“Wat ze kunnen en wat ze willen, wat ze bereikt hebben en waar ze trots op zij, speelt geen rol meer. Het historisch-politieke territorium waarop hun sociale en morele oriëntatie teruggaat, is van de maatschappelijke landkaart verdwenen. Kennelijk zijn ze innerlijk zo gesloopt dat zij noch de energie hebben om te vluchten in de utopie noch om te protesteren tegen het heden. Omdat hun oorsprong ligt in een pijlsnelle industrialisering zijn er, anders dan in de gedumpte delen van Zuid-Italië of de vergeten gehuchten van Albanië, geen sporen van ouderwetse elegantie of magische rites achtergebleven.”
Uit lezing van de Duitse socioloog Heinz Bude waarvan een verkorte versie vandaag in NRC verscheen.
Zijn conclusie is dat er een groep mensen stomweg niet meer mee komt.
Heel apart is het dan om de reacties van Mariëtte Hamer (PvdA) en Mark Rutte (VVD) in diezelfde krant te lezen (discussiepagina). Beiden gaan aan het punt voorbij en vervallen in hun respectievelijke partij-ideologische reflexen. Dit probleem blijft dus nog wel even bestaan.
Aanvullende link.
Reacties (17)
Ik vind het een beetje moeilijk discussieren over dingen, die ik niet kan lezen. Maar ik kan de derivaten lezen en door het partij-membraan van mevrouw Hamer en meneer Rutte heenprikken en dan concludeer ik, dat het over maatschappelijk uitgeslotenen gaat.
En dan wordt het vaag. Want die terminologie is niet helder en levert ook de kans aan beide politici om ermee weg te rennen. Wat is een uitgeslotene ? Zijn dan woonwagenbewoners, die geen belasting, gas/water/licht betalen en hun kinderen niet naar het onderwijs sturen ? Maar die mensen willen helemaal niet. Zijn het ouden-van-dagen, die maar een beetje zitten weg te vegeteren in hun verzorgings-flatje zonder dat zoon/dochterlief nog langs komt ? Maar daar heeft toch niemand een oplossing voor ? Zijn het buitenlanders die de taal niet machtig zijn, en bij gebrek aan een passend getto bij hun in de buurt, met de buren niet communiceren kunnen ? Of zijn het gewoon boeren in oost Groningen met een enkele koe (dokter Vlimmen) en een fiets die ze niet verder brengt dan Winschoten ?
@KJ: Zoals in de quote staat, gaat het vooral om mensen die tot je de jaren zeventig/tachtig in de industrie gewerkt hebben (of bv mijnbouw) en daarna eigenlijk geen plaats meer hebben gevonden in de nieuwe economie.
Ik heb even een interview link toegevoegd (wel in het duits). Misschien helpt dat:
http://www.tagesspiegel.de/kultur/literatur/Heinz-Bude;art138,2493030
Wel mee eens. Technologische ontwikkelingen gaan hier en daar zo hard (en tegelijkertijd ook weer niet) dat het moeilijk (of ontzettend kostbaar en vermoeiend) is om ‘bij te blijven’.
Bude: ‘Von meiner Lebenswirklichkeit weiß niemand was und will auch niemand was wissen.’
Ausgezeichnet! Zo wil ik het graag hebben en houden. Eerlijk gezegd vind ik die socioloog
een kletmajoor. Om me maar aan een andere benaming niet te bezondigen.
’t Paradijs is over, maar nog nooit hadden zoveel mensen het zo goed. Maar ja, die socioloog moet ook wat publiceren om aan de kost te komen.
@HPax In zijn betoog geeft hij aan dat veel mensen een tweede hands auto, een flatscreen tv en een goed huis hebben. Maar dat ze daarmee nog niet deel van de maatschappij zijn.
Rutte heeft gedeeltelijk toch wel een punt als hij zegt dat er een flink deel eigen keuze bij zit. Je kan ook vrijwilliger bij de voetbalclub worden of een cursus doen ipv thuis chagrijnig tv te gaan kijken. Steve Stevaert heeft het in België volgens mij over die boeg gegooid.
Verder zou je moeten kijken of er manieren zijn om banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt zoals cassière, ober of postbode die vroeger echt een beroep waren dat mensen een doel gaf aan het leven, maar nu een bijbaantje zijn, weer echte banen kunnen worden.
Ik snap niet echt het probleem. Want dat mensen aansluiting verliezen/sociaal geisoleerd raken/een (aan de oppervlakte) doelloos leven leiden is een natuurlijk gevolg van de individualisering van na de oorlog. En dat laatste is iets wat wij als een groot goed zien.
