COLUMN - Groningen en eigenlijk heel Noord Oost Nederland is een wingewest van de Nederlandse staat en de grote olieboeren. Het begon met het winnen van turf in Drenthe, Overijssel, En Friesland. Daarna kwam de Schonebeekse olie. Ik herinner mij uit mijn jeugd in Ommen dat we de olietreinwagons telden bij het station. Soms wel veertig tankwagons vol met olie.
Toen kwam het gas. Slochteren werd grotendeels leeggepompt en daarna nog andere velden in het Noorden. Het begint allemaal op te raken (turf wordt nu net over de grens bij Emmen gewonnen).
De exploitatie van deze rijkdommen waren van het vroege begin publiek private projecten. Of het nu de Maatschappij van Weldadigheid was, de Heidemij, de NAM, de Gasunie en Gasterra, ze zijn of waren allemaal gedeeltelijk eigendom van de staat. Lokale distributeurs waren eigendom van gemeenten. De andere eigenaren zijn Shell en Exxon Mobile. Met uitzondering van de Maatschappij van Weldadigheid bestaan al die betrokken bedrijven nog, stuk voor stuk miljardenbedrijven.
Vele gemeenten verzilverden hun aandelen in de lokale distributeurs. De Nederlandse staat strijkt nog steeds een groot deel van de baten op, om maar te zwijgen over de twee olieboeren.
De enigen die nooit geprofiteerd hebben zijn de bewoners van het gebied. Drenthe en Groningen. De kaart van Nederlandse gemeenten met het laagste inkomens vertoond opvallend veel gelijkenis met de kaart waar energie is gewonnen.
Daar komt in Groningen de aardbevingsschade bovenop. Maar kennelijk kan niemand de grootmoedigheid opbrengen om de schade te compenseren. De staat, de olieboeren niet en de NAM laten het afweten. De rest van de Nederlanders lopen er ook niet warm voor, terwijl ze eeuwen warmte uit het Noorden hebben ontvangen. Een schandvlek op de kaart van Nederland.
Vakbondsman Eddy Stam strijdt namens UNI Global Union (Zwitserland) voor de rechten van werknemers overal ter wereld. Deze column verscheen eerder op zijn blog.
Reacties (23)
De enigen die nooit geprofiteerd hebben zijn de bewoners van het gebied.
Er zijn idd nooit miljarden aan subsidies, uitkeringen en staatssteun naar het Noorden gegaan.
https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/de-vier-van-vier-miljoen
De kaart van Nederlandse gemeenten met het laagste inkomens vertoond opvallend veel gelijkenis met de kaart waar energie is gewonnen.
afgezien van de grote steden – waar in absolute aantallen de meeste gezinnen met een laag inkomen wonen – heb je absoluut gelijk. grappenmaker.
@1: Voor een analist is dat een slecht uitgevoerde analyse.
@1: Wacht even … je link gaat over een bedrag van 4 miljoen dat in de afgelopen jaren aan een werkgelegenheidsproject in Oost-Groningen is uitgegeven. Je suggereert, dat dat meer genoeg compensatie zou zijn voor de winsten die de afgelopen halve eeuw uit Groningen zijn gehaald. Dat is enigszins raar; de NAM heeft alleen vorig jaar al een half miljard (dus 500 miljoen) winst gemaakt. En als je wat verder teruggaat, naar bijvoorbeeld de jaren ’70, dan zie je dat de gasopbrengsten zo’n 10 % van de overheidsinkomsten waren.
Het kan natuurlijk zijn dat je de woorden “miljoen” en “miljard” door elkaar hebt gehaald, maar dan nog lijkt het met niet heel waarschijnlijk dat je suggestie klopt.
Vandaag een aardbeving binnen de stadsgrens van Groningen
N.B.
Het zal me benieuwen of Wiebes echt snel klaar maakt wat hij suggereert en er aan het bewust de boel vetragen/tegenwerken van Kampf een einde komt.
