Recensie Zomergasten | Ilja Leonard Pfeijffer

Het werd heel eventjes een klein beetje spannend, tegen het einde van de vijfde en laatste aflevering van Zomergasten 2020 met schrijver Ilja Leonard Pfeijffer. Presentatrice Janine Abbring wees hem op het seksisme van een aantal van zijn personages, waaronder het seksisme van de ik-figuur in het autobiografische Brieven Uit Genua. ‘Volgens mij’, zei Abbring, ‘zitten er in jouw boeken twee soorten vrouwen: vrouwen die je kan neuken en die je kan negeren, als ik dat zo mag zeggen.’ Dat mocht ze niet. Pfeijffer voelde zich zichtbaar aangevallen. Als zijn personages seksistisch zijn, is dat om het seksisme te thematiseren en te onderzoeken. Hij had ons daarvoor net verteld hoe Dolly Parton in dit fragment ironie als stijlmiddel gebruikt om haar feministische boodschap uit te dragen. Terwijl sommige hedendaagse politici een soort omgekeerde ironie hanteren: ze doen een politiek incorrecte uitspraak (bijvoorbeeld: ‘vrouwen zijn veel gelukkiger achter het aanrecht’) en als iedereen daarover valt, dan beginnen ze te jammeren dat niemand nog ironie herkent. Maar ze zeiden wel degelijk wat ze bedoelden. Abbring vroeg of hij niet hetzelfde deed met zijn personages. Pfeijffer bleef ontkennen. ‘Je kan een onbewust seksistisch wereldbeeld hebben’, zei Abbring. ‘Als het onbewust is, ben ik mij er niet bewust van’, zei Pfeijffer. Maar het leek hem sterk, want hij had zich goed in de materie verdiept. Ik meende een weinig ironische woede in zijn blik te zien. De woede van iemand die zich verraden voelt. ‘Tijd om naar duivelsuitdrijving in Sicilië te gaan’, zei Abbring. De ogen van Pfeijffer bleven vuur spuwen. Het had me niks verbaasd als hij zou zijn opgestapt, maar na de duivelsuitdrijving zat hij nog steeds op zijn stoel en had hij zich herpakt. Of ik heb me de woede in zijn blik ingebeeld, dat kan ook. De blik was in ieder geval wezenlijk anders dan toen hij aan het begin van de uitzending tegen Janine Abbring zei dat om met haar te mogen praten oceanen over zou zwemmen en woestijnen kruipend zou doorkruisen.

Door:

Recensie Zomergasten | Nazmiye Oral

, door

COLUMN - Op Nederland 3 was gisteravond de eerste uitzending van Zomerpromenade. Dus niet de echte Promenade, maar Zomerpromenade. Met Diederik Ebbinge. Niet dat ik het heb gezien, want ik keek naar Zomergasten met Nazmiye Oral. Net zoiets als Zomerpromenade, maar dan een stuk langer.

Deze derde uitzending van Zomergasten stond in het teken van worden wie je bent. We zagen een scene uit de film Revolver van Guy Ritchie. Waarin de claustrofobische hoofdpersoon vast komt te zitten in een lift en de stemmen in zijn hoofd de vrije loop laat. ‘Je wordt geboren met een fabrieksinstelling’, doceerde Oral. Daarnaast heb je alle ‘voorouderlijke shizzle’ die je meekrijgt. En dan is er invloed van buitenaf die jouw fabrieksinstelling vervormen. Die vervorming, dat is het ego. Het ontmantelen daarvan, is worden wie je bent.

De vraag was natuurlijk: zijn Janine Abbring en Nazmiye Oral in staat om Nazmiye Oral in de drie duur die dit programma duurt te ontmantelen en te laten worden wie ze is?

Worden wie je bent doet vaak pijn, zegt Oral. Mutatie doet pijn. Verandering doet pijn. In een fragment uit Messiah zagen we een Jezus-look-a-like die op de Tempelberg de mensen uitnodigde om zich te laten wegen. Een jongetje stapt naar voren, wordt even later neergeschoten door soldaten, waarna de Messias de kogel uit zijn borst haalt. Het mooie hiervan was, volgens Oral: ‘Er is leven na het oordeel, er is leven na verbanning, er is leven na afgeschreven zijn. Er is leven.’

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.