Een ruime maand geleden schreef ik een column waarin ik mezelf voornam klimaatontkenners vanaf nu ‘klimaatcriminelen‘ te noemen. Ik was – zoals gebruikelijk in een column – vrij ongenuanceerd. Het stuk was dan ook bedoeld als hyperbool. En het raakte blijkbaar een snaar, gezien het aantal reacties. Dat bleek ook toen Marcel Crok in de mail eiste dat zijn naam uit het stuk verwijderd zou worden. En op ClimateGate werd mijn stuk onderdeel van een klaagzang over het demoniseren van de ‘standpunten’ van klimaat – kuch – criminelen.
Mensen vinden het blijkbaar niet leuk om crimineel genoemd te worden. Goh. Maar de hyperbool was bewust gekozen omdat de term ‘ontkenner’ de schadelijkheid van hun gedrag geen recht doet. Ze ontkennen namelijk niet alleen de stand van de wetenschap, maar zorgen met hun ontkenning ook voor schade. Via het verspreiden van mis- of desinformatie richten ze indirect schade aan: ze wakkeren angst, twijfel en onzekerheid aan over klimaatverandering, klimaatwetenschap en beleid, wat leidt tot uitstel en afstel van actie om klimaatverandering aan te pakken en de gevolgen daarvan binnen de perken te houden. Dit is geen nieuw concept, onderzoek laat zien dat dit effect daadwerkelijk bestaat. Ook het pleiten voor criminaliseren van des- en misinformatie is niet nieuw.
Maar als allerlei mensen in de kramp schieten omdat ik ze beschuldig van klimaatcriminaliteit, dan is het misschien wel zo eerlijk als ik preciezer ben. Dus hoe zou ik een klimaatcrimineel nou echt willen omschrijven? Aan welke voorwaarden moet klimaatontkenning volgens mij voldoen voordat het klimaatcrimineel wordt?
Misverstand?
Voor ik mijn criteria van wat een klimaatcimineel is ga uitleggen, moet het ook duidelijk zijn dat het label niet betekent dat ik die persoon beschuldig van criminaliteit in de juridische zin van het woord. Sterker nog, een klimaatcrimineel doet hoogstwaarschijnlijk niets wat strafbaar is onder ons huidige Wetboek van Strafrecht.
Maar dat wil niet zeggen dat ik de term daarom niet kan gebruiken. Er is een lange geschiedenis van gedrag dat niet strafbaar was, maar toch als crimineel werd gezien (en andersom trouwens ook). Ik verwijs graag naar deze stukken die dat concept verder uitdiepen.
Ook in het dagelijks taalgebruik kent het woord ‘crimineel’ meerdere betekenissen. Van Dale geeft naast de juridische betekenis bijvoorbeeld ook ‘vreselijk‘ als betekenis. Dat sluit mooi aan bij het criminologische concept ‘lawful but awful’. Het is dan wel legaal, maar het heeft nog steeds een ‘crimineel effect’: er wordt namelijk schade aangericht (al dan niet indirect), die niet wordt gecompenseerd.
Invloed
Maar wat, vind ik, maakt je als individu nou een klimaatcrimineel? Is het iemand die drie keer per jaar met het vliegtuig op vakantie gaat? Nee natuurlijk niet. Je mag wat mij betreft meer nadenken over je gedrag en wat dat betekent voor het klimaat, maar een crimineel ben je niet. Als je de stand van de klimaatwetenschap ontkent, maar dat standpunt alleen verkondigt aan je nichtjes en neefjes op verjaardagsfeestjes? Ook niet. Of aan de lopende band Climategate of Baudet retweet zonder dat je zelf veel volgers hebt? Mwah.
Er is natuurlijk een grijs gebied, maar pas als je daadwerkelijk invloed op het klimaatdebat of -beleid hebt kom je denk ik in aanmerking voor de ’titel’ klimaatcrimineel. Pas vanaf dat moment berokken je echte schade die verder gaat dan de schade die je als consumerend of twitterend individu aanricht. En vanaf dat moment kunnen wij, de maatschappij, je ter verantwoording roepen. De kort-door-de-bocht omschrijving die ik in mijn column gaf (een klimaatontkenner ís een klimaatcrimineel) moet daarom aangescherpt worden.
