COLUMN - Op 13 november werd de archeologische site Nimrud door Iraakse regeringstroepen bevrijd. Hiermee heeft Nimrud de twijfelachtige eer de eerste plaats in Irak te zijn waar de door IS aangerichte schade nauwkeurig kan worden vastgesteld. Zoals al werd gevreesd zijn de zichtbare overblijfselen van het indrukwekkende noordwestelijke paleis van Ashurnasirpal II grotendeels verwoest. Nog schokkender is de systematische sloop van de ziggurat (tempeltoren). Oorspronkelijk was deze 61 meter hoog en tot voor kort torenden de ruïnes nog 43 meter boven het maaiveld uit. IS blijkt echter kosten noch moeite te hebben gespaard om ook deze overblijfselen met bulldozers plat te walsen.
Waarom vinden wij het erg?
Het meest schokkende aspect van dit culturele vandalisme is de systematiek die erachter schuilgaat. De systematische uitroeiing van zes miljoen joden vanwege hun etnische achtergrond schokt ons ook meer dan de dood van tientallen miljoenen soldaten op de slagvelden van de Tweede Wereldoorlog. Systematische vernietiging van mensen en erfgoed heeft vrijwel altijd een oorsprong in ideologische motieven. Een ideologie die sommige mensen en ideeën geen bestaansrecht gunt beangstigt ons, zeker als wijzelf het slachtoffer dreigen te worden. Het is dan ook interessant om te zien hoeveel westerlingen de vernietiging van oosterse oudheden verafschuwen. Blijkbaar identificeren wij ons toch in zekere mate met deze oudheden en IS begrijpt dat heel goed. Het culturele vandalisme is een symptoom van een ideologische strijd. Het is daarom van belang om beide ideologieën goed te begrijpen.
Luchtfoto van Nimrud in betere tijden.
Bron: http://www.bbc.com/news/world-middle-east-37992394
Strijd tegen afgoderij
IS beroept zich op de Koran om de vernietiging van oudheden te rechtvaardigen. In de Koran wordt afgoderij immers beschreven als een onvergeeflijke zonde en worden afgodendienaars afgeschilderd als de belangrijkste vijanden van het ware geloof. Deels is dit te verklaren door Mohammed’s eigen ervaringen met de polytheïstische Quraysh, die hem en zijn volgelingen vervolgden. Belangrijker is echter dat Mohammed zichzelf in een eeuwenoude monotheïstische traditie plaatste. Het verbod op afgoderij is immers een van de belangrijkste thema’s in de Tora. Judese koningen als Hizkia en Josia lieten al in de achtste en zevende eeuw v. Chr. godenbeelden slopen en ook de jonge Abraham zou rond 2000 v. Chr. al de godenbeelden in de winkel van zijn vader hebben stukgeslagen. Is cultureel vandalisme dan inherent aan de monotheïstische religies? Een begrijpelijke gedachtegang, maar toch zijn er enkele verschillen.
Iconoclasme of cultureel vandalisme?
In Oudtestamentische tijden geloofde men daadwerkelijk in de magische krachten van godenbeelden. Er was moed voor nodig om deze beelden te slopen. Enerzijds omdat men hiermee het volk tegen zich in het harnas joeg, anderzijds omdat men hiermee de toorn van de goden – mochten ze toch bestaan – kon opwekken. Het slopen van godenbeelden was een statement van vertrouwen in de almacht van de ene ware God. In de Vroege Middeleeuwen – de tijd van Mohammed en Bonifatius – lagen de kaarten al anders. In deze tijd hingen de meeste mensen al een monotheïstisch geloof aan en waren de overgebleven polytheïsten onderwerp van spot. Iconoclasme werd zo steeds meer een uiting van superioriteit van de monotheïsten tegenover de heidenen. Tegenwoordig gelooft echter niemand meer in godenbeelden. Waarom doet IS dan toch zoveel moeite om deze te slopen?
In opdracht van Hizkia worden godenbeelden stukgeslagen.
Bron: http://www.freebibleimages.org/illustrations/hezekiah-assyrians/
Het verleden als afgod?
