Oostenrijkse premier verdacht van omkoping

Het zal even schrikken geweest zijn voor premier Sebastian Kurz toen woensdag een inval werd gedaan in de kantoren van zijn Oostenrijkse Volkspartij (ÖVP). Ook de huizen van een aantal van zijn medewerkers werden doorzocht op bewijzen voor omkoping van media met belastinggeld. Kurz was op de EU-topconferentie bij zijn zuiderbuur Slovenië. Hij zei daar dat hij er van overtuigd was dat alle beschuldigingen snel vals zullen blijken te zijn. Maar zijn positie komt inmiddels wel heel zwaar onder druk te staan. Woensdagavond verklaarde hij voor de Oostenrijkse televisie dat hij natuurlijk bondskanselier wil blijven. Hij ziet het onderzoek "rustig" tegemoet. Hij kon "niet begrijpen" waarom "ik altijd de schuld zou moeten krijgen" als er ergens onrecht wordt gedaan. Kerk onder druk gezet In mei van dit jaar is er ook al een justitieel onderzoek tegen hem gestart in de nasleep van de Ibiza-affaire. Hij zou onder ede gelogen hebben over de benoeming van vertrouweling Thomas Schmid als hoogste baas van ÖBAG, het kantoor dat Oostenrijkse staatsdeelnemingen in bedrijven regelt. Schmid was in 2019 tijdens het vorige kabinet-Kurz met de Oostenrijkse Vrijheidspartij (FPÖ) secretaris-generaal bij het ministerie van Financiën. Op verzoek van Kurz zou hij de Oostenrijkse bisschoppen onder druk hebben gezet om een wat minder tolerant standpunt ten aanzien van immigranten in te nemen. Op de aansporing van Kurz per SMS ('Bitte Vollgas geben') zou Schmid gedreigd hebben met het intrekken van belastingvoordelen. Het begon allemaal met kritiek van kerkelijke zijde op nieuwe immigratiemaatregelen van de regering. Kurz was vooral kwaad op de secretaris van de Oostenrijkse bisschoppenconferentie Peter Schipka die  in naam van alle Oostenrijkse bisschoppen onverbloemd had verwezen naar het nationaalsocialisme. Hij liet uitzoeken welke belastingvoordelen de kerk genoot en zond vervolgens zijn vertrouweling Schmid op strafexpeditie. De parlementaire onderzoekscommissie die Ibiza-gate moest onderzoeken richtte zich vorig jaar op alle mogelijke gevallen van omkoping en vriendjespolitiek in de vorige regeringsperiode. Ondervraagd over de benoeming van Schmid ontkende Kurz betrokkenheid. Later bleek uit chats dat de vrienden Kurz en Schmid uitgebreid hebben gecommuniceerd over diens functie als baas van de ÖBAG. Schmid bedankte Kurz ‘voor de kans me te mogen bewijzen’. Nieuwe aanklachten Gezien de ernst van de beschuldigingen waarmee de kanselier deze week is geconfronteerd  is het de vraag hoe lang Kurz nog stand kan houden. Het schandaal draait om advertenties die het Ministerie van Financiën van de vorige regering in een Oostenrijkse krant te hebben gekocht in ruil voor berichtgeving ten gunste van de ÖVP en "verfraaide opiniepeilingen". Kurz zou vanaf 2016 bij het misbruik van belastinggeld betrokken zijn geweest, toen nog als minister van Buitenlandse Zaken. Ook in deze nieuwe kwestie duikt de naam van Thomas Schmid op. In 2016 wilde Kurz het partijleiderschap van de Oostenrijkse Christendemocraten overnemen van Reinhold Mitterlehner. Positieve opiniepeilingen zouden hierbij moeten helpen, volgens Die Presse. Maar wie kon zo'n onderzoek financieren? Niet de partij - die werd geleid door Mitterlehner. Kurz zou dus een andere weg hebben gezocht: via Thomas Schmid, toen kabinetschef op het ministerie van Financiën. Onderzoekers van het anti-corruptiebureau vermoeden dat via zijn bemiddeling met belastinggeld opiniepeilingen zijn betaald die in feite vooral partijpolitieke doelen hadden. De vragen zouden door een bevriende opiniepeiler in overleg met Kurz zijn opgesteld. Vooraf waren afspraken gemaakt met de uitgever van de krant Österreich die de enquêtes verspreidt in ruil voor advertenties. De opiniepeiler liet na publicatie van slechte resultaten voor de ÖVP in de krant optekenen dat een leiderschapswissel de partij goed zou doen. Op 14 mei 2017 wordt Kurz gekozen als de nieuwe partijvoorzitter. Premier Kurz ziet geen strafrechtelijke kant aan dit verhaal, zegt hij nu. De anti-corruptie onderzoekers vermoeden echter dat er partijpolitieke afspraken waren tussen Kurz, zijn omgeving, de opiniepeiler, het ministerie van Financiën en de krant - alles betaald met geld van het ministerie van Financiën. Wat doen De Groenen De bal ligt nu bij Kurz' huidige regeringspartner, De Groenen. Zijn zij bereid de stekker er uit te trekken? Kort geleden bereikten ze nog overeenstemming over een plan waar de partij zeer aan hecht: een CO2-belasting in het kader van een algehele herziening van het belastingstelsel. Partijleider Werner Kogler heeft in eerste instantie aangegeven te willen doorregeren. Hij nam wel afstand van ÖVP-woordvoerders die over de nieuwe ophef rond Kurz spraken van een 'show'. Nu Kurz het primaire doelwit van de aanklagers is en volgens de aanklagers de “centrale persoon” in de affaire en de primaire begunstigde van het vermeende criminele gedrag, lijkt aanblijven van Kurz echter onhoudbaar geworden. Gisteren trokken de Groenen de positie van de ÖVP-kanselier openlijk in twijfel. Kogler en zijn collega Sigrid Maurer nodigden andere parlementaire partijen uit voor overleg. 