Dus: wanneer ben je nu een klimaatcrimineel?
Een klimaatcrimineel is daarom iemand (een individu of organisatie) die (1) door middel van een autoriteitsclaim (2) mis- of desinformatie (3) op het gebied van klimaatwetenschap en/of antropogene klimaatverandering (4) actief onder het publiek verspreidt.
Deze omschrijving bestaat uit vier elementen die allemaal aanwezig moeten zijn. Die elementen zijn:
- door middel van een autoriteitsclaim – omdat een beroep op autoriteit/gezag/kennis meer gewicht geeft aan het standpunt en dus meer invloed heeft op de discussie/meningsvorming,
- mis- of desinformatie – het gaat om informatie die niet gefundeerd is op voor die tijd logische of empirisch houdbare hypothesen en theorieën, die bijvoorbeeld niet onderworpen zijn aan peer review, opzettelijk of onopzettelijk,
- op het gebied van klimaatwetenschap en/of antropogene – door de mens veroorzaakte – klimaatverandering,
- actief onder het publiek verspreiden – de standpunten moeten actief onder een breder publiek en in het openbaar verspreid worden.
Als je aan deze vier voorwaarden voldoet, dan is het aannemelijk dat je schade veroorzaakt doordat je bijdraagt aan uitstel of afstel van klimaatactie.
Kwade opzet is in deze omschrijving van klimaatcrimineel dus niet noodzakelijk. Het kan best dat de klimaatcrimineel zélf gelooft dat klimaatverandering niet bestaat, op andere wijze niet relevant is, of de discussie erover overtrokken. Het gaat echter om het effect en de afwezigheid van opzet maakt het niet minder crimineel.
En nu?
Misschien vind je de term klimaatcrimineel te ver gaan of niet ver genoeg. Maar ook als je het niet met een idee eens bent, kan een discussie ons helpen iets in een ander perspectief te zien. In dit geval is dat duidelijk krijgen of en wanneer we vinden dat ideeën, standpunten en claims onacceptabele schade aanrichten.
Reacties (43)
@0 personen zoals in dit artikel bedoel je?
https://sargasso.nl/clintel-bereidt-desinformatiecampagne-voor/
‘Ook het pleiten voor criminaliseren van des- en misinformatie is niet nieuw.’
Je mag mensen niet oplichten of besmaden, maar voor de rest is de vrijheid van meningsuiting in dit land best groot. En jij schuurt hier eng tegen de randen aan.
‘Maar dat wil niet zeggen dat ik de term daarom niet kan gebruiken.’
Je mag jezelf ook professor noemen, of arts. Maar ongetwijfeld kom je dan een keer voor het hekje. En je mag iemand wel bedrieger noemen, maar je loopt het risico dat dat als smadelijk wordt ervaren, en dat is wel degelijk strafbaar. M.a.w. termen betekenen dingen en sommige termen hebben speciale status. Het doelbewust gebruiken van een pejoratieve term die ook anders uitgelegd kan worden in het dagelijks verkeer, kan wel degelijk een grond zijn voor een aanklacht wegens smaad.
Dit stukje heeft een erg hoog ‘ik mag zeggen wat ik wil maar jij niet’ gehalte.
We kunnen er natuurlijk allemaal eigen definities op na gaan houden. En nu?
Vrijheid van meningsuiting is een groots recht.
vrijheid van meningsuiting is iets anders dan feiten
wetenschap gelijkstellen aan een mening is niet juist.
wetenschap heeft mechanismes om zin van onzin te scheiden. door wetenschap als mening weg te zetten passeer je (al dan niet bewust) die corrigerende mechanismes. En dat is zeer kwalijk.
een mening is iets dat je ergens van vindt. een feit staat vast.
als we zeggen 1+1 = 2 dan weet iedereen dat dat zo is. een feit.
als iemand zegt 1+1 = 3 dan neemt niemand hem serieus.
gaat het echter over complexere zaken zoals klimaat , dan wordt er opeens waarde gehecht aan personen die 1+1=3 roepen, want er is vrijheid van meningsuiting….
iedereen heeft recht op een mening, iedereen mag die uiten. dat wil nog niet zeggen dat elke mening een podium verdient.