@3: Je suggereert, dat dat meer genoeg compensatie
nee, het was enkel een voorbeeld. er zijn genoeg voorbeelden van steun voor het Noorden. In zijn algemeenheid zorgt de Nederlandse verzorgingsstaat, regionale herverdeling (Provinciefonds, gemeentefonds) en (beperkt) industriebeleid voor het Noorden voor een herverdeling tussen het Noorden en de rest van het land.
Per inwoner ontvangt een noordeling ongeveer drie keer zoveel uit het Provinciefonds als iemand uit het westen (in 2016 300 tov 90 eur, CBS statline-> provinciebegrotingen; baten en lasten). Uit het gemeentefonds 200 euro per jaar per persoon meer (2017: 1800 tov 1600 eur).
Dat is enigszins raar; de NAM heeft alleen vorig jaar al een half miljard (dus 500 miljoen) winst gemaakt. En als je wat verder teruggaat, naar bijvoorbeeld de jaren ’70, dan zie je dat de gasopbrengsten zo’n 10 % van de overheidsinkomsten waren.
Er wonen ongeveer 1,5 miljoen mensen in de noordelijke provincies. Zelfs als je alle gasbaten zou herverdelen, levert dit per noordeling “maar” 330 euro per jaar op. Dat is aanzienlijk minder dan de steun die het noorden ontvangt van de Rijksoverheid.
Als de Groningers zo weinig verdienen, dan betalen ze ook weinig belasting en dragen ze dus weinig bij aan het op peil houden van het Nederlandse voorzieningenniveau. Met het dichtdraaien van de gaskraan wordt dat heus niet beter.
@6: Blaming the victim.
@6
Als…als…als…
Als de Groningers in staat waren geweest om de aardgasbaten van Slochteren in eigen beheer te houden, dan hadden ze nu een behoorlijke ‘rampenpot’. Op de CBS site lees ik dat de Nederlandse schatkist 280 miljard euro aan aardgasbaten heeft gehad. Ook als slechts de helft hiervan uit Slochteren komt, dan zouden de Groningers nog altijd 140 miljard ter beschikking hebben. Meer dan afdoende om de schade te bestrijden en te herstellen lijkt me.
Wij als Nederlands volk hebben tientallen jaren geprofiteerd, we dienen nu Groningen ruimhartig tegemoet te treden.
Nederland is klein, we leven bijna allemaal in een wingewest. De Rotterdammer die in de rook van Pernis woont, de Amsterdammer die tienduizenden luidruchtige toeristen in zijn straat moet gedogen, de Utrechtenaar die voor zijn 3 kamer appartement een prijs betaald waar je in Groningen een vrijstaande boerderij voor hebt, de Limburger wiens landschap is opengereten door de mijnen die hem nu werkeloos hebben achtergelaten.
Al dat soort problemen heeft de Groninger niet, die heeft schone lucht en alle ruimte. Heel af en toe heeft hij last van een zettings bevinkje, vervelend maar niet onoverkomelijk, beetje voegen en weer klaar. In zeldzame gevallen gaat er een oude bouwval aan ten onder, maar die zijn vaak in een staat die in de rest van Nederland al lang afgebroken zou zijn. Er is naar ik weet nog nooit 1 Groninger aan een beving overleden, volgens mij zelfs nog nooit een serieus in het ziekenhuis beland. In de Randstad wonen en werken is wat dat betreft 10 keer gevaarlijker en ongezonder, de Randstad is het echte wingewest van heel Nederland.
Het is waar dat we veel meer van de aardgasbaten hadden kunnen herinvesteren in Groningen (volgens mij is er overigens al aardig wat ingegaan aan infrastructuur projecten als de Eemshaven). De politiek besloot het echter te verjubelen aan de verzorgingsstaat. Een keuze die we allemaal via de stembus gemaakt hebben en niet in de laatste plaats de Groningers zelf waar de pro verzorgingsstaat partijen al van voordat de eerst gasput geslagen werd bovenaan de uitslagen staan. Nu gaan zeuren is dus een beetje te laat.
@5:
Bekijk dit ook even.
Groningen kreeg echt maar een schijntje van de baten.