Hoewel men niet langer heidense goden vereert, hecht men nog altijd waarde aan de culturele overblijfselen van deze heidense beschavingen. Afgoderij, zo meent IS. Westerlingen geven meer om de materiële resten van heidense beschavingen dan om de mensen die daar tegenwoordig leven. Het kan niet anders dan dat de westerlingen deze heidense beschavingen stiekem bewonderen. Het is een begrijpelijke gedachtegang, maar klopt deze ook? Waarom zijn wij eigenlijk geïnteresseerd in het (heidense) verleden? De interesse in de geschiedenis lijkt te zijn ontstaan in het Europa van de negentiende eeuw. De westerse beschaving had de hele wereld veroverd en leek aan het eindpunt te staan van de menselijke culturele evolutie. Juist hierdoor kreeg men de behoefte om de huidige beschaving in een bredere context te plaatsen.
Het nut van de geschiedenis
Het definiëren van de eigen identiteit lijkt altijd de belangrijkste drijfveer te zijn geweest achter geschiedkundig onderzoek. Of we nu het verleden van ons eigen volk willen verheerlijken of een andere cultuur willen begrijpen, de vragen die wij onszelf stellen over het verleden komen voort uit een zoektocht naar onszelf. Ons verlangen om meer te leren over het verleden – ook over beschavingen die weinig met ons gemeen hebben – zegt veel over ons als beschaving. We zien in dat onze cultuur niet eeuwig en absoluut is en dat verrijkt onze kijk op het leven. IS, daarentegen, probeert het onwelgevallige verleden uit te wissen, in een vergeefse poging de nieuwsgierigheid van de mens in te dammen. Dat is het verschil tussen IS en ons.
Reacties (38)
Waarom spreek je van heidenen en niet van polytheïsten? Verder: Meteen al in zijn eerste gebod (sorry, nestgeur) geeft de bijbelse god zelf een bewijs voor polytheïsme. Hij vindt de concurrentie in elk geval de moeite om te benoemen.
En in de aard zijn monotheïstische godsdiensten nu eenmaal onverdraagzamer.
Ik moet zeggen dat ik de termen heidenen en polytheïsten niet heel consequent gebruik. In het algemeen spreek ik van heidenen wanneer ik het heb over polytheïsten in een tijd dat de monotheïsten al veel terrein hebben gewonnen. Het woord heiden (paganus) is in de Late Oudheid ontstaan om de overgebleven polytheïsten aan te duiden.
Het vernietigen van cultureel erfgoed is een terugkerend thema van extremistische moslims om onze aandacht en woede op te wekken.
De Taliban hebben tot afgrijzen van de Westerse mogendheden de Boedha-beelden in Bamyan verwoest.
Anser Dine verwoestte in Timbuctou historische grafmonumenten, tot groot verdriet van de cultuurhistorici. En IS gebruikt cultureel erfgoed als provocatiemiddel nu de campagne van de onthoofdingsfilmpjes niet langer werkt.
Ik vind het heel jammer dat al die Westerse gevechtsvliegtuigen boven Irak en Syrië niet hebben ingegrepen tijdens de verwoesting van Nimrud.
@2: Het diende blijkbaar geen militair belang. Amerikaanse rupsbanden hebben in de 2e (of 3e) Golfoorlog ook het nodige aan Babylonische resten verwoest, die knullen in die tanks hadden geen flauw benul waar ze overheen reden. En nog steeds rijst de vraag waarom de geallieerden in WO2 bepaalde spoorlijnen niet hebben vernietigd, terwijl men wist wie erover vervoerd werden.
@0 Dank je wel voor deze aflevering waarin de actualiteit aan bod komt in een overigens fijne serie. Overigens lijkt de IS ook behoorlijk systematisch te werk te zijn gegaan bij het uitroeien van Yazidis.
Als je niet mag rukken van God, dan moet je toch ergens die adrenaline kwijt?
Die volgelingen kwamen aan de kost door met roofpartijen op de handel te parasiteren. De Quraysh waren zo tam dat ze die boevenbende niet vervolgden. Toen ze eindelijk besloten dat het welletjes was, vroegen de rovers in een andere stad asiel aan. Met de oorspronkelijke bewoners daar liep het niet goed af: honderden mannen werden vermoord, hun vrouwen en kinderen als slaven verkocht en de rest werd gauw vriendjes met Mohammed.
Voor zover ik weet begonnen de volgelingen van Mohammed pas met karavanen plunderen nadat ze naar Medina gevlucht waren, maar ik kan me vergissen. De commentaren op het leven van Mohammed zeggen dat de vroege moslims vervolgd werden vanwege Mohammed’s kritiek op het meergodendom en de sociale onrechtvaardigheid in Mekka. Het probleem is natuurlijk dat al ons bronmateriaal islamitisch is en partijdig.