Als je een punt wil maken van lage inkomens en hoge werkloosheid in de Mijnstreek of Oost Duitsland, mij best, maar die lui extra geld geven zorgt er niet voor dat ze opeens ‘juist’ gedrag vertonen (als in: wat de hogere middenklasse ‘juist’ noemt, namelijk spreken met twee woorden, zelfbeheersing hebben en matigen met genotsmiddelen).
In een wereld van vrijgevochten burgers is een pleidooi ter linkerzijde voor een beschavingsoffensief een beetje vreemd. Het is progressief links die de kleinburger die vrijheid heeft gegeven. Dat deze er vervolgens niet mee doet wat ‘wij’ willen is ons probleem niet het zijne.
Alsof een leven als Jos en Edgar wel zinvol is. Die hebben ook ergens opgegeven. Het leven in vergeten gehuchten kan heel zinvol zijn. Het artikel heeft een nogal storend uitgangspunt dat succesvol werken aan een industriële vooruitgang het enige is wat telt en wie die norm niet onderschrijft heeft opgegeven. Wat een alfagelul. De reactie van Rutte en Hamer is schaamteloze politieke profileringsdrang, daar wil ik verder helemaal geen woorden aan vuil maken.
@7: Dat deze er vervolgens niet mee doet wat ‘wij’ willen is ons probleem niet het zijne.
Maar ze geven zelf aan dat ze ontevreden en niet gelukkig zijn. Dus het is ook hun probleem. Bovendien hebben ze zelf ook last van de problemen die ze creëren, van het gebrek aan vrijwilligers voor de collecte tot instabiele regeringen door partijen die meewaaien met het populisme du jour.
@8: Het artikel heeft een nogal storend uitgangspunt dat succesvol werken aan een industriële vooruitgang het enige is wat telt
Dat is niet het uitgangspunt van het artikel. Het artikel draait om een gebrek aan idealen en toekomstverlangens bij een groeiende groep mensen.
Maar ze geven zelf aan dat ze ontevreden en niet gelukkig zijn. Dus het is ook hun probleem.
Hmmm.. ze klagen veel. Ik weet niet of dat hetzelfde is als ongelukkig zijn. Over Sargasso klaag ik ook best vaak, maar toch post ik hier elke dag.
Bovendien hebben ze zelf ook last van de problemen die ze creëren, van het gebrek aan vrijwilligers voor de collecte tot instabiele regeringen door partijen die meewaaien met het populisme du jour.
Toegegeven de ‘consumentistische’, liever-dom-dan-moe kiezer vormt een gevaar de democratie die wij nu kennen. Zie Berlusconi: die man maakt een puinhoop van zn land maar wordt toch gesteund door de laag opgeleide (mannelijke) Italiaan. Maar misschien zegt dat meer over de houdbaarheid van het systeem zelf.
@10 ‘Berlusconi:[ ] wordt toch gesteund door de laag opgeleide mannelijke) Italiaan.’
Maar is dat zo? Van de PVV werd tot voor kort van bepaalde zijden ook beweerd dat zij haar aanhang uit de lagere stand recruteerde, maar nu geloof ik toch niet meer.
In de zaak van Berlusconi: gaarne enige toelichting of verwijzing.
@9, Dat is wel de essentie, de auteur of spreker verwisseld oorzaak en gevolg, hen wordt gebrek aan idealen en toekomstverlangens verweten als gevolg van niet succesvol werken aan industriële vooruitgang. Een gebrek aan zelfoverschatting is daarin geen steekhoudend argument.
Ik verbaasde me ook al over de domme partij ideologische antwoorden. Al vond ik het stuk van Bude ook niet bijzonder interessant.
@10: Er is een duidelijk gebrek aan ataraxia/zen, dus zou ik zeggen dat er sprake is van ongelukkigheid, zelfs met die twee vakanties en flatscreen tv.
@12: Volgens mij zegt de auteur dat ze geen zingeving uit hun arbeid kunnen halen en dat door de industrialisatie ander zingevingsmodellen (religie, magie, etc.) ook zijn weggevallen, waardoor er niks overblijft.
Naar aanleiding van Comment 10 van JSK vroeg ik naar info over de qualiteit van de aanhang van Berlusconi. Tot en met nu mocht ik van JSK noch van iemand anders op Sargasso of waarvandaan ook positief enige reactie ontvangen. Wat in negativo te denken geeft: JSK liegt of zoiets.
Genoemd stuk in NRC is inmiddels wel online beschikbaar, incl. de commentaren van Rutte en Hamer en een extra stuk over de NRC-discussieavond zelf:
http://www.nrc.nl/opinie/article2216344.ece/Sociale_uitsluiting_beperkt_zich_niet_tot_onderste_bevolkingslagen
@Karel Dank! Ik was vergeten nog even te kijken. Ik pas de linkjes gelijk aan.