COLUMN - Met een vriend van mij ga ik vaak uit eten. De wijn die daarmee vaak gepaard gaat maakt het lastig om te onthouden wie de vorige keer de rekening betaald heeft. Daarom hebben we een systeem bedacht dat in principe eerlijk is: ik gooi een muntje op, bij kop betaal ik, bij munt betaalt hij. Maar sinds de introductie van dit systeem ben ik nu zeven achtereenvolgende keren de sjaak geweest, tot groot leedvermaak van de vriend. Daarom heb ik voorgesteld om de volgende keer naar een duurder restaurant te gaan. Een oude casinotruc: steeds minstens dubbel inleggen, dan speel je op enig moment wel weer quitte.
Nu blijkt uit onderzoek dat ik niet de enige loser ben die na verlies zijn inzet verhoogt. Het was al bekend dat boosheid leidt tot het nemen van grotere risico’s – ik ben inderdaad not amused dat mijn restaurantvriend zo’n plezier heeft in mijn pech. Nieuws is dat ook het verliezen van een wedstrijd aan kan zetten tot het verhogen van je inzet, zelfs zonder dat die inzet je verlies weer kan compenseren. Na een wedstrijdje sommen maken werd aan een derde van deelnemers eerlijk verteld dat ze gewonnen hadden, aan een derde dat ze verloren hadden, en aan een derde helemaal niets. Puur het verliezen zette mannen ertoe aan om in een volgend spel grotere risico’s te nemen. De Zwitsers/Nederlandse econoom die dit aantoont, Thomas Buser, laat zien ik als vrouw dus een uitzondering daarin ben.
Het is natuurlijk volledig willekeurig of ik kop of munt gooi – maar stel dat ik gewoon ‘slecht’ ben in muntjes opgooien? Juist die gedachte is waarschijnlijk funest voor de prestaties van vrouwen in competitieve situaties. Als vrouwen verliezen, schrijven ze de uitkomst eerder dan mannen toe aan hun eigen falen in plaats van aan pech of luiheid. Als reactie daarop gaan ze minder moeite doen en presteren ze na verlies vaak slechter. (Zie ook deze column, waarin ik beschrijf dat vrouwen minder hard gaan lopen van alleen al het vooruitzicht van competitie).
Waardoor dat ‘leaning out’ van vrouwen wordt veroorzaakt is onduidelijk. Mogelijk zijn verschillende hormonale reacties op winst en verlies de oorzaak ervan. Na gokspelletjes stijgt het testosteronniveau van winnaars meer dan dat van verliezers, en testosteron leidt tot het nemen van meer risico. Maar er zijn mensen die als reactie op verlies meer testosteron in hun bloed krijgen, en ook zij zetten daarna nog meer op het spel.
De deelnemers die aan het experiment van Buser meededen en de eerste keer verloren, verdienden gemiddeld 20% minder (€1,30) doordat ze daarna hoger gingen inzetten en slechter presteerden. Dat dure restaurant van mij zou wel eens ernstigere gevolgen kunnen hebben.
Reacties (8)
Wel interessant dat je precies weet hoe vaak het muntje op kop is geland, terwijl jullie daarvoor niet konden onthouden wie de laatste rekening betaalde.
Je kan ook gewoon een nep munt regelen waar 2x munt op staat (tenzij hij hetzelfde geintje flikt maar dan met 2 x kop)
“Nieuws is dat ook het verliezen van een wedstrijd aan kan zetten tot het verhogen van je inzet, zelfs zonder dat die inzet je verlies weer kan compenseren.”
Is dit nieuws? Misschien onder economen, maar tijdens een college psychologie werd me dit twintig jaar geleden al verteld.
“Mogelijk zijn verschillende hormonale reacties op winst en verlies de oorzaak ervan.”
Of mogelijk is het sociale conditionering. Of mogelijk bestaat het hele effect niet als je breder kijkt. Wat ik zo gauw in het onderzoek van Buser zie, staat niet aangegeven onder wat voor mensen het is uitgevoerd. Veel van zulk onderzoek heeft als proefpersonen alleen plaatselijke studenten, waardoor het volstrekt onduidelijk is of het ook iets zegt over de rest van de wereldbevolking.
“(…) laat zien [dat] ik als vrouw dus een uitzondering daarin ben.”
Mannen en vrouwen zijn geen monoliet. In veel gevallen zijn er grotere verschillen tussen mannen/vrouw onderling van tussen mannen en vrouwen als groep. Waarschijnlijk ben je dus geen uitzondering, maar gewoon één van de vrouwen die het net zo blijkt te doen als een meerderheid van de mannen (dus niet alle mannen).
Onderzoek is leuk, met de interpretatie moet je oppassen.
@4: The experiment was run at the CREED lab at the University of Amsterdam and all participants
are students who enrolled in the mailing list of the lab.
In het Buser onderzoek was er geen verschil in gedrag! Alleen in zelf-gerapporteerde perceptie van risico-nemen en -mijden.
…were equally likely to win the competition and picked on average the same challenge. However, women see themselves as significantly less risk-seeking and significantly less competitive
En dan begint er bij mij iets te broeien van twijfel. Was dit wel de oorspronkelijke bedoeling van het onderzoek om aan te tonen dat de perceptie anders was? Of was de hypothese dat de vrouwen ook meer risico-mijdend gedrag zouden vertonen? In dat laatste geval is een neven-product maar tot hoofd-onderwerp gepromoveerd, want er was anders weinig meer te rapporteren.
De verschillen in de waarden: Risk seeking 5.88(2.23) 5.1(2.41) en Competitiveness 7.61(1.97) 6.71(2.38) op een schaal van 0-10 zijn misschien wel significant bij deze sample omvang (N=72, resp. 66), maar het effect is niet heel groot. Het probleem is vooral dat je niet weet hoe je dit moet interpreteren, gezien de aard van de vragen.
@0 heeft in iedere geval over het hoofd gezien dat het hier alleen om perceptie ging.
@5 Dank, ik had niet zo precies gelezen. Uitsluitend studenten dus, die bovendien waarschijnlijk bijna allemaal al eerder hadden meegedaan aan psychologische tests en dus de trucjes kenden. Eigenlijk schandalig dat er uit dat soort totaal niet-representatief onderzoek zulke brede conclusies worden getrokken. Dat is toch geen wetenschap?
Oh, ik dacht dat het over de Grieken ging. Want verliezen zorgt alleen maar dat de schulden hoger worden.
@6: mee eens; dat was ook mijn gedachte. Maar het trekken van conclusies uit een bijverschijnsel van het onderzoek vind ik nog erger. Als het onderzoek zich meteen daarop had geconcentreerd was het heel anders ingericht en was er misschien ook iets heel anders uitgekomen.