Foto: Roel Wijnants (cc)

Van Rey en de integriteit van het openbaar bestuur & het strafrecht

ANALYSE - De integriteit van het openbaar bestuur raakt aan de fundamenten van de democratische rechtsstaat. De rechter had daarom wel wat strenger mogen zijn voor Jos van Rey, meent Prof. Mr. Aalt Willem Heringa.

De Rechtbank Rotterdam veroordeelde Jos van Rey en stelde vast dat passieve corruptie bewezen was maar legde daarvoor geen staf op. Dat bevreemdt mij vanuit constitutioneel perspectief van een open democratie waarin de verkozenen en publieke functionarissen zoals wethouders niet geacht mogen worden puur eigen belang of eigen voordeel na te streven. De rechtbank (hieronder heb ik enkele cruciale overwegingen opgenomen) overweegt dat er niet veel meer was dan een lichte schijn van belangenverstrengeling en uiteindelijk veroordeelde de rechtbank Van Rey voor gerommel met volmachten en lekken uit de vertrouwenscommissie).

Was er nu in de eerste zaak sprake alleen maar van schijn, of zelfs lichte schijn? Dat botst met de constatering van de rechtbank dat Van Rey toch ook voordelen heeft genoten. De ratio achter het strafbaar stellen van actieve en passieve corruptie is toch het bewaren van de integriteit van het openbaar bestuur. En toegegeven, inderdaad kon Van Rey niet op eigen houtje de projectontwikkelaar van projecten voorzien: daar was BenW eveneens bij. Maar de crux is toch dat Van Rey de verantwoordelijk wethouder was, die in de cultuur van BenW niet licht werd tegengesproken of aangesproken op zijn contacten. Dat laatste is uiteraard de Roermondse politiek van destijds ook aan te rekenen. Een cultuur van gebrekkige onderlinge controle en van gebrek aan bewaken van schijn van belangenverstrengeling en te nauwe banden met commerciële marktpartijen!

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ik kies voor PvdA, maar waarom eigenlijk?

Waarin de auteur tot drie keer toe probeert zijn stem te rechtvaardigen. Nota bene op de partij waar hij al jaren lid van is. Het zijn drie onaffe verhalen. Hij weet het niet. Dus hij stemt op een outsider die hij toevallig goed kent.

Ik ga woensdag stemmen op Astrid Oosenbrug van de PvdA. De kandidaat op nummer 36, die bij de huidige peilingen net buiten de boot valt. Een tof wijf dat op haar CV achter ‘hoogst genoten opleiding’ met trots heeft ingevuld: ‘Mavo, niet afgerond’. Een dame die vindt dat er meer bewijs is voor het bestaan van homo’s, vrouwen en overtuigingskracht, dan voor het bestaan van God. Een vrouwtjesnerd bovendien, die de komende regeerperiode met haar XS4ALL-achtergrond aan kernfysicus Samsom kan uitleggen waarom de Piratenpartij soms best wel een punt heeft.

Het probleem is: ik ken haar heel lang en goed. En nu moet ik mijn stem overtuigend gaan duiden. Ik betaal al jaren contributie aan de PvdA-kas, daar niet van. Maar ik heb de laatste jaren toch vooral GroenLinks gestemd. Vanwege Femke. Nu ga ik stemmen op de PvdA. En vraag me af of ik dat – los van mijn favoriete nummer 36 – rond kan redeneren.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Niet Donner is de verrassing

wel dat de vierde partij van Nederland, zoals waarschijnlijk morgen bekend wordt, de vicepresident van de Raad van State levert. Dezelfde partij overigens, die in de peilingen van zowel De Hond als van de politieke barometer op plaats zes staat. Tjeenk Willink werd in 1997 vicepresident toen zijn PvdA de grootste partij was. De voorganger van Tjeenk Willink, CDA-er Willem Scholten, werd vicepresident toen het CDA in 1980 met 49 zetels meer dan twee keer zoveel zetels had als nu. Daarmee was ze de tweede partij, na de PvdA van Den Uyl, maar wel de grootste regeringspartij en dat telt natuurlijk nog een beetje meer.