40 jaar geleden was er geen internet, iedereen had een mening. hoorde je alles? las je alles in de krant? nee
je had redacties die meningen en feiten beoordeelden en publiceerden wat waard was te publiceren. Journalistiek was een serieuze zaak en een kwalitateits medium onderscheed zich middels onderzoeksjournalistiek…
met de komst van internet is het makkelijker informatie te delen, helaas heeft dat niet geleid tot betere beschikbaarheid van informatie. En daar maken bepaalde groepen handig gebruik van , met in dit geval desastreuze gevolgen.
“Mensen vinden het blijkbaar niet leuk om crimineel genoemd te worden.” Vreemd heh? Zeker als ze het niet zijn omdat ze geen wet overtreden hebben. Nu is men intussen wel wat gewend gezien de Godwins je ook dagelijks om de oren vliegen, maar de vraag blijft wat je ermee mee wilt winnen je tegenstander voor rotte vis uit te maken.
Wat je hier voornamelijk me bereikt is dat iedereen de hakken in het zand zet, meer dan 10 jaar Godwinnen heeft tot nu toe ook alleen maar averechts gewerkt. Bovendien zorgt het voor een inflatie van de Nederlandse taal, hoe ga je nu voortaan een echte crimineel en een echte Neonazi nu noemen?
en voordat men op de proppen komt met Galileo.
https://skepticalscience.com/climate-skeptics-are-like-galileo.htm
Galileo had gelijk. dat is een belangrijk feit dat men nog wel eens vergeet als men de vergelijking maakt.
‘Klimaatproleet’ dan maar? https://jaapplaisier.blogspot.com/2019/08/beste-klimaatontkenner.html
@5:
Niks, inderdaad. Vraag maar aan de deugmensen, de gutmenschen, de anti-fascisten, de cultuurverrijkers, de groene maffia, etc.
Maarreh, als je misschien een beetje hebt opgelet tijdens je leven, dan kun je ook weten dat het juist de mensen zijn die er op staan niet te liegen en frauderen, voor transparantie zijn, tegen misbruik van sociale middelen en noem maar op, precies dezelfde zijn die het tegendeel doen.
Crok & friends die klagen over beledigingen zijn daarom niet serieus te nemen en dat is ook al gebleken. Continue aantijgingen van fraude aan het adres van klimaatwetenschappers van die kliek. Vraag het hen dus ook eens, als je niet hypocriet wil zijn: wat win je er mee?
Vrijheid van Meningsuiting wordt crimineel als je er schade mee aanricht. ‘Brand’ roepen in een vol theater terwijl er geen brand is, kan gevaarlijk en strafbaar zijn. Maar ook bewust desinformatie verspreiden – bijvoorbeeld over de (on)schadelijkheid van tabak – kan achteraf veroordeeld worden als crimineel gedrag.
Klimaatcriminelen berokkenen de maatschappij en de mensheid grote schade door stemming te maken tegen urgente maatregelen. Ik kan me dan ook heel goed voorstellen dat op zeker moment groepsprocessen gevoerd zullen worden om de meest uitgesproken klimaatcriminelen te vervolgen.
@9: “Kan achteraf veroordeeld worden als crimineel gedrag”
Ja, dat kan, achteraf. In een meningsuiting kan smaad, oproep tot geweld e.d. verstopt zitten. Er is altijd wel een stap nodig: Aangifte doen en een rechtszaak beginnen. Succes!
@KJH: Interessant, want je mág jezelf geen arts noemen, dat is verboden.
Waar zeg ik dat precies? Ik geef slechts aan dat ik dit soort klimaatontkenning crimineel vind, en dat baseer ik op deze omschrijving.
Waar het om gaat is dat de ontkenners met hun verspreiding van desinformatie ons allen schade toebrengen. Een onrechtmatige daad dus, waarvoor men vervolgd kan worden.
