OPINIE - ‘De VVD zal de Nationale Ombudsman en daarbij ook de substituut ombudsmannen waaronder de Kinderombudsman, scherp in de gaten blijven houden op de depolitisering van hun uitspraken, juist om te waken over het recht van de burger op een onafhankelijke en onpartijdige ombudsman.’
Daarmee sloot Pieter Litjens zijn maidenspeech af, die hij mocht houden in het Kamerdebat over de laatste twee jaarverslagen van de Nationale Ombudsman. Litjens voerde twee bewijsstukken aan op grond waarvan het VVD- toezicht gerechtvaardigd zou zijn.
Naar aanleiding van een op 7 april verschenen NRC-interview met Alex Brenninkmeijer, de huidige Ombudsman, beschuldigt Litjens de Ombudsman er van de wet te willen overtreden. Uit de notulen: ‘(…) put ik graag uit een artikel in NRC Handelsblad van 7 april van dit jaar (…). De Ombudsman geeft daarmee met zoveel woorden aan dat hij zich eigenlijk niet aan die wet zou willen houden. Dat zou toch niet zo horen te zijn.’
Litjens wees er tevens op dat een Kamermeerderheid eerder dit jaar de Ombudsman bekritiseerde toen deze in datzelfde interview Brenninkmeijer een aantal regeringsmaatregelen symbolische wetsvoorstellen noemde. Litjens trekt het lerend vermogen van de Ombudsman in twijfel: ‘Liever had ik gehoopt dat het lerend vermogen van de Ombudsman zodanig was geweest dat ik hier niet over hoefde te beginnen.’
Het tweede bewijsstuk is het jaarverslag van 2011 (pdf), waarin de Ombudsman zich, naar de zin van de VVD, niet onafhankelijk opstelt. Een uitspraak dat het minderheidskabinet-Rutte ‘opereert op het scherp van de snede van het politieke vertrouwen,’ vindt Litjens veel te ver gaan.
Hoewel Litjens ervaring heeft als wethouder en als burgemeester, was zijn maidenspeech als Kamerlid een naïeve beginneling waardig. Leuk de trom geroerd, maar met uit zijn verband gerukte citaten sloeg hij de plank flink mis.
Want wat zei Alex Brenninkmeijer in dat NRC-interview (digitale editie, alleen voor abonnees)?
‘De wet geeft hem tot taak het oordeel “(on)behoorlijk” uit te spreken. Daarmee dreig je een „boekhouder van de behoorlijkheid te worden. Dat wil ik niet. Er is een reden waarom de Nationale Ombudsman bestaat. Als er iets fundamenteel misgaat, dan past daar verontwaardiging bij. De ombudsman moet echt de werkelijkheid veranderen. Met kracht ertegenin gaan. Ik zou ook kunnen zeggen – ach, het gaat daar niet goed. Maar met mijn kritiek houden ze wel rekening. Dat worden slappe, grijze verhalen. Voor die term, onrecht, met die lading heb ik gekozen.’
Liet Pieter Litjens bewust achterwege dat Brenninkmeijer het over onrecht heeft? De Ombudsman wil de wet niet overtreden maar zijn bevindingen, daar waar nodig, de terminologie meegeven die er bij past.
De Ombudsman uitte in het NRC-interview ook zijn zorg over dat kabinetten zich minder aantrekken onafhankelijke adviezen: ‘Het idee dat we in een ‘pluriforme rechtsorde’ leven, waarin onafhankelijke adviezen, inzichten van wetenschappers of maatschappelijke organisaties invloed hebben, is op z’n retour, denkt hij. Die tendens is door dit kabinet versterkt. „Je ziet het bij een aantal wetsvoorstellen die vooral symbolisch zijn. Denk aan het boerkaverbod, de dubbele nationaliteit, misschien ook wel de dierenpolitie. Die zijn afgesproken in het regeerakkoord. Maar die voorstellen hebben maar weinig verbinding met wat er in de werkelijkheid gebeurt. Als de Raad van State dan zeer negatief adviseert blijkt er politiek geen ruimte meer. Dat vind ik zorgwekkend.’
Wil de VVD de Ombudsman de mond snoeren als hij zich over bepaalde ontwikkelingen ongerust maakt? En mag hij daar niet publiekelijk over praten?
Toen het NRC in mei berichtte over de kritiek van de Tweede Kamer kwam het lerend vermogen van de Ombudsman aan de orde: ‘Brenninkmeijer had niet de motieven van het kabinet willen kritiseren, maakte hij de Kamerleden duidelijk. Ook zei hij “wat u als grens ziet” voortaan in acht te willen nemen en de signalen van de Kamer “in mijn achterhoofd te knopen”. Kritiek zal hij voortaan “niet wekelijks” in de krant zetten.’