Het is echter te kort door de bocht om alle informatie die de vroege moslims in een slecht daglicht zet uit de context te halen en uit te lichten en alle informatie die hen in een positief daglicht zet te negeren. Dat is geen geschiedwetenschap.
De systematische uitroeiing van zes miljoen joden vanwege hun etnische achtergrond schokt ons ook meer dan de dood van tientallen miljoenen soldaten op de slagvelden van de Tweede Wereldoorlog.
Ons verlangen om meer te leren over het verleden – ook over beschavingen die weinig met ons gemeen hebben – zegt veel over ons als beschaving. We zien in dat onze cultuur niet eeuwig en absoluut is en dat verrijkt onze kijk op het leven. IS, daarentegen, probeert het onwelgevallige verleden uit te wissen, in een vergeefse poging de nieuwsgierigheid van de mens in te dammen.
Speak for yourself.
Dat is het verschil tussen IS en ons.
Is dat zo?
Kijk, zonder nou op details in te gaan, enig cultuur-suprematisme proef ik toch wel uit je stukje. Enig individueel oordeel ook wel. Nik mis mee op zich maar de relativering lijkt me wel op zijn plaats.
Daarnaast heb ik het gevoel dat het niet helemaal juist is. Maar – toegegeven – helemaal dooranalyseren kan ik het zelf ook nog niet.
Het zijn inderdaad mijn eigen gedachtes en het is slechts een poging om een ingewikkeld onderwerp te doorgronden. Misschien had ik dat erbij moeten zetten. Ik pretendeer niet de waarheid in pacht te hebben en ik weet ook niet waaruit dit zou blijken. Als je het met bepaalde stellingen oneens bent hoor ik het graag.
‘Dat is het verschil tussen IS en ons’ is misschien iets te kort door de bocht inderdaad. Het is een van de verschillen. En met ‘ons’ bedoel ik iedereen die het niet nodig vind om kunstwerken te slopen of groepen mensen uit te roeien. Dat is dus inclusief het overgrote merendeel van de moslims. Veel Irakezen zijn net zo boos over de vernietiging van hun culturele erfgoed als wij.
Om terug te komen op het cultuur-suprematisme: Ik ben opgegroeid in Europa en ik prijs mezelf gelukkig dat ik in Europa leef. Natuurlijk vanwege de welvaart, maar ook vanwege de liberale waarden die nog altijd door de meeste mensen gedragen worden (al begint daar uiteraard wel verandering in te komen). Ben ik daarom beter? Is Europa daarom superieur? Natuurlijk niet! We hebben geluk dat we in zulke goede omstandigheden leven. Maar juist omdat we die omstandigheden niet voor altijd gegarandeerd zijn kan het geen kwaad om zo nu en dan te kijken waar ‘wij’ voor staan en waarom ‘wij’ beter zijn dan bijvoorbeeld IS, Trump of Poetin. Dat is een normale menselijke behoefte die in alle culturen aanwezig is.
@7 De culturele suprematie gedachte kwam bij mij tijdens het lezen ook op en ik wilde er wat van zeggen, totdat het besef kwam dat het slopen van alles wat je niet aanstaat zoals IS het doet gewoonweg inferieur is. Bij herlezing kan ik alleen maar volmondig achter deze passage staan:
Ons verlangen om meer te leren over het verleden – ook over beschavingen die weinig met ons gemeen hebben – zegt veel over ons als beschaving. We zien in dat onze cultuur niet eeuwig en absoluut is en dat verrijkt onze kijk op het leven.
We hebben geluk dat we in zulke goede omstandigheden leven.
Mmm… is dat geluk? Is dat niet juist met veel geweld afgedwongen verschil?
Kijk, ik ik ben kleinzoon van een koloniale tabaksplanter in Indonesië. Ik weet – ja, subjectief – dat het geen geluk is, die welvaart, die goede omstandigheden. Ook ik ben in Europa opgegroeid, opgeleid en heb die cultuur meegekregen. Maar ik heb echt de overtuiging dat juist dat Eurocentristische welvaartsideaal – het westerse welvaartsideaal – geen kwestie is van geluk. Het is de VOC-mentaliteit. En dat heeft met geluk niets te maken.
En … vanwege de liberale waarden die nog altijd door de meeste mensen gedragen worden… ? Je twijfelt er zelf al aan: (al begint daar uiteraard wel verandering in te komen), dat lijkt me een goed uitgangspunt.
