Parallel universum

Zijn jullie een beetje thuis in science fiction? Het genre van dit soort films en boeken, bijvoorbeeld? Ik vind het geweldig om Marvel films en series te kijken. Ze lichten hier een theorie toe: die van het parallelle universum, of universa. Stel je maakt een keuze om iets te doen. Of juist niet. Die twee acties kunnen resulteren in een parallel universum. Elke tijdlijn loopt naast elkaar, maar niet door elkaar. Jij bent een andere jij, want je hebt een andere keuze gemaakt. Zie je hoeveel universa er zo naast elkaar kunnen lopen? Ongelofelijk interessant. Maar wel onzichtbaar. We kunnen die andere tijdlijnen niet zien. We weten dat we in de huidige, onze eigen zitten. Maar kunnen niet verder kijken langs de keuzes die we anders zouden maken. Preventie in de gezondheidszorg is hetzelfde: het is iets wat niet opvalt, als je er met het blote oog naar kijkt. We weten uit wetenschappelijk onderzoek dat er bepaalde dingen zijn die je kunt doen om je leven gezonder te houden en te verlengen, maar ook dat is een kansberekening. We kennen allemaal de verhalen van die ene oma of opa die haar/zijn hele leven gerookt heeft maar nooit COPD of kanker ontwikkelde, maar doodging aan ouderdom. Preventie is dan ook niet iets waar men (lees: zorgverzekeraars, overheden en andere kapitalistische macht-verslindende entiteiten) in willen investeren. Logisch op zich: aan de voorkant geef je heel veel geld uit, maar hoe duidelijk is dat nou echt aan de achterkant? Waarvoor zou je ook mensen aanraden een masker te dragen in een wereldwijde pandemie, als die kans op LONG-COVID toch minimaal is? Zeker voor de economie, als je ziet hoe hoog het arbeidsethos van de gemiddelde Nederlander is. Ik ben echt heel benieuwd naar dat ene parallelle universum waarin de overheid wel luisterde naar de wetenschappers, begin 2020. Waar zo mogelijk bijna iedereen er alles aan deed om zich aan de voorschriften te houden, ook twee jaar na dato. Waar de overheid meer dan bereid was om bakken met geld in de gezondheidszorg te storten, miljoenen tegelijk. Waar zorgmedewerkers werkelijk al die bonussen kregen voor al hun harde werk. Oh, en misschien wel een loonsverhoging? Zou het? Zucht. Preventie is een mooi iets om je mee bezig te houden. Echt. Ik doe het dagelijks. Het is het mooiste werk wat er is. Maar op individuele basis er resultaten van zien? Lang niet altijd. Die ene patiënt die stopt met roken, ontwikkelt die echt geen COPD? Of die patiënt die ik hielp om de suikers onder controle te krijgen, heb ik die een herseninfarct bespaard? Nierfalen, misschien, over een jaar of twintig? Zolang we dit kapitalistische systeem niet van ons afschudden, wordt preventie nooit iets wordt waar de overheid en zorgverzekeraars werkelijk in willen investeren. Deze column verscheen ook bij zustermerel.nl

Foto: UN Women Asia and the Pacific (cc)

Geen goede zorg

Ik heb niet het idee dat ik goede zorg lever. Diabetespatiënten die (nog) geen insuline gebruiken, alleen tabletten, maar die geen glucosemeter (vergoed) krijgen van de verzekeraar. Patiënten met dementie die lang thuis wonen met alle gevolgen van dien, met vaak een crisisopname door veel vallen, dwalen of andere gevaarlijke situaties. Laatst nog: een rechterlijke machtiging van een patiënt afgewezen omdat er niet voldoende gevaar zou zijn. De week erop bel ik met familie en blijkt dat patiënt een waterkoker op het elektrische fornuis heeft gezet, en die ook aangezet heeft. Brand binnen.

Voedingsadviezen die ik geef, alhoewel een diëtist er meer van weet, maar hoeveel zin heeft het als uit onderzoek blijkt dat 95-98% weer op zelfde gewicht zit, of nog zwaarder is na vijf jaar? Nog steeds wordt zo vaak tegen dikke patiënten gezegd: ‘eerst afvallen’. En blijven ze ondertussen doorlopen met klachten, met alle gevolgen van dien.