Je bent niet direct een crimineel als je een onrechtmatige daad pleegt (hoewel, misschien wel als er opzet in het spel is), maar je bent wel verantwoordelijk. Dat is niet anders dan met alle andere onrechtmatige daden (google maar eens op “arrest Zutphense juffrouw” of “kelderluikarrest”).
Het is niet anders dan wanneer ik mijn buurman die ernstig ziek is ervan overtuig NIET naar een arts te gaan, maar naar een kwakzalver.
In feite is de “onrechtmatige daad” ook waar de Urgenda-zaak om draait. De regering is niet crimineel bezig door te weinig te doen tegen klimaatverandering (men overtreedt geen wet), maar men brengt de burgers wel in gevaar en/of brengt hen schade toe.
@11: Maar dat mag je van #2 dus niet zeggen, maar degenen die je zo noemt mogen wel zeggen wat ze willen. Zo zijn pot en ketel weer rond (of zwart, zo je wilt).
@10: Wat achteraf beoordeeld wordt als crimineel gedrag was meteen al crimineel. De veroordeling bevestigt dat alleen maar. Je kunt iemand die met 80 door de bebouwde kom scheurt best een wetsovertreder noemen. Daarvoor hoef je echt niet eerst een veroordeling af te wachten.
@14: Nou nee, zo werkt het toch niet. Je doet een aanklacht omdat je denkt dat de uitingen van de ander crimineel zijn. Het hoeft daarom nog niet zo te zijn. Het kan heel goed zijn dat de rechter dat toch anders ziet.
@15: OK, nou, dan draaien we het om. We gebruiken onze vrijheid van meningsuiting om klimaatcriminelen klimaatcriminelen te noemen. En als zij ons daarom smadelijke lasteraars vinden, dan staat het ze vrij om naar de rechter te stappen.
@16: Klopt helemaal.
men mag zeggen wat men wil. betekent nog niet dat je iedereen een podium moet geven. En dat is wat men tegenwoordig wel verwacht in het kader van meningsuiting.
@14: ik ken genoeg mensen (in de top van corporate Nederland!) die er van overtuigd zijn dat het pas een overtreding is als je gepakt wordt.
triest maar waar.
Als ik het goed begrijp zijn er mensen die vinden dat je anderen geen klimaatcrimineel mag noemen vanwege de vrijheid van meningsuiting. Dat vat het best mooi samen.
De pseudosceptische meute doet niet anders dan systematisch mensen beschuldigen en belasteren. Impliciet of expliciet wordt bijvoorbeeld steeds weer de indruk gewekt dat bona fide wetenschappers helemaal niks van hun vak snappen, en minstens zo vaak worden ze beschuldigd van bewuste manipulatie van hun data of hun resultaten, en dus van fraude. Maar krijgen ze een keer pittig weerwoord, dan zijn ze meteen op hun overgevoelige teentjes getrapt.
En het werkt ook nog. Bij mij, in elk geval. Om gezeur te voorkomen probeer ik mijn woorden meestal maar zo te kiezen dat ze er niet over kunnen vallen.
Je kunt iemand crimineel noemen, ook in de niet-juridische betekenis, met verwijzing naar gedrag waarmee schade berokkend wordt. Het gedrag dat hier gecriminaliseerd wordt is verspreiding van informatie. Hoe onwaar of onzinnig ook, verspreiding als zodanig kan ik moeilijk als crimineel zien als je er niet heel concreet de toegebrachte schade aan koppelt. Helaas geeft het stuk geen voorbeelden.
Verspreiding van desinformatie e.d. criminaliseren heeft het grote risico dat het leidt tot (verdere) beperking van het vrije verkeer van informatie omdat er geen exacte of juridisch dichtgetimmerde definitie van te geven is. In Turkije is alle anti-Erdogan informatie desinformatie. Trump weet er ook over mee te praten.
Als je iemand inzake klimaatverandering crimineel zou willen noemen moet je veel verder gaan. Ik zou diegenen aanpakken die hun macht, invloed en geld inzetten om beleid tegen de opwarming van de aarde te verhinderen. Kijk eens naar de machthebbers áchter de klimaatontkenners in plaats van naar hun verdwaasde boodschappers.