Ja, ik blijf toch een cultuursuprematistisch gevoel houden bij jou (en trouwens ook bij je collega’s Jona en Richard). Prima hoor. Als het maar duidelijk is, dat dat ook een van de oorzaken kan zijn van die vernietiging van erfgoed door anderen. Nog niet eens direct door jullie cultuursuprematie, als wel van andere tegenstanders van IS, wellicht uit hun eigen cultuurbasis.
Want wij zijn natuurlijk niet hun enige tegenstanders. Kijk maar naar wat daar tegen alles en iedereen vecht in die buurt.
@11: Ik begrijp helemaal wat je zegt. Ik hou zelf ook helemaal niet van chauvinistisch gebral, maar soms ontkom je er gewoon niet aan te concluderen dat bepaalde ideeën/gebruiken ‘beter’ zijn dan anderen. In vrede met elkaar samenleven en elkaar de ruimte geven leidt tot meer geluk voor meer mensen. Dat is geen Europese gedachte, maar een universeel menselijke. Helaas is het tegendeel – alle andersdenkende bestrijden om de wereld op jouw manier in te richten – ook maar al te menselijk.
Bovendien is het waanzin om altijd alles maar te relativeren. Als alles waar is, is niets waar. Soms moet je keuzes maken en dingen ‘goed’ of ‘slecht’ noemen.
Natuurlijk wel!
Vind je Europa niet verheven boven andere regio’s? Vind je jezelf niet beter? Omarm dan andere waarden en emigreer naar een ander continent. Maar dat is het niet hè?
Je moet gewoon het lef hebben te zeggen wat je werkelijk gelooft, ook al scoor je daar niet overal punten mee. Ja, wij vinden onze cultuur beter dan die in Saoedi-Arabië. Wij zijn verheven boven die losgeslagen moordenaars van IS. Het christendom vertegenwoordigt verhevener waarden dan de islam. Liberaal gedachtegoed is fijner dan fascisme.
Onze cultuur is het waard verdedigd te worden tegen slechtere. In daad maar zeker ook in woord.
@12: Met ‘geluk’ bedoel ik dat de meesten van ons er zelf niet voor hebben hoeven werken en dat het onzin is er persoonlijke trots uit te halen. Precies wat jij zegt dus.
Verder ontken ik ook helemaal niet alle schade die westerse landen hebben aangericht in de wereld. Ik was juist van plan om hier in latere columns dieper op in te gaan. Bijvoorbeeld in het geval van de rechtszaak over de Persepolis Fortification Tabletten (https://www.chicagomaroon.com/2014/04/15/oriental-institute-wins-lawsuit-keeps-iranian-tablets/), waar Iraanse kleitabletten die in Chicago liggen dreig(d)en te worden geveild aan de hoogste bieder omdat de Iraanse overheid een door een Amerikaanse rechtbank opgelegde boete niet wilde betalen. In de traditionele media is er erg weinig aandacht voor het feit dat het wel erg vreemd is dat het ene land het andere land een boete op mag leggen.
@14: Het is opvallend dat ik vanuit twee totaal verschillende hoeken wordt bekritiseerd. De een vind me te Eurocentrisch omdat ik blij ben dat ik in Europa leef, met een goede levensstandaard en een redelijk goed functionerende rechtsstaat, en de ideologie van IS ‘niet zo’ vindt, de ander vindt me een Dhimmi omdat ik het dwaasheid vind persoonlijke trots te halen uit wat andere Europeanen hebben gedaan en erken dat ook Europeanen zich wel eens misdragen hebben in het verleden.
Humbug. Hoe kun je nu naar een kleitablet kijken en dan niet denken dat d’r 5500 jaar geleden iemand iets soortgelijks zat te doen als wat de gemiddelde kantoorslaaf nu doet. Alleen dan met een stylus en een kleitablet. Die mensen staan dichter bij ons dan we denken; ze misten alleen onze technologie.
Dat besef is fascinerend, en ik kan me prima voorstellen dat d’r mensen zijn die daar door gegrepen raken, en daar een flink deel van hun leven in stoppen.
Het is gewoon onderdeel van dezelfde maatschappelijke psychose en het heeft, frankly, niet zo bijster veel met ons (westerlingen) te maken. IS maakt dingen stuk: mensen, oude steden, nieuwe steden, het maakt ze niet uit. Ze zijn in de stukmaak-business: het is een nihilistische beweging. Dat is ook de aantrekkingskracht die het uitoefent op veel westerse jongeren: je krijgt een AK-47 en je mag, ongestraft, gerechtvaardigd zelfs, schieten op wie je maar wil. Een videospel in het echt. Totaal losgezongen.
