Nog nooit sinds de Tweede Wereldoorlog waren er zoveel vluchtelingen op de been. Wereldwijd zijn er 51,2 miljoen vluchtelingen, asielzoekers en binnenlandse ontheemden. Dat meldde de vluchtelingenorganisatie van de VN (UNHCR) op Wereldvluchtelingendag. Voor wie de afgelopen weken het nieuws volgt, lijken de brandhaarden in de wereld elkaar in rap tempo op te volgen. Een smeulend Mali, oplaaiend geweld in de Centraal-Afrikaanse Republiek en Zuid-Soedan, de voortdurende horror van de Syrische oorlog en dan recentelijk ook nog eens Noord-Irak, om maar enkele te noemen. Dat blijft niet zonder gevolgen. Het jaarlijkse Global Trends Rapport van de UNHCR, gebaseerd op eigen data maar ook op cijfers van regeringen en ngo’s, toont aan dat eind vorig jaar 51,2 miljoen mensen gedwongen ontheemd waren. Dat is een stijging van zes miljoen ten opzichte van 2012, toen UNHCR wereldwijd 45,2 miljoen gedwongen ontheemden telde. Van de 51,2 miljoen vluchtelingen zijn er 16,7 miljoen geregistreerde vluchtelingen, 33,3 miljoen binnenlandse ontheemden en 1,2 miljoen asielzoekers. Deze enorme toename is met name het gevolg van de oorlog in Syrië. Eind 2013 hadden 2,5 miljoen Syriërs bescherming gezocht in een ander land en 6,5 miljoen van hen waren ontheemd in eigen land. Ook conflicthaarden als de Centraal-Afrikaanse Republiek en Zuid-Soedan zorgen voor nieuwe vluchtelingenstromen. Dan is Irak er nog niet eens bij opgeteld. De meeste vluchtelingen komen uit Afghanistan, Syrië, Somalië en Sudan. Ook Burma, Vietnam en Eritrea staan in de top tien.
Duitsland vangt tienduizend Syriërs op, Noorwegen duizend, en Nederland 250. Zijn daarmee de verhoudingen zoek? Staatssecretaris Teeven vindt van niet, de oppositie denkt er anders over.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
DATA - Een maand geleden plaatsten we de recente cijfers over de stijging van het aantal asielzoekers in 2013 al in langjarig perspectief. Inmiddels hebben we bij het CBS nog wat meer cijfers gevonden. Zo kunnen we u nu de reeks vanaf 1980 presenteren.
Let op, dit gaat om de reeks met totaal aantal asielaanvragen. Sinds 2007 worden eerste en vervolg aanvragen los gerapporteerd. Maar dat zou het beeld vertekenen in dit langjarig perspectief.
Het gaat dus niet om het aantal mensen, maar om het aantal aanvragen. Grofweg is 70 tot 80% van alle aanvragen een eerste aanvraag.
En let op, kinderen van asielzoekers die hier geboren worden, dienen ook een asielverzoek in te dienen. Dus het gaat niet om zuivere instroom. (2009 was dat bijvoorbeeld meer dan 2013).
Als iemand gegevens kan vinden van verder terug, maken we gewoon weer een nieuwe.
(Dank aan GerdJan voor de indirecte tip)
ANALYSE - De IND – Immigratie en Naturalisatiedienst – kwam vorige maand bij de presentatie van het jaarverslag met cijfers over 2013. Nederland geeft een veel hoger percentage asielzoekers een verblijfsvergunning dan de rest van de EU, was de boodschap. Massa-misleiding zoals uit deze fact check zal blijken.
Alle media berichtten erover zoals hier De Telegraaf en hier nu.nl. De Telegraaf schrijft onder de kop ‘Nederland zeer gul met asiel’:
Nederland geeft opnieuw veel meer asielzoekers een verblijfsvergunning dan de rest van Europa doet. Dat aantal is bovendien, vanwege allerlei regels van datzelfde Europa, niet omlaag te brengen, bezweren de verantwoordelijken.
Nederland liep in 2012 al uit de pas. Toen kreeg 40 procent van de asielzoekers hier een verblijfsvergunning, terwijl dat in de rest van de EU maar 27 procent was. In 2013 heeft Nederland maar liefst 58 procent van de asielaanvragen ingewilligd. Volgens IND-directeur Van Lint zijn de Europese cijfers over 2013 nog niet precies bekend, maar volgens hem is daar slechts een lichte stijging te zien. Nederland loopt kortom nog meer uit de pas.
Dat is nogal een verschil, maar hier valt veel op af te dingen.
Asielzoekers naar Europa
Als je zo de cijfers gebruikt dan ga je er vanuit dat asielzoekers zich keurig verspreiden over de EU. Dus als er 28.000 Syriërs asiel aanvragen in de EU dan doen dat er 1.000 per EU land of, nog beter, keurig naar ratio van de bevolking van het EU-land: Duitsland heeft 5x zoveel inwoners als Nederland dus krijgt dan 5x zoveel Syriërs enz. En dat gaat dan zo met alle 143 landen waarvandaan asielzoekers komen (en dan tel ik de EU-landen nog geeneens mee). Dan zou je zo’n simpele methode kunnen gebruiken zoals de IND dat doet, maar dan moet iedereen ook op dezelfde manier administreren en ik betwijfel ten zeerste of dat wel het geval is.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
…net op het moment dat er voedsel wordt uitgedeeld.