Stel je eens voor dat er een rechtszaak zou komen. Klimaat-rechtvaardige versus klimaatcrimineel. De laatste zal oprecht betogen dat hij zich grote zorgen maakt over de klimaathysterie en de enorme sommen met geld die daar aan uit worden gegeven. Geld wat broodnodig is voor de zorg, milieubescherming en ontwikkelingshulp.
Bedenk dat de klimaatcriminelen oprecht gelovigen zijn en oprecht vinden dat alles wat van klimaat-links komt slecht is voor de maatschappij.
@11: ‘Waar zeg ik dat precies?’
Nou, in je houding. Jij vindt namelijk van jezelf dat je anderen ‘crimineel’ mag noemen (hoewel dat ook heel andere, smadelijke, connotaties kan hebben in het dagelijks verkeer).
M.a.w. voor jezelf rek je je vrijheid van meningsuiting eens even fijn op.
Van anderen vind je daarentegen dat zodra *zij* van hun vrijheid van meningsuiting gebruik maken (ze doen iets raars zeggen over klimaatverandering), dan moet dat misschien wel vervolgd kunnen worden.
M.a.w. voor je ideologische tegenstanders geldt dat zij eens goed hun bek moeten houden.
@21
Hoe dacht je dat juridisch in elkaar te steken? Als desinformatie niet strafbaar is heb je toch niks om degenen die dat organiseren en financieren aan te pakken?
@11: ‘Interessant, want je mág jezelf geen arts noemen, dat is verboden. ‘
Nee, dat zeg ik ook niet, dummie.
@22: Je neemt als voorbeeld de klimaatcrimineel die religieus anti-links is maar zich druk maakt over de zorg, milieubescherming en ontwikkelingshulp? Je maakt de selectie wel héél beperkt nu.
@23
Ik zou eens leren lezen. Want dat staat er overduidelijk niet. Het gaat over het systematisch verspreiden van desinformatie door mensen die in elk geval zouden kunnen weten dat het niet klopt wat ze beweren.
@27: De auteur schrijft: ‘Ook het pleiten voor criminaliseren van des- en misinformatie is niet nieuw.’
Waarmee hij iig de suggestie wekt, aangezien hij ze toch al ‘criminelen’ heeft genoemd, dat het allicht eens te proberen valt, nietwaar?
@28
En hij schrijft ook:
Kan het nog duidelijker?
@24: ik had -net als Joost denk ik- geen strafzaak voor ogen maar eerder een propaganda campagne .
@26: Dat denk ik niet. Religieus anti-links en zich druk maken over de enorme hoeveelheden geld dat klimaatbeleid kost is een duidelijk kenmerk van de zogenaamde sceptici. De toevoegingen maken de selectie inderdaad kleiner. Zeker de laatste toevoeging die ik geef, ontwikkelingshulp.
Maar het is vooral een voorbeeld om aan te geven dat je er van uit moet gaan dat er een groep mensen is die vindt dat klimaatpolitiek een verkeerde en zorgelijke keus is.
Ik ken nog wel een klimaatcrimineel: Roger Hallem (mede-oprichter van Extinction Rebellion) die mensen angst aanjaagt door, zonder enige wetenschappelijke onderbouwing, te beweren dat er miljarden mensen gaan sterven door klimaatverandering. https://twitter.com/BBCHARDtalk/status/1162309729735127040
@29: Wat heeft dat in godvredesnaam te maken met of je mensen wel of niet om hun mening wil vervolgen?
@31: Je kunt domheid niet strafbaar stellen, helaas, maar je mag ook domme meelopers best crimineel noemen als ze zich aansluiten bij een bende criminelen. Gebrek aan intelligentie is hooguit een verzachtende omstandigheid.
@34: Van mij mag je gerust iemand omschrijven als crimineel, dat hebben we al besproken. Zie #16.
Wat ik in #22 aangeef is dat het voor een rechter geen appeltje eitje zal zijn.
In #32 lezen we een voorbeeld dat er over klimaatcriminaliteit verschillend wordt gedacht. Veel zogenaamde sceptici staan te trappelen om klimaatwetenschappers voor een tribunaal te slepen, heilig overtuigd dat de global cooling toch echt zal komen.
