Hedendaags beeld van verzuiling is ‘karikatuur’
Nederland was lang niet zo verzuild als we nu denken.
door Marcel Canoy. In de vijftiger jaren was ons land netjes verdeeld in zuilen. Katholieken trouwden met katholieken, stemden op de KVP, zaten bij elkaar op de RK school, op sportclubs en in vakbonden. Met socialisten of protestanten hetzelfde liedje. Het voordeel van de verzuiling? De identiteit was geborgd en de cohesie geïnstitutionaliseerd. Het nadeel openbaarde zich toen er meer interacties kwamen tussen leden van verschillende zuilen. De geborgenheid dreigde te veranderen