Vijfsterrenbeweging op zoek naar nieuwe vrienden

ELDERS - De Italiaanse Vijfsterrenbeweging heeft het niet makkelijk als coalitiepartner van Matteo Salvini’s Lega. Voor de Europese verkiezingen is partijleider Luigi Di Maio op zoek naar nieuwe Europese bondgenoten. En hij is niet alleen.

De samenstelling van het Europees Parlement zal na de verkiezingen in mei niet alleen door de verkiezingsuitslag flink veranderen. Het (waarschijnlijke) vertrek van de Britten laat in diverse groepen gaten vallen. De vraag is verder waar de Franse afgevaardigden van Macron’s LRM (La République en Marche) een plek gaan vinden. Als het aan Commissievoorzitter Juncker ligt zijn de laatste dagen van het Hongaarse Fidesz als lid van de Europese Volkspartij geteld. In reactie daarop is president Orbán in zijn land een campagne tegen Juncker begonnen. Op de overheidswebsite wordt Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker afgebeeld als een van de vijanden ‘die Hongarije migratiequota opdringen’.

En zo zijn er nog meer onzekerheden over de Europese politieke formaties die straks gevormd gaan worden. Er wordt aan alle kanten overlegd en aan elkaar gesnuffeld en het is voor de kiezers te hopen dat op tijd duidelijk wordt wie met wie gaat. Want ook al wordt er nationaal gestemd, straks zal de besluitvorming -bij de een wat meer, bij de ander wat minder, maar toch- beïnvloed worden door allianties die na de verkiezingen in het parlement worden gevormd.

De Europese delegatie van de Vijfsterrenbeweging (M5S) maakt tot nu toe, samen met de Britse UKIP, deel uit van de fractie van Europa van Vrijheid en Directe Democratie (EFDD). Di Maio heeft aangekondigd dat hij na de verkiezingen een nieuwe groep gaat vormen. Hij heeft daarvoor al steun gekregen van Zivi Zid (Human Shield) uit Kroatië, het nieuwe Finse liberale partijtje Liike Nyt, de Griekse partij ‘voor landbouw en vee’ AKKEL, en de Poolse anti-establishment partij Kukiz’15 van de punk-rock musicus Kukiz. Probleem voor M5S: geen van deze partijen heeft op dit moment een zetel in het Europees Parlement en het is de vraag of ze er na 26 mei een zullen krijgen. Om een groep te vormen zal Di Maio minstens 25 min of meer gelijkgezinde leden moeten vinden. De Vijfsterrenbeweging heeft nu 17 zetels. Politico voorspelde deze week een winst van vier, maar intussen stapelen de problemen zich op voor de partij.

Deze week moesten M5S activisten Salvini redden van juridische vervolging. Eerder moest de partij al een verkiezingsbelofte aan de kiezers in Puglia laten vallen. Er woedt nog een gevecht tussen de regeringspartijen over een treintunnel in de Alpen.

Lega ook op pad

Di Maio’s nationale coalitiepartner Lega zal zich op Europees niveau niet aansluiten bij een formatie met M5S. Beide partijen ontkenden deze week dat ze voor Europa de handen in een zullen slaan. Lega zit nu met Marine Le Pen’s nieuwe Franse partij RN (Rassemblement National), de PVV en de FPÖ in de groep Europa van Naties en Vrijheid (ENF). Maar ook Salvini is op zoek naar nieuwe kansen. Hij zou graag alle nationalisten verenigen in één grote groep. Daarvoor bracht hij een bezoek aan Warschau om te peilen of hij met de PiS van Kaczynski een slag zou kunnen slaan. Dat zou meteen heel wat meer stemmen opleveren dan een coalitie met de partij van de popmuzikant. De Polen hielden echter de boot af. Salvini’s goede relaties met de Poolse aartsvijanden in Moskou zouden daarbij een rol gespeeld hebben. PiS maakt nu nog deel uit van de derde groepering in het Europees Parlement, de Europese Conservatieven en Hervormers met de Britse Conservatieven , de Vlaamse N-VA en een reeks van kleinere partijen.

Tegen links

Salvini’s droomformatie bestaat uit nationalistische partijen die eigenlijk niets van de EU moeten hebben. Maar net zoals hij in Noord-Italië het ideaal van een zelfstandig Padania opgaf om in Rome links uit het zadel te wippen lijkt zijn strategie in Europa ook minder tegen de EU als zodanig gericht en meer op het aan de macht brengen van rechts. Er is geen sprake meer van uit de eurozone stappen. ‘Minister Lorenzo Fontana, ook een ex-Europarlementariër, formuleerde het tegen de Huffington Post zo: „We willen de tweede groep in Straatsburg worden en zo de keuzes van het Europees Parlement mee bepalen, misschien door een meerderheid te vormen met de EVP.” De Lega hoopt te voorkomen dat de EVP en de socialisten samen alles blijven bedisselen,’ schreef de NRC vorige maand naar aanleiding van Salvini’s bezoek aan Polen.

Rechts blok

Het nieuwe parlement zou op basis van actuele voorspellingen voor meer dan een derde kunnen bestaan uit eurosceptische partijen, schrijft Politico. ‘In het onwaarschijnlijke geval dat al die partijen binnen één groep zouden kunnen samenwerken zou het waarschijnlijk de grootste groep in het parlement worden.’ Het zal de meer Europagezinde partijen dwingen meer met elkaar samen te werken om afbraak van de Europese samenwerking te voorkomen.