WOinActie organiseert ook dit jaar samen met de AOb en FNV de Ware Opening, een alternatieve opening van het academisch jaar in protest tegen de structurele onderfinanciering van de universiteiten. Met een knipoog naar de jaarlijkse ranking van 'topuniversiteiten', is het thema van de protestbijeenkomst dit jaar 'de (af)rekening'. Tijdens de bijeenkomst vanmiddag in Utrecht worden rankings van de slechtste universiteiten onthuld en prijzen uitgereikt aan de universiteiten met het duurste CVB, het meest massale onderwijs, de meeste wegwerpdocenten en de slechtste contracten.
Want het is zeker niet allemaal de schuld van drie Rutte-kabinetten: de universiteiten kiezen er zelf ook voor om een groot deel van hun werknemers in de kou te laten staan. "Ik vraag me al jaren af waarom sommige universiteitsbestuurders nog liever dood neervallen dan dat ze goed functionerende medewerkers een vast contract geven", schreef wetenschapshistorica Hieke Huistra in haar column. De 'flexibele schil' van tijdelijk personeel aan universiteiten is groot: 40 procent van het wetenschappelijk personeel is in tijdelijke dienst, 60 procent als je promovendi meetelt. Zelfs als je een 'prestigieuze' NWO-onderzoekssubsidie meeneemt - waarmee je dus een deel van je salaris hebt gefinancierd - krijg je geen vast contract, zo ondervond ik zelf toen ik bij de Erasmus Universiteit ging werken. Ik moest mezelf eerst maar eens bewijzen.
Maar veel collega's zitten in een veel ergere situatie. Dat universiteiten hun docenten niet vast in dienst willen nemen is puur bestuurlijk onwil, zegt Huistra, zo blijkt uit de "variëteit aan dubieuze juridische constructies die universiteiten optuigen om de flexwet te ontduiken":
Ze laten ze medewerkers tussen twee tijdelijke contracten door een half jaar thuiszitten, zodat ze opnieuw kunnen beginnen met contracten tellen. Ze schuiven medewerkers heen en weer tussen universiteit en universitair medisch centrum, omdat dat twee aparte werkgevers zijn. Ze maken ‘geclausuleerde’ vaste contracten , waar min of meer in staat: je bent in vaste dienst totdat je externe subsidie afloopt, dan eindigt ook je contract. Ze verlengen aanstellingen door de datum op een bestaand contract aan te passen, in plaats van een nieuw contract op te stellen, zodat ze onder het maximum aantal toegestane tijdelijke contracten blijven.
In de nieuwste cao van de universiteiten zijn afspraken gemaakt over meer salaris, betere thuiswerkvergoeding, lagere werkdruk en meer vaste contracten. Dat laatste klinkt goed, maar die afspraak geldt nou juist niet voor docenten met een volledige onderwijsaanstelling, zonder onderzoekstijd. Wel moeten universiteiten voortaan laten zien dat de flexibele schil ‘noodzakelijk en uitlegbaar’ is. Of de vele quasi-tijdelijke docenten daarmee geholpen zijn, is maar zeer de vraag.
Ook wordt vanmiddag een alternatieve begroting gepresenteerd met voldoende geld voor de kwaliteit van onderwijs, studenten en werknemers. PWC berekende onlangs dat het wetenschappelijk onderwijs structureel 1,1 miljard euro per jaar tekort komt. Dit is overigens al jaren bekend. In het eindverslag van informateur Mariette Hamer viel te lezen dat D66 en VVD "fors [willen] investeren in het onderwijs en de wetenschap" en dat meer vaste en minder flexibele financiering een einde moet maken aan "perverse prikkels", maar een bedrag werd niet genoemd. Voor de zomer is in de Tweede Kamer nog een amendement aangenomen om toekomstige bezuiniging op mbo, hbo en wo te voorkomen.
Rianne Letschert, rector van de Universiteit Maastricht, kondigde in de Volkskrant aan dat als de universiteiten er bij de formatie geen miljard bij krijgen, ze zich aansluit bij WOinActie. Dat zouden meer rectoren moeten doen, mits ze bereid zijn zich maximaal in te spannen om het slechtst te scoren in WOinActie's ranking van universiteiten met slechte arbeidsomstandigheden.
--
De Ware Opening is dit jaar in Utrecht en begint vanmiddag vanaf 15 uur (opening om 16 uur). Meer info hier.
Zo luidde een kreet op een van de borden tijdens een protest in Den Haag. Daar kwam het wetenschappelijk onderwijs in actie tegen bezuinigingen. Goed onderwijs heeft nu eenmaal een prijs.