De tijd is rijp voor een extreme make-over van het energie- en klimaatbeleid. In Moerdijk lopen energiebewuste burgers er keihard tegenaan: het energie- en klimaatbeleid is een wonderlijke mengeling van rempedalen, gaspedalen en koppelingen, waarvan niemand meer het netto-effect kan overzien. Helpt het nou als de lokale energiecoöperatie Energiek Moerdijk stroom bespaart, windturbines en zonnepanelen plaatst, of levert dat geen emissiereductie op? Het zal niet het enige burgerinitiatief in staat van vertwijfeling zijn. In tientallen jaren is er een woud van doelstellingen en maatregelen gegroeid. De ‘klassieke' doelen van het energiebeleid -schoon, betaalbaar en betrouwbaar- kwamen op rond 1974, toen minister Lubbers van Economische Zaken zijn energienota presenteerde. De oudere lezers weten nog het beeld van het brandende wereldbolkaarsje dat het opraken van fossiele energiebronnen symboliseerde. Goeie ouwe tijd: toen was er nog échte schaarste.
NIEUWS - Nu worden zonnecellen nog gemaakt van silicium, maar wetenschappers van Stanford University zijn er voor het eerst in geslaagd om een zonnecel volledig van koolstof te maken. In potentie kan deze doorbraak er voor zorgen dat de productiekosten van zonnecellen flink omlaag gaan.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
De Griekse staat heeft veertig onbewoonde eilanden te huur voor een periode tot vijftig jaar. De terreinen liggen dichtbij het vasteland en beschikken over een goede infrastructuur. Met de huuropbrengst moet de Griekse schatkist worden gevuld. Welke ondernemers durven het aan deze zonnige eilanden vol te zetten met zonnepanelen, vraagt Henri Bontenbal zich af.
Het idee om buitenlandse bedrijven te laten investeren in Griekse zonne-energieprojecten is niet nieuw. Het Helios-project beoogt een investering van 20 miljard aan zonne-energieprojecten in Griekenland voor de realisatie van 10 GW aan zonne-energie. De elektriciteit kan verkocht worden aan andere landen. Na aanvankelijk enthousiasme van de Duitsers zit het project nu in een moeilijke fase. De Duitsers investeren toch liever in de eigen duurzame energievoorziening. Ook is het Desertec-project een goede concurrent.
Toch is het een inspirerend idee om een aantal Griekse eilanden voor een deel te huren en daarop zonnepanelen te installeren. Het Griekse ‘Hellenic Republic Asset Development Fund’ heeft een shortlist gemaakt met eilanden variërend van 500.000 vierkante meter tot 3 miljoen vierkante meter. Stelt u zich voor± een groep ondernemers en particulieren één eiland van 500.000 vierkante meter zou huren. (Ter vergelijking: het eiland Tiengemeten in de Haringvliet is 10,5 vierkante kilometer, dus 21 keer zo groot.) Op dit eiland laten zij een installatie van 10 MW aan zonnepanelen neerzetten. De installatie zelf circa 15 miljoen euro kosten (ordegrootte). Wat de kosten voor installatie, bouwrijp maken, grondhuur en het aanleggen van infrastructuur (elektriciteitsnet) zijn, moet verder worden onderzocht en zal bepalen of het project rendabel is.
In onze rubriek Op weg naar duurzaamheid verkennen we oplossingen voor milieuvraagstukken naar aanleiding van de documentaireserie Earthrise van Al Jazeera. Deze week: groen goud, waarom Belize sleepnetten verbood en een epische reis om de wereld op zonne-energie.
Groen goud
Schone elektriciteit kunnen we produceren met nieuwe technieken als zonnepanelen en windmolens. Maar een duurzaam alternatief voor olie vinden, waar veel transport afhankelijk van is, is een stuk lastiger. De eerste generaties brandstoffen oogsten veel kritiek: de omvangrijke plantages voor sojabonen en oliepalmen dragen bij aan de ontbossing en gaan ten koste van het landbouwareaal.
In het Spaanse Alicante laat Bio Fuel Systems daarom haar oog vallen op algen om groene olie te produceren. Algen groeien extreem snel, ze verdubbelen hun massa meerdere malen per dag. In de testomgeving in Alicante levert de naastgelegen cementfabriek de grondstof: CO2-uitstoot.