@9 Hear hear. Ik zit hier tussen het fijnstof zodat Nederland de agro-export draaiende kan houden. Een ander woont langs een snelweg die de boel in beweging houdt. Dat kost ons volgens mij ook meer dan een jaar van ons leven.
Wat kost zo’n VOSL Lutine? Een paar miljoen? Daar kun je wel wat huizen van bouwen. Iedereen profiteert van alles en iedereen moet daar wat voor lijden.
Er zullen niet veel Nederlanders zijn die niet sympathiek genoeg zijn om wat aardbevingsschade te vergoeden, maar als “ruimhartigheid” het nieuwe toverwoord is, dan kan iedereen wel de rekenmachine erbij pakken…
@9: Ah, dat is de strategie die regressief rechts gaat toepassen ? Eigenlijk zijn die aardbevingen helemaal geen probleem, want wij profiteren toch maar lekker van dat gas, dus moeten de Groningers niet zeuren ?
@12: ik denk dat @9: alvast zijn standpunten aan het voorbereiden is voor als de Groningse economische vluchtelingen naar de randstad komen.
http://foksuk.nl/nl?cm=79&ctime=1515798000
Het lijkt er op dat de boekhouders de macht hebben gegrepen.
Recht en rechtvaardigheid tellen niet meer mee, vraag ik alle rekenaars?
Bij de exploitatie van gasvelden is schade ontstaan. Die moet worden vergoed, zo is in de wet geregeld.
Hoe ingewikkeld wil je het maken?
@10: ah maar Eddy trok het breder: het Noorden als zogenaamd wingewest. En zelfs als je het beperkt tot Groningen: wat gebeurt er als de gas(baten) op zijn? Komen ze weer terug in de schoot van de Nederlandse verzorgingsstaat? Ik vind trouwens wel dat de Groningers geholpen moeten worden, maar hetzelfde geldt als er aardbevingen in de Betuwe zouden plaatsvinden. Het is alleen een beetje onrealistisch om te denken dat tijdelijk gasgeld de (economische) problemen van het Noorden oplost. Er is een reden waarom Domela Nieuwenhuis predikte in Friesland en er een standbeeld van Lenin in Tjuchem staat: de Noordelijke armoede dateert van ver voor de gaswinning.
@14: tegen wie heb je het?
@12: De Groningers van wie het huis is beschadigd door de aardbevingen moeten natuurlijk ruimhartig schadeloos gesteld worden. De NAM pleegt met het veroorzaken van aardbevingen namelijk onrechtmatige daden en daar horen particulieren niet de dupe van te worden.
Maar verder hoeft het niet te gaan. Alle Groningers een zak geld geven omdat het gas nou toevallig onder hun provincie werd gevonden is onzinnig. Die Groningers hebben daar geen enkele prestatie voor geleverd.
@15: Als je kijkt naar andere landen waar energie uit de grond wordt gehaald, dan zie je dat die rijkdom in dat gebied blijft. Zonder olie denk ik kun je stellen dat Dubai een zandbak zou zijn gebleven.
@16: Ook hier, voorbeeld Dubai. Waarbij ik grif toegeef dat ook daar niet iedereen profiteert.
@17: Dubai heeft eigenlijk relatief weinig olie. Juist door het gebrek heeft Dubai zich gericht op andere inkomsten
The International Herald Tribune has described it as “centrally-planned free-market capitalism.”[3] Although Dubai’s economy was initially built on revenues from the oil industry,[4] revenue from petroleum and natural gas currently account for less than 5% of the emirate’s gross domestic product
https://en.wikipedia.org/wiki/Economy_of_Dubai
En “vrije markt” is niet hoe ik het linkse bestuur van de provincie Groningen zou omschrijven.
@18:
Dan Noorwegen!
@19: Dubai heeft dus dat geld gebruikt om zich te orienteren op andere inkomsten. Maar aangezien Groningen die mogelijkheid niet heeft gekregen kun je dat de provincie niet verwijten.
@20: eens, Noorwegen (of Alaska) lijkt mij een relevante vergelijking. Maar goed, wat doet de rest van het Noorden he?
Dit mag best even ingevuld worden