OPINIE - Binnenkort is het weer winter en komen er geen bootjes met vluchtelingen meer deze kant op. De Europese politiek kan gerust zijn: geen bootjes is geen media-aandacht is geen noodzaak om iets te doen. En dat de toestroom in het voorjaar weer begint, ach… wie weet gaat alles goed en zinken ze midden op zee, waar niemand het ziet.
Frontex, het Europese agentschap voor ‘grensmanagement’ – I kid you not – wil intensiever patrouilleren op zee en daarmee zouden veel levens kunnen worden gered. Maar er is weinig budget: dit jaar heeft Frontex de beschikking over 85 miljoen euro. Dat is minder dan zeventien cent per inwoner van de EU.
In Italië zelf klinkt inmiddels de roep om veerboten en chartervluchten in te zetten zodat de vluchtelingen veilig naar Europa kunnen, ‘met VN- en EU-kantoren in de belangrijkste vertrekhavens van Egypte, Libië en Tunesië waar de vluchtelingen kunnen worden geïdentificeerd en van tijdelijke documenten worden voorzien,’ zoals journalist Gad Lerner stelt op zijn blog. Ik schreef tweeënhalf jaar en zo’n drieduizend doden geleden iets soortgelijks.
In ambassades van de EU kunnen kantoren worden opgezet waar vluchtelingen zich kunnen aanmelden. Zo wordt duidelijk wie kans maakt op een verblijfsstatus. Als je dat niet hebt, dan moet duidelijk zijn dat je niet hoeft te proberen om toch naar Europa te komen. Krijg je het recht om naar Europa te reizen, dan zorgt de EU ervoor dat je veilig aankomt en menswaardig onderdak hebt.
ACHTERGROND - Tijdens UNHCR’s 64ste ‘Executive Committee Meeting’ volgende week is er in Geneve een top over de ‘solidariteit en lastenverdeling’ met de landen die vluchtelingen in de regio opvangen. Het Westen neemt liever zelf geen vluchtelingen op, en de regionale respons blijft steken in nogal armzalige humanitaire hulp. Dit kan anders worden geïnterpreteerd, vindt Willem van de Put, directeur van Healthnet TPO, waardoor misschien het ‘R2P’ programma van VN – het recht op bescherming – eens tanden krijgt.
In Istanbul maakte ik onlangs deel uit van een groep van internationale trainers en studenten bij de cursus “Mental Health in Complex Emergencies”. Daarbij waren ook Syrische humanitaire werkers van een reeks organisaties die in de hulpverlening werken te midden van de crisis aanwezig. In de discussies rondom de vluchtelingencrisis kwam een indrukwekkende serie alternatieven voor geweld naar voren.
Tegen de achtergrond van de welkome diplomatieke initiatieven die zich nu afspelen werd, opgemerkt dat ook de regeringen van Saoedi-Arabië en Qatar moeten worden aangesproken. President Obama’s oproep om de veto-rol in de Veiligheidsraad is een eerste stap naar een herwaardering van de rol van dit verouderde orgaan. Het is beter dat het hoogste internationale orgaan, de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (VN) die nu in New York bijeen is, directe actie onderneemt en om de verouderde Veiligheidsraad heen werkt.
Rule of law
Het is belangrijk om de ‘rule of law’ te tonen. In de bijeenkomst van de Algemene Vergadering zou een poging moeten worden ondernomen om straffeloosheid aan te pakken. Met gebruik van de moderne technologie is er geen twijfel over het bestaan van de mogelijkheid om de individuele identiteit van de hele commandoketen in het Syrische leger die verantwoordelijk was voor de aanslagen met gifgas te identificeren. Die namen moeten openbaar worden gemaakt, en het moet luid en duidelijk zijn dat deze individuele soldaten tot en met hun opperste bevelhebber voor de rechter worden gebracht. Zij lopen het blijvende risico op elk moment naar het International Criminal Court (ICC) in Den Haag te worden gebracht – zoals iedereen aan elke kant van het conflict dat oorlogsmisdaden begaat. Dat mag symbolisch lijken, maar er gaat wel degelijk een remmende werking van uit voor de militairen.
Minder symbolisch en dringend nodig is ondersteuning voor de lokale burgercomités voor zelfbescherming (non – combattanten), die kunnen en moeten worden benaderd en ondersteund met onmiddellijke hulp, variërend van praktische informatie en medische hulp tot educatieve middelen en materialen en expertise om de infrastructuur te herstellen. Een permanente humanitaire hulplijn zal tegenwicht bieden voor de hulp van radicale groeperingen. Dit kan een riskante onderneming zijn, maar is zeker niet onmogelijk, en in termen van kosten en risico’s onvergelijkbaar beter dan de militaire optie. HealthNet TPO is bereid hieraan deel te nemen.
