap gesteld.
Ik denk, dat ik je zin “En graaft de ‘closed, selective en controlling’ wetenschapper z’n eigen graf” niet op de juiste waarde had geschat (excuus daarvoor). Ik had dat geïnterpreteerd, zoals dat veel te vaak op internet gebeurd (over dat wantrouwen in de wetenschap gaat het artikel ook), alsof iedere wetenschapper dat doet. Bij nader inzien staat het daar echter goed: het zijn de wetenschappers, die zo selectief te werk gaan, die, dankzij het internet en de daarmee gepaard gaande openbaarheid, hun eigen graf delven. Dat is heel wat anders dan de leek, die op internet gaat roepen, dat de wetenschappers het fout hebben, omdat hun gevoel wat anders zegt. Dat gevoel kan wel kloppen, maar moet dan ook nog steeds met wetenschappelijk bewijs aan worden gevuld. In die zin heb je volkomen gelijk. Je moet echter wel voorzichtig zijn, als je dat opschrijft, want voor je het weet, wordt je argument door de leken gebruikt om de wetenschap aan de kant te schuiven.
Wat vroeger een magister was is tegenwoordig een wetenschappelijk instituut. De weg naar een magister was makkelijker te vinden dan de weg naar een wetenschapper. Als je al weet waar je moet vragen kom je hooguit terecht bij een PR afd. die absoluut geen informatie geeft. De “goede” informatie die online wordt gepupliciteerd is vaak beschermd. Wil je over een bepaald thema meer weten, rest je vaak niets anders dan te googelen en stukjes informatie bij elkaar te rapen. Bij het samenvoegen daarvan is dan altijd sprake van selectieve keuzes en interpretaties. Helaas. Meer publicaties op openbare sites in een begrijpbare taal zou al veel verbeteren, en wetenschapelijke forums voor geinteresseeerden al helemaal.
Vaak zie je inderdaad dat mensen lijden aan tunnelvisie: ze hebben zich ingelezen in een onderwerp (op wikipedia) en denken hier alles over te weten.
Helaas is er geen ‘waarheidsmeter’ op internet, dus de vaak met mooie woorden onderbouwde mening van de leek, wordt automatisch overgenomen door mede-leken. Die zich dit soort foutieve informatie eigen maken en zelf ook weer verspreiden.
De informatiefunctie van het Internet is dus helaas in veel gevallen dus beperkt….