@18: OK. Maar waar komt die maatschappelijke psychose dan vandaan? Of is die zonder oorzaak en IS die gewoon?
@Daan:
Welkom bij het redelijke midden. Volgens de flanken vlees nog vis. Hopeloos genuanceerd.
@20: Het redelijk midden is bleek en ongedefinieerd en alleen voor een status quo. En de status quo heeft het blijkbaar tegenwoordig wel gehad.
En wat dan ook, maar er hoort zeker geen cultuursuprematie bij.
Waarom zijn pas na 1300 jaar deze moslims bezig om van alles bewust te slopen? Dat hadden ze eerder kunnen doen. Is het niet dat het Westen juist daar geïnteresseerd in is, dat ze het Westen een hak willen zetten? Want ze weten dat ze gaan verliezen, en de meeste vernietigingen zijn van recente datum, drie maanden geleden.
Palmyra werd geplunderd en kapot gemaakt toen ze wisten dat ze daar niet gingen standhouden.
Volgens mij is het de tactiek van de verliezer die alles kapot wil hebben, zodat er voor de winnaars niets over is. Dat zie je wil meer bij ineenstortende schurkenstaten. Want ze weten dat ze een hoop mensen er pijn mee doen, o.a. de schrijver van dit artikel, maar dat kunnen ze vergroten in hun retoriek naar het gehele Westen.
Ik vind heel die theologisch onderbouwing vanuit de Koran daarom maar gelegenheidsonderbouwing, voor het voetvolk wellicht, niet voor de machthebbers binnen het IS.
@19: Nee, dit zijn de vruchten van de ongebreidelde zendingsdrang van de Wahabisten, gefinancierd met petrogeld, en de oorlog in Irak.
@23: …de oorlog in Irak. Goed dat je erkent dat het westen ook een rol speelt.
@19: Ja, waar komt zo’n psychose vandaan? Uit bombardementen door de VS, zo ongeveer als bij de Rode Khmer in de jaren 70? Zou dat misschien kunnen?
Joop “Waarom zijn pas na 1300 jaar deze moslims bezig om van alles bewust te slopen?”. Ken je geschiedenis. Slopen is van alle tijden. Hier, daar, overal. Veel van de grote monumenten nu zijn pas in de laatste eeuwen weer uit de mottenballen gekomen. Overigens hebben ze een jaar of tien terug in Saudi Arabie, notabene in Mekka, een schitterend Ottomaans kasteel gesloopt op een berg. Stond ontwikkelingen in de weg. Het doet denken hoe in 19e eeuws Nederland achteloos mooie torens en muren rond steden werden afgebroken en verpatst voor de stenen. Het is de doelbewuste, venijnige manier waarop IS het doet. Verbaast me trouwens dat ze schijnbaar geen sjiitische moskeeen opblazen, tenzij ik iets heb gemist natuurlijk.
@14
Zoals de christenen die nu Trump hebben gestemd? En die de nazaten zijn van christenen die een paar honderd jaar terug Indiaans erfgoed op grote schaal hebben vernietigd? Met de indianen er zelf bij natuurlijk.
Ja, dat waren nog eens verheven waarden!
En nog wat verder terug in de tijd waren het de christenen die de ‘heidense’ culturele schatten in Egypte (en andere landen) sloopten.
@26: Voordat IS begon met het slopen van oudheden hadden ze al talloze eeuwenoude kerken en kloosters gesloopt. Daar wil ik later nog op terugkomen. Sjiitische moskeeën, als die er al zijn in Noord-Irak, zullen ook niet gespaard zijn. De sjiieten zijn in de ogen van IS de belangrijkste vijand die ‘on sight’ mogen worden geëxecuteerd.
@27: Wie op de man gaat spelen, bewijst daarmee niet over inhoudelijke argumenten te beschikken.
Ik zou zeggen: probeer het nog eens een keer maar zet dan de kernwaarden van de islam even tegenover die van het christendom. Een paar hints: geloofsafval, positie van vrouwen, opstelling tegenover ‘ongelovigen’, en last but not least: de voorbeelden die zijn gesteld door Jezus resp. Mohammed.
@29
Sorry, ik kon natuurlijk niet weten dat je christen bent.
