Mark, doe als Willem I

Koning Willem I zou wel raad weten met de negatieve uitslag van een referendum, memoreert Bert van den Braak. Het komt aan op interpreterend rekenen (en een beetje lijmen). Na het 'nee' in het raadgevend referendum staat het kabinet voor de vraag: hoe nu verder? Misschien kan de geschiedenis behulpzaam zijn. In 1815 paste koning Willem I de zogenoemde Hollandse Rekenkunde toe om alsnog een meerderheid voor zijn nieuwe Grondwet te krijgen. In de Zuidelijke Nederlanden was dat ontwerp afgewezen. Soms wordt gedacht dat de truc die de koning toepaste, ging over het optellen van de thuisblijvers bij de voorstanders, maar zo simpel was het niet. Het ging om meer dan dat. Willem I richtte zijn pijlen vooral op de tegenstemmers, die dat in zijn ogen op onjuiste gronden hadden gedaan.

Door: Foto: Willem I met zijn herziene grondwet (uitsnede, Mattheus Ignatius van Bree - Collectie Koninklijke Musea voor Schone Kunsten te Brussel.) copyright ok. Gecheckt 05-10-2022
Foto: Pieneman - Willem II in de Slag bij Waterloo (reproductie) copyright ok. Gecheckt 27-02-2022

De Slag die de natie maakte

, door

RECENSIE - Waterloo was misschien niet de grootste ‘klassieke’ veldslag ooit, maar ze behoort zeker tot de meeste belangrijke veldslagen aller tijden. En ze werd ook nog eens uitgevochten op Nederlands grondgebied (dat toen ietsje groter was dan nu).

Waterloo maakte een definitief einde aan het Napoleontische keizerrijk, dat heel even uit zijn as leek te gaan herrijzen. Napoleon, ontsnapt van het eiland Elba, was er in korte tijd in geslaagd weer een enorm leger te formeren, en de Geallieerden (Pruisen, Engeland, Nederland) moesten alles op alles zetten om de keizer weer op de vlucht te jagen. Het was kantje boord – de Fransen beschouwen de nederlaag van ‘hun’ keizer nog steeds liever als het gevolg van toeval (een regenbui, een verkeerde beslissing) dan een teken van vijandige militaire overmacht. (Maar in feit was het land de dictator spuugzat.)

Voor Nederland was de overwinning op Napoleon zo mogelijk nóg dramatischer. Men sprak in die tijd van een ‘dubbele verlossing’: de Fransen hadden in 1813, na Napoleons nederlaag bij Leipzig, Nederland verlaten om het eigen vaderland te verdedigen, maar de ware verlossing van het Franse juk was toch de Slag bij Waterloo. Pas tóén was het jonge koninkrijk veilig. Een Napoleontische overwinning was de kersverse Willem I waarschijnlijk fataal geworden.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.