Het bedrijf stelt dat het met deze techniek tot 400 keer meer olie kan produceren dan met de traditionele biobrandstoffen gebruikelijk is. Het groene goud heeft dezelfde kenmerken als ruwe olie, met één belangrijk verschil: de algenfabrieken staan naast fabrieken die veel CO2 uitstoten. Het groene goud is daarmee feitelijk koolstofnegatief. Inmiddels bouwt men een commerciële productie-omgeving van 600 hectare.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
In onze rubriek Op weg naar duurzaamheid verkennen we oplossingen voor milieuvraagstukken naar aanleiding van de documentaireserie Earthrise van Al Jazeera. Deze week: de Maasai sluiten een verbond met de leeuwen, zonne-energie als de zon niet schijnt, duurzame wijnbouw en gedeeld autogebruik.
24 uur per dag zonne-energie
Fossiele brandstoffen worden schaarser en daardoor zullen de prijzen stijgen. Het zal straks onrendabel zijn om fossiele brandstoffen te stoken voor de elektriciteitsproductie. Het Internationaal Energie Agentschap prognosticeert dat in 2050 de helft van alle elektriciteit afkomstig is uit duurzame bronnen, en maximaal 11 procent uit zonne-energie. Het probleem is alleen dat zonnepanelen geen energie leveren als de zon niet schijnt. Bij Torresol Energy in het Spaanse Andalusië hebben ze daar nu wat op gevonden.
Torresol Energy ontwikkelde een systeem dat werkt als een grote batterij. Flexibele zonnepanelen reflecteren het zonlicht op een centrale ontvanger. Die geconcentreerde zonne-energie wordt geabsorbeerd door natrium- en kaliumnitraten, die men omlaag pompt en in gesmolten toestand opslaat in een tank, om ze op een later tijdstip weer om te zetten in energie. De tanks hebben voldoende opslagcapaciteit om de turbines 15 uur te laten draaien, zodat er ook zonne-energie geleverd wordt als de zon niet schijnt.
Dit is een gastbijdrage van Hans Verbeek.
In India krijgen duizenden huizen hun eerste elektriciteit, zonder dat ze op het centrale elektriciteitsnet worden aangesloten. Kleine bedrijven en hulpprogramma’s leveren zonnepanelen aan de armen op het platteland buiten de gevestigde elektriciteitsmaatschappijen om. De armen zijn met een zonnepaneel en elektrisch licht beter af dan met petroleumlampjes.
In 40 procent van de huishoudens op het platteland van India ontbreekt elektriciteit en op een derde van de 30 miljoen landbouwbedrijven draaien waterpompen op gesubsidieerde diesel. “Dit is er een enorme markt met veel potentieel”, zegt Santosh Kamath, directeur van adviesbureau KPMG in India . “Decentrale zonne-installaties maken een snelle groei door en kunnen misschien een groter gebied bestrijken dan het centrale elektriciteitsnet.”
Ondanks decennia van forse economische groei, heeft een kwart van de 1,2 miljard Indiërs geen elektriciteit. Sommigen gebruiken koeienmest als brandstof, maar de meesten gebruiken petroleum. De hoge olieprijs en lokale tekorten drijven de prijs daarvan op tot recordhoogte.
Wanneer deze mensen voor zonne-energie kiezen, doen ze dat niet om fossiele brandstoffen te besparen, of om de klimaatverandering te stoppen. Voor hen is zonnecel-technologie een elegante en snelle energiebron voor lampen, verwarmingstoestellen, waterzuiveraars en pompen.
Klanten met lage inkomens hebben nogal wat hulp nodig voordat ze deze technologie verkrijgen. Hulp met het openen van hun eerste bankrekening en het onderhandelen over de lening en hulp met de kleine lettertjes in de contracten. Om nieuwe klanten te vinden, moeten agenten van Selco Solar Light Pvt. Ltd. langs de deuren in afgelegen nederzettingen, rivieren oversteken, bergen beklimmen en door moerassen waden. Maar het verkooppraatje leidt tot een nieuw contract.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.