Deze traditie van baantjesschuiverij ontmoet steeds meer weerstand, wellicht omdat de vriendjespolitieke praktijken steeds zichtbaarder worden. De beschikbaarheid van Hirsch Ballin is bekend, net als de afkeer van Verhagen van deze tegenstander van het huidige kabinet. Van de sollicitatiebrief van de voorzitter van de SER, lid van D’66, wordt kennis genomen. Door de media althans.

Ook het afkalven van de middenpartijen werkt die weerstand in de hand. PvdA, CDA en VVD hebben in de voornoemde peilingen, gezamenlijk respectievelijk 63 en 73 zetels. In ieder geval geen meerderheid dus. Het vanzelfsprekend opeisen van belangrijke posten verliest langzaam z’n vanzelfsprekendheid.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tweespalt | Nederlandse democratie

Vandaag een flinke tweespalt. Twistpunt is het democratische gehalte van de Nederlandse politiek en bestuur. De jonge conservatief Thierry Baudet schreef vorige week in NRC Handelsblad dat in Nederland nog steeds een regentenmentaliteit heerst. Zonder goede contacten in de partijtop, geen hoge politieke of bestuurlijke functies. Dat is dodelijk voor de democratie.Baudet heeft een filosofisch luchtkasteel gemaakt, zeggen Tom van der Meer en Sarah de Lange, politicologen aan de UvA, vandaag in dezelfde krant.

Lees de bijdrage ‘Slippendragers zijn geen democraten’ van Baudet hier.

En lees het weerwerk ‘Baudet bouwt een filosofisch luchtkasteel’ van Van der Meer en De Lange hier.

En geef je oordeel in de comments.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Baudet bouwt een filosofisch luchtkasteel

Deze gastbijdrage is van politicologen Tom van der Meer en Sarah de Lange en is een reactie op dit artikel van Thierry Baudet. Het stuk verscheen 11 juni in NRC Handelsblad.

In de NRC van 4 juni 2011 doet Thierry Baudet een aantal ferme uitspraken over wat hij de “ondemocratische” Nederlandse politiek noemt. Het stuk is echter losgezongen van feitelijke onderbouwing. Het gevolg is een filosofisch luchtkasteel.

Het probleem?

Baudet signaleert terecht een aantal problemen, met name vanuit het ideaal van een pluralistische, participatieve democratie. De gevestigde partijen hebben inderdaad nagenoeg een monopolie op politieke benoemingen. En partijelites hebben een sterke invloed op de samenstelling van kieslijsten. Deze problemen zijn niet nieuw, maar wel relevant.

Baudet claimt echter dat de macht van de elite nog veel verder gaat. Volgens hem bepaalt de landelijke partijtop wie de lijsten in de grote steden aanvoert, en zelfs welk beleid wordt gepropageerd. Een opmerkelijke stelling, die helaas niet met voorbeelden ondersteund wordt. Voorbeelden van het tegendeel – zoals Ahmed Marcouch die niet als PvdA-lijsttrekker werd gekozen in Amsterdam Nieuw-West – kennen wij wel. Nog los van het (afwezige) anekdotische bewijs, klopt Baudets claim niet met de werking van politieke partijen: de landelijke partijtop bepaalt de lokale lijsttrekker niet. Het zijn uiteindelijk altijd de lokale partijleden die kiezen tussen verschillende kandidaten, ook als er een gesteund wordt door de partijtop. Juist die keuzevrijheid is het hart van de interne partijdemocratie.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Slippendragers zijn geen democraten

Deze bijdrage is van Thierry Baudet en verscheen op zaterdag 4 juni in NRC Handelblad. Lees het weerwoord van politicologen Tom van der Meer en Sarah de Lange hier.

Alle belangrijke politieke posities in Nederland worden bekleed door partijleden die zich populair hebben gemaakt bij de partijtop. Alle ministers, burgemeesters, Eerste Kamerleden, commissarissen der koningin, prominente gemeenteraadsleden en kandidaten voor internationale baantjes zijn partijpolitici. Zij danken hun positie niet primair aan objectieve deskundigheid of aan een electoraat. Zij danken hun positie aan het handjevol mensen rond de leider van hun partij.

Nooit worden mensen benoemd die geen partijlid zijn. Nooit worden mensen benoemd die zich binnen de partij hebben geprofileerd als buitenstaander. Bijna alle ‘gekozen’ politici – Kamerleden, gemeenteraadsleden, leden van de Provinciale Staten – worden door helemaal niemand gekozen. Zij verwerven hun positie op de slippen van de lijsttrekker of de partijtop. Aan hen wordt vervolgens, vanzelfsprekend, loyaliteit verwacht. Het is nauwelijks een overdrijving om te stellen dat de Tweede Kamer geen 150 onafhankelijke leden telt, maar slechts zoveel leden als er fractievoorzitters zijn. De rest van de Kamer doet allerlei onderzoekswerk, onderhoudt contacten met de achterban en vangt soms de klappen op van impopulaire maatregelen, maar een zelfstandige stem hebben ze niet.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.