Neem me niet kwalijk.
@26.
Klopt, het hoort erbij door de gehele geschiedenis heen. Ik denk dat als er wat nieuws gebouwd moet worden in een stad, dat je status geeft aan gebouwen, zoals hier in NL met monumenten, daar mag je weinig tot niets mee doen. Dat zullen ze in andere landen op andere manieren hebben vastgesteld. Status a mag nooit worden gesloopt, status b onder bepaalde voorwaarden, en status c maakt niet zoveel meer uit.
Elke cultuur heeft haar eigen mores. Nu hebben we bijvoorbeeld in Nederland talloze kerken die worden omgebouwd tot culturele tempels voor muziek en beeldende kunst. Een andere gebruiksbestemming.
@29.
Ondanks het christendom hebben we de liberale vrijheden waar jij zo graag mee speelt. De Franse Revolutie, de Verlichting, en de kerken die leegliepen hebben gezorgd voor minder invloed christelijke waarden en normen. Want als je kijkt hoe het honderd jaar geleden was, of driehonderd jaar geleden: de katholieken in NL zaten nog in schuilkerken en betaalden extra belasting en hadden een stuk minder vrijheden, de vrouwen hadden niets te zeggen, en Jezus was geïnterpreteerd als liefde, maar wel in liefde voor de tien geboden, dus behoorlijk op de regels.
Maar goed die discussie is eerder gevoerd, en past totaal niet bij dit onderwerp.
Het verbaast me dat ‘onze’ beeldenstorm en de Franse ‘guerres des religions’ niet aan de orde zijn geweest als argument. Toch ook een behoorlijke slopershamer. En behoorlijk geanalyseerd ook nog.
Oh, om het over de Franse revolutie maar niet te hebben…
@30: Met “op de man spelen” bedoelde ik natuurlijk dat je, in plaats van een inhoudelijke vergelijking tussen het christendom en de islam, de daden van individuele als christenen beschouwde mensen of groepen aanvoert. Het zou wel heel onnozel zijn als je niet inziet dat dat een drogreden is.
“IS beroept zich op de Koran om de vernietiging van oudheden te rechtvaardigen”, schrijft Daan. Daarop inderdaad, en op de daden van Mohammed. De islam is aan de basis gewelddadig. Het is maar goed dat de meeste moslims niet zo islamitisch zijn.
@35.
Oh, je bedoelt de christelijke missionarissen en zendelingen die hele culturen hebben vernietigd tijdens de kerstening. Het beeld van de godin Victoria in de Romeinse Senaat is een mooi onderwerp in deze. Want ook in de Bijbel staan genoeg dingen over afgoden en hun beelden.
Inherent aan de opkomst van de ene cultuur of religie, is de afbraak van datgene wat er niet meer overeenkomt.
@27: Ik weet dat er voor een linksmens op dit moment geen grotere nachtmerrie denkbaar is dan de verkiezing van Donald Trump, maar de man heeft nog geen seconde uitvoerende macht gehad, dus om nu al zijn kiezers de verantwoordelijkheid voor wat dan ook in de schoenen te schuiven, lijkt me een beetje prematuur ;-)
En over die indianen, tja, da’s niet zo mooi. Moeten we het ook over de slavernij gaan hebben? Of over de inquisitie? Ik stel voor dat we de acties van mensen wier kleinkinderen inmiddels dood zijn, buiten beschouwing laten.
@37
De portee is en blijft dat religieus gehandicapten voor vernietiging staan. Ook bij christenen is er niks aan verheven waarden te vinden. Trump is de verzinnebeelding van vernietiging. Zijn kiezers kiezen voor de vernietiging. Net zoals christenen in het verleden kozen voor vernietiging. Zie ook bijvoorbeeld onze culturele uitingen als het kerstfeest. Verminkt/vernietigd door de christenen.
Het idee er achter? Om iets nieuws te organiseren is in de denkwereld van bepaalde mensen eerst vernietiging nodig. IS doet dat , christenen deden en doen dat. Maar ook atheïsten doen dat: zie Wilders. Wat Wilders de afgelopen jaren tracht te doen is onze instituties vernietigen. Onze instituties zou je ook cultureel erfgoed kunnen noemen. Door het OM als terroristen te benoemen ben je met een hamer bezig dat te slopen wat we in eeuwen hebben bereikt.
Je hoeft geen linksmens of rechtsmens te zijn om die dingen te zien.