Iedereen wil op de stoel van de arts zitten. Begrijpelijk, want het is een begeerd en beschermd beroep. Het heeft, ondanks veranderingen in de samenleving, nog steeds aanzien. Misschien is het handig alsof we doen dat zorgverzekeraars op onze stoel mogen zitten. We doen net alsof, maar ondertussen maken we ons eigen beleid. Alles wat ze vragen, daar zeggen wij ‘hm-hm, jaja’ op, en gooien het vervolgens in de prullenbak, of op de welbekende plank met alle plannen die niet uitgevoerd worden.

Prima idee toch? Zij doen dit immers ook met onze ideeen en vragen. Het is niet alsof we op dezelfde pagina zitten, zeg maar.

Als iemand diabetes heeft, zou je zeggen dat je lange termijn complicaties wilt voorkomen en de patiënt inzicht wilt geven in zijn ziekteproces, en wat er nu gebeurd met die suikers als hij een gebakje eet. Maar nee: natuurlijk gaan we pas een glucosemeter vergoeden als iemand aan de insuline moet, en tabletten niet meer voldoende zijn. Waarvoor zou je ook iemand helpen, toch? Dat is niet onze taak. Geld besparen en winst maken. Dat is het doel.

Ook worden er genoeg programma’s opgezet vanuit de zorgverzekeraar om leefstijl te verbeteren. Dat het een verkapt dieetprogramma is weet natuurlijk iedereen, maar de zorgverzekeraar vergeet te vertellen dat dieten niet werken en 95-98% weer na een aantal jaar op hetzelfde gewicht zit, of nog hoger, en dat jojo-en veel gevaarlijker is dan structureel wat te zwaar zijn. En wat is te zwaar, eigenlijk? Als we het daarover hebben? BMI is een farce, laten we wel wezen. Ooit ontwikkeld om ‘de gemiddelde mens’ te classificeren, maar het heeft niets met gezondheid te maken. Natuurlijk gebruiken we het nog steeds, want er is geen goed alternatief. Je hebt grote kans dat je als patiënt je BMI in je dossier hebt staan, en als ie te hoog is de pech dat er een notitie is gemaakt waarin staat dat je ‘adipositas’ hebt, of ‘morbide obesitas’.

Ze zeggen dat die informatie niet bij zorgverzekeraars terecht komt, maar ik heb hier serieus mijn twijfels bij. Wie controleert dit? Wie weet of dit echt klopt?

Nee, mijn idee is dat we zorgverzekeraars moeten zien als een vieze vlek die je niet uit een t-shirt krijgt. Laat dat t-shirt nou maar gewoon liggen, was ‘m niet meer, want die vlek gaat er echt niet meer uit.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Oprukkende robotrechter handelt in strijd met de wet

Onderzoek van Investico naar zogenaamde robotrechters als e-Court laat de schaduwkanten zien van dergelijke geautomatiseerde robotrechtspraak: niet transparant, regels worden niet gevolgd en schuldenaren worden op slinkse wijze onder druk gezet. De grootste gebruikers van deze procedure? De zorgverzekeraars.

De procedure is in strijd met het EU-consumentenrecht en met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, zeggen echte rechters en experts op het gebied van consumentenbescherming in onderzoek van platform voor onderzoeksjournalistiek Investico in samenwerking met Nieuwsuur en de Groene Amsterdammer.

Foto: cc commons.wikimedia.org. Auteur Arch File Slotervaart ziekenhuis Amsterdam 6

Malaise in de marktwerking

COLUMN - Het Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen zijn al jarenlang zorgenkindjes. Paar keer bijna failliet gegaan, fiks gedonder gehad met eigenaars of bestuursleden, en ze zaten geregeld diep in de rode cijfers. De IJsselmeerziekenhuizen waren inmiddels onder verscherpt toezicht gesteld, het Slotervaart bleek na de zomer 4,6 miljoen in het krijt te staan en presteerde al jaren slecht. De ziekenhuizen bedelden bij de bank en bij zorgverzekeraars om uitstel van terugbetaling van leningen – een veeg teken. Bovendien hadden de specialisten in het Slotervaart het vertrouwen in een van de bestuurders al voor de zomer opgezegd. Ook de Inspectie had haar zorgen uitgesproken.