Het geeft ook wel aan dat de bubbel waarin je leeft een enorme invloed heeft op je beeldvorming….
@33
Ik herhaal: leer eens lezen. Het gaat hier helemaal niet om het vervolgen van mensen om hun mening. Het gaat om de vraag of je het structureel verspreiden van desinformatie kunt zien als crimineel gedrag.
Er staat nergens dat het de bedoeling is iemand te vervolgen. Sterker nog, er staat: “Voor ik mijn criteria van wat een klimaatcimineel is ga uitleggen, moet het ook duidelijk zijn dat het label niet betekent dat ik die persoon beschuldig van criminaliteit in de juridische zin van het woord. Sterker nog, een klimaatcrimineel doet hoogstwaarschijnlijk niets wat strafbaar is onder ons huidige Wetboek van Strafrecht.”
Dus die discussie gaat nergens over.
@23, KJH: Ik zeg nergens dat ik ze wil vervolgen. Ik zeg zelfs nergens dat ze het niet mogen zeggen. Ik eigen mezelf wel het recht toe het gedrag crimineel te noemen.
Daarmee rek ik helemaal de VVMU niets op. Ik geef vervolgens voorbeelden van gangbaar taalgebruik waarbij gedrag crimineel wordt genoemd zonder dat het criminaliteit is. Ik wijs er dan ook op dat in de Dikke van Dale nog een andere betekenis staat dan crimineel: vreselijk.
Mijn definitie hier van criminaliteit is gebaseerd op het schadelijke van het gedrag. Ook daar is niets omstredens aan. En daarop gebaseerd vind ik dat ik ze crimineel mag noemen.
Daar kan je het mee oneens zijn, maar waar jij nu op blijft terugkomen komt niet eens ter sprake.
@25, KJH:
Ik zou het op prijs stellen als je geen denigrerende opmerkingen gaat maken.
Ik vermoed dat je bedoelt dat als je jezelf ‘arts’ of ‘professor’ noemt dat je ‘dan een keer voor het hekje’ komt.
Mijn opmerking ging erover dat je helemaal niets anders hoeft te doen dan jezelf arts noemen om dat voor elkaar te krijgen. Dat is namelijk gewoon verboden. De andere titel die je geeft (professor) is dat niet. Iedereen kan zichzelf professor noemen. Iemand die zich zo noemt zal zuiver daarom nooit “voor het hekje komen”. Ik weet dan ook niet precies waar je heen wilt met die twee voorbeelden. Ze zijn niet eenduidig en lijken beiden in ieder geval niet op bovenstaande geval. Iemand crimineel noemen is niet per definitie verboden, maar ook niet per se niet.
Dat zal allemaal afhangen van de context, en ik denk dat ik die hiermee voldoende heb onderbouwd.
Ik vind het een raar gebruik van het woord crimineel.
Zou dit niet kunnen leiden tot aanklachten van smaad? En wie is dan de crimineel?
Ook raar dat iemand die 3x p jaar op vliegvakantie gaat buiten schot gehouden wordt.
Klimaatnepkenner;
te lezen als klimaatnep-kenner of klimaat-nepkenner.
Take the fake till you get the make.
(Gelukkig is men als men krijgt en neemt (of neemt en krijgt).
De hele handel is gebaseerd op krijgen en nemen; zonder nemen geen handel. Handel was er al vanaf het begin der mensheid.)
voor al diegenen die vinden dat verduurzaming te duur is, niets doen is duurder. al het getreuzel tot nu toe om get serieus aan te pakken heeft al tot een rekening geleid die nauwelijks is te overzien.
‘Investeringen nodig om forse klimaatschade te voorkomen’ – https://nos.nl/l/2301064
@40 lees eerst het artikel voor je weer gaat trollen.
Blijkbaar kunnen klimaatontkenners ook op heel korte termijn tot andere inzichten komen. Zie de Australische minister van watervoorziening, die eergisteren nog alle twijfel had aan de rol van de mens in klimaatverandering, maar vandaag de wetenschappelijke stand van zaken op dat gebied volledig heeft omarmd.