De Ombudsman heeft in mei dus onmiddellijk blijk van lerend vermogen gegeven. Maar toen zat Litjens nog niet in de Tweede Kamer. De Ombudsman reageerde uiterst coulant op de kritiek van de VVD. ‘Brenninkmeijer zei zelf dat er binnenkort maar een gesprek moet plaatsvinden met de VVD ‘om de misverstanden de wereld uit te helpen.’ aldus de Volkskrant.
Dat gesprek gaat er komen, bevestigde de persvoorlichting van de Ombudsman tegenover Sargasso. Hopelijk is het lerend vermogen van de heer Litjens zo groot dat hij zijn maidenspeech inderdaad als een misverstand ziet. De Ombudsman heeft niet meer gedaan dan wat tot zijn taak behoort: onderzoeken, rapporteren en signaleren. Daar grenzen aan willen stellen tast de onafhankelijkheid van de Ombudsman juist aan.
Over het werk van de Nationale Ombudsman komen we in een volgend artikel terug.
Reacties (12)
Jammer dat de VVD hier de berichtgever aanvalt, in plaats van haar aandacht te vestigen op het onrecht dat de Ombudsman constateert. Ze verlaagt zich daarmee tot het niveau PVV.
Of de ombudsman wordt depolitiek, of de politiek bemoeit zich niet meer met financien.
Misschien moet de politiek zich niet met de ombudsman bemoeien.
Waarom gaat die egotripper Litjens niet met z’n lidje spelen in plaats van onzin uit te kramen.
M.i. valt er in tegenstelling tot bijvoorbeeld oud VVD gedeputeerden op de integriteit en onpartijdigheid van de heer Brenninkmeijer weinig aan te merken
De heer Ivo Opstelten deed het in Rotterdam ook al. Daar werd de lokale ombudsman ook verdacht gemaakt en nooit serieus genomen.
De VVD wil zo graag propageren dat ze een brede volkspartij is. Het is dus vervelend dat de ombudsman kritiek heeft. Maar deze politieke partij is géén brede volkspartij, integendeel. Dat wordt hiermee nog eens bevestigd.
VVD staat voor Vrijheid Voor Demmink.
Bij de ombudsman kun je klachten over het functioneren van de overheid kwijt. Daar zit bijna per definitie een politiek tintje aan. Als ze dat gaan verbieden dan kunnen ze de ombudsman wel opheffen.
@6: ? Dit artikel gaat over de ombudsman Brenninkmeijer en het kamerlid Litjens. De naam Demmink ben ik toch echt niet tegengekomen in dit artikel.
@8: Dan weet u nu van welke partij die man is. Wat u
(blijkbaar) niet begrijpt is de link met de NRC ombudsman. Misschien ziet u dan ook een patroon.
Op de persoon spelen:
Vroeger had je ook al een ‘onderzoeker’ Litjens die wist dat de ‘armen’ in Maastricht allemaal aan de alcohol zaten en lui waren. Ook waren ze niet echt rooms-katholiek in hun handel en wandel en meer van dat soort onzin. Liberaal-paternalistisch: liberaal voor de rijken, paternalistisch voor de armere. Typisch VVD.
http://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/6974/de-mislukte-heropvoeding-van-onmaatschappelijken.html
@9: Nee dat klopt ik snap de link met de de NRC ombudsman niet omdat het hier gaat over de nationale ombudsman (of snap ik de ironie niet helemaal en noem jij de nationale ombudsman, NRC ombudsman) en een interview in de NRC. Maar om nou bij elk verhaal van de een partij schandalen uit heden en verleden op te rakelen vind ik een beetje onzin. En ik ken de partij en nee ik heb geen VVD gestemd. Alhoewel dat niet zo veel met deze verhalen te maken heeft. Dan kan ik beter helemaal niet meer stemmen. In elke partij komen schandalen voor.
@ Marian: Eerlijk gezegd, ik ben niet de NRC ombudsman. Die bestaat wel (klik naam voor link), is zelfbenoemd, dus als hij bezwaar maakt tegen mijn gebruik van die naam, dan kan hij me wat.
Het patroon dat ik gewaar word, is dat klokkenluiders en ombudsmannen (zeg, een ieder die misstanden aan de kaak stelt) structureel in het defensief gedwongen worden. Het is niet zozeer omgekeerde bewijslast alswel omgekeerde beschuldigingslast.
De VVD heeft zoveel lijken in de kast, dat het punt is bereikt dat het letterlijk de spuigaten uitloopt. En ja, het is wel degelijk relevant dat de VVD zo direct betrokken is bij al die verschillende schandalen. Als ik het voor het zeggen had, liet ik de VVD onderzoeken en berechten als criminele organisatie.
Stel dat je de belasting ontduikt. Op welke partij stem je dan?