Troef
Verder zijn de meer dan 2 miljoen vluchtelingen die zich momenteel buiten Syrië bevinden misschien wel de grootste troef om verandering te bewerkstelligen. Het Westen bepleit steeds ‘regionale opvang’, en dat zou nu eens tot een serieus alternatief uitgewerkt moeten worden. Vanwege het apolitieke mandaat van de VN zullen NGO’s hierin het initiatief moeten nemen. Niet omdat ze partijdig zouden moeten zijn: wel omdat er grenzen zijn aan wat acceptabel is, zoals de kern luidt van het ‘Right to Protect’-programma van de VN: soevereiniteit is geen recht, maar een verantwoordelijkheid. De beroemde Internationale Gemeenschap heeft een donor-rol – de NGO’s zouden zich moeten committeren aan meer dan alleen humanitaire hulp.
Vervang de huidige, zwakke en inefficiënte ‘noodhulp’ tot een sterke, internationaal gecoördineerde ‘geplande terugkeer’. De kennis die recentelijk is opgebouwd in ‘nation building‘ kan worden toegepast in de voorbereiding en training van vluchtelingen in de opbouw van de instituties die essentieel zijn om Syrië tot een rechtsstaat te reconstrueren. Mensen kunnen worden geholpen bij de voorbereiding voor de organisatie van de openbare diensten, het gerechtelijk apparaat, en de planning van het herstel van de fysieke en sociale infrastructuur. Dit zal niet alleen de vluchtelingen motiveren en het bekende afhankelijkheidssyndroom voorkomen. Maar het zal ook de gezondheid en onderlinge relaties meetbaar verbeteren.
Zo’n gecombineerde aanpak waar natiestaten de ‘rule of law’ centraal stellen, en ngo’s de hulp aan vluchtelingen eigentijds interpreteren, kan een ontnuchterend effect in Syrië zelf teweegbrengen- waar de overheid zich zal realiseren dat de vluchtelingenpopulatie langzaam uitgegroeid tot een steeds beter geëquipeerde ‘force for change’, zolang de overheid deze geweldsituatie niet beëindigt.
De kosten en risico’s van dit alles zijn klein en beheersbaar in vergelijking met elke militaire optie. Naast de onmiddellijke impact op Syrië kan het ook helpen om de reputatie van het Westen in de Arabische wereld te verbeteren. En, last but not least, kan het de ontwikkeling van een nieuwe betrokkenheid markeren voor het werken met vluchtelingen.
Via Vice Versa.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
U, vluchtende Syriër, moet beslissen, via Turkije of rechtstreeks naar de EU. En dan?
ACHTERGROND - Dat de humanitaire crisis die zich in Syrië voltrekt betrekkelijk weinig aandacht weet te trekken van de internationale gemeenschap vindt Tineke Ceelen, directeur van Stichting Vluchteling, onbegrijpelijk ‘We hebben het over zo’n twee miljoen vluchtelingen’, stelt ze. ‘Maar dit is een grove onderschatting, want hieronder vallen slechts de mensen die zich als zodanig hebben geregistreerd, het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk veel hoger’. Ook heeft deze telling van twee miljoen slechts betrekking op de mensen die het land uit zijn gevlucht. ‘Het grootste aantal vluchtelingen zijn mensen die binnen Syrië zelf hun woonplaats zijn ontvlucht, de zogenaamde ontheemden. Hierbij praat je over minstens 4,25 miljoen mensen’, aldus Ceelen.
Gebrek aan herkenning
In totaal gaat het dus om minimaal 6,25 miljoen mensen, een zeer omvangrijk aantal. Waarom is hier niet meer discussie en berichtgeving over? ‘De herkenbaarheid is minder groot’, verklaart Ceelen. ‘Tijdens de tsunami werden er gebieden getroffen waar we veel meer feeling mee hadden, gebieden waar wij op vakantie gingen, landen en bevolkingsgroepen waar wij aansluiting mee hebben. Dat is nu veel minder het geval.’ Daarnaast lijkt het ook de aard van het conflict te zijn, die voor minder compassie zorgt. ‘Traditioneel gezien zijn we minder geneigd geld te geven aan slachtoffers van oorlog en geweld, dan bijvoorbeeld aan slachtoffers van natuurrampen. Natuurgeweld wordt gezien als iets waar niemand iets aan kan doen, en waar dus per definitie onschuldige mensen getroffen worden’, zo verklaart Ceelen. ‘Bij oorlogsgeweld mist dit aura van onschuld, met name in een onduidelijke oorlog zoals deze, waar slecht te beoordelen is wie de goede partij is en wie foute.’ Een andere oorzaak voor het gebrek aan compassie ligt in het moslimextremisme in deze oorlog. ‘Dat vinden we doodeng’, aldus Ceelen.
NIEUWS - Vandaag dient de PVV een motie in om het VN Vluchtelingenverdrag op te zeggen. Dhr. Fritsma rekent op grote steun in de Tweede Kamer “omdat iedereen voor regiogebonden opvang is”. Volgens hem is het verdrag is verouderd en kan de prullenbak in, want “we krijgen hier niet de echte vluchtelingen”.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.