Dat de zorgverzekeraars niet langer voor het kennelijk onverantwoorde bestuur en beheer van deze ziekenhuizen wilden opdraaien, vind ik dan niet zo heel vreemd. Ook dat hoort bij de zo bejubelde marktwerking in de zorg. Sterker: dat lijkt me een van de weinige verstandige gevolgen van zo’n aanpak. Zorgverzekeraars zijn er immers niet om de kassen van kennelijk onbekwame bestuurders te spekken. Dat de schuldeisers de ziekenhuizen zo snel ontruimden, lijkt me daarenboven een teken dat er meer aan de hand is: de gedachte aan malversaties dringt zich onwillekeurig op.

Dat laat onverlet dat de ontruiming bepaald chiquer had gekund. Op z’n minst hadden alle opgenomen patiënten eerst volgens afspraak behandeld moeten worden, en naar andere locaties overgebracht zodra ze daarna weer enigszins op de been waren. Mensen een paar uur voor hun operatie naar huis sturen is ronduit smakeloos – je wilt nooit en te nimmer dat een zorgverzekeraar zoiets veroorzaakt, of faciliteert.

Foto: FaceMePLS (cc)

NZa jaagt ambulances op

ANALYSE - NZa (Nederlandse Zorgautoriteit) jaagt ambulances op –  Zorgverzekeraars en ambulancediensten willen realistischer tijdnorm bij spoedritten

Het kabinet had amper beloofd de ambulancesector wat rust te gunnen of de NZa (Nederlandse Zorgautoriteit) stuurde, met instemming van minister Schippers,  een brief naar de zorgverzekeraars en droeg ze op de RAV-en (Regionale Ambulancevoorzieningen) achter de broek te zitten om de responstijden te verkorten.

De NZa (Nederlandse Zorgautoriteit) had namelijk ontdekt dat zeventien van de vierentwintig regionale ambulancevoorzieningen de norm voor spoedritten niet halen (rapport Normoverschrijdingen responstijden ambulances). Responstijd is de tijd tussen de melding en het tijdstip dat een ambulance ter plaatse is. De wettelijke norm is dat bij 95% van dit soort spoedritten (in het jargon: A1-ritten) de responstijd niet langer dan 15 minuten is.

Sargasso is in de materie gedoken. Jaarstukken van RAV-en zijn doorgespit, contact gelegd met een aantal zorgverzekeraars en RAV-en en de jaaroverzichten bestudeerd die de AZN (Ambulancezorg Nederland) on line heeft staan.

De NZa heeft inmiddels de zorgverzekeraars aangeschreven. Tot deze maand (juli) kregen ze de tijd om met verbeterplannen te komen. Hoe reageren de zorgverzekeraars die bij het grootste deel van de RAV-regio’s zijn betrokken?

Zorgverzekeraar VGZ is bij 19 van de 24 RAV-regio’s betrokken. VGZ antwoordde in een brief aan de NZa:

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: 401(K) 2012 (cc)

Aandacht loont

COLUMN - Heerlijk, een ziekenhuis dat bij zinnen komt! Het Nijmeegse RadboudUMC heeft ontdekt dat het loont om langer met patiënten te praten. De trend is een heel andere: ingegeven door de efficiëntiedrang van zorgverzekeraars – die menen dat snel gelijkstaat aan goedkoper – is haast het devies. Korte gesprekken met de artsen, snelle diagnoses, vlotte behandeltrajecten, korte opnames.

Alleen: dat hoge tempo pakt onverwacht uit als ‘een efficiënte route naar hogere kosten’, constateert ook zorgverzekeraar VGZ. ‘De zorg wordt duurder, juist door te besparen op tijd.’

Bij het Radboud zijn ze, door meer tijd te nemen bij het bepalen welke vorm van prostaatkanker iemand heeft, inmiddels goed in staat te onderscheiden tussen agressieve versus de kalme, feitelijk ongevaarlijke vormen van de ziekte. Door ruim tijd te nemen om opties met patiënten te bespreken en ook de nadelen van diverse ingrepen fatsoenlijk te belichten, is het Radboud in staat om overbehandeling flink terug te dringen. Netto resultaat van hun aanpak: waar andere ziekenhuizen in 90% van alle prostaatkankers daadwerkelijk ingrijpen, doet het Radboud dat slechts in 70% van de gevallen.

Niet alleen uit besparingsoogpunt is dat een goede zaak. Veel prostaatoperaties zijn overbodig: de patiënt zal nooit last krijgen van de ziekte. Wél ingrijpen heeft daarentegen vaak heftige gevolgen voor de patiënt: er is een redelijk grote kans op blijvende incontinentie en impotentie. De kwaliteit van leven van patiënten gaat met deze aanpak zodoende met sprongen vooruit, vergeleken met de vlotte, ‘efficiënte’ aanpak.

Foto: 401(K) 2012 (cc)

Hoe ver?

COLUMN - De reorganisatie van de zorg is nu aardig op gang gekomen. En wat een mooie resultaten hebben we geboekt!

Tienduizend bejaarden van wie is vastgesteld dat ze dringend behoefte hebben aan opname in een verpleeg- of verzorgingstehuis, omdat het thuis absoluut niet meer gaat, wachten op een plaats. Vijfduizend van hen wachten al meer dan een jaar. Maar daar hebben we de participatiemaatschappij voor. Meer mantelzorg, meer aandacht voor elkaar, en we moeten echt niet denken dat we alles zomaar op het bordje van de overheid kunnen schuiven. Ach, dat die oudjes een serieuze zorgindicatie hebben zegt toch niets?

De overheid heeft de thuiszorg naar de gemeentes overgeheveld en kortte tegelijkertijd op het beschikbare budget. Via ‘keukentafelgesprekken’ zou de gemeente gaan bepalen welke lacunes vrijwilligers en mantelzorgers voortaan moesten opvullen. Veel voorzieningen, vergoedingen en posten werden abrupt geschrapt.

Eigen bijdrages stijgen of worden onverwacht ingevoerd. Amsterdam gaat bijvoorbeeld vanaf mei dit jaar een eigen bijdrage voor hulpmiddelen hanteren, die – afhankelijk van het inkomen – kan oplopen tot 99 euro voor een scootmobiel tot 369 euro voor een Canta per vier weken. (Dat je op die manier al na drie jaar ruim de kostprijs van zo’n vervoermiddel hebt opgebracht, betrekt de gemeente niet in haar rekensommen. De gehandicapte als melkkoe voor de WMO, waarlijk, een innovatief concept!

Redactioneel commentaar Volkskrant: therapeuten zijn egoïstisch

Naar aanleiding van berichtgeving over vrijgevestigde psychiaters en psychotherapeuten die geen contracten meer met zorgverzekeraars willen afsluiten.

Ook de zorgverzekeraars zijn niet perfect, zo wil men nog wel grootmoedig toegeven, maar het zijn toch vooral de therapeuten die fout zitten:

Het besluit van een deel van de vrijgevestigde therapeuten de handdoek in de ring te gooien, is begrijpelijk maar ze bewijzen zichzelf en hun patiënten daarmee geen dienst. Verzekeraars hebben de opdracht de kosten in de geestelijke gezondheidszorg binnen de perken te houden en vragen terecht om noodzaak en effectiviteit van behandeling te bewijzen. De beroepsgroep zou er beter aan doen om aan die wens te voldoen, dan weg te lopen voor de verantwoordelijkheid bij te dragen aan die transparantie.

Productie draaien in de ggz

Want anders wordt er niet uitbetaald.

Eindeloos dossiers aanleggen:

Elke dag vult ze in hoeveel cliënten ze spreekt, hoeveel ze opschrijft, hoeveel telefoontjes ze pleegt, hoeveel e-mails ze stuurt. Elke minuut moet in het systeem, elke minuut moet worden verantwoord – anders krijgt de instelling er niet voor betaald.

Het gaat om de productie. Op zich is ze daar niet eens tegen. Ze gelooft best dat het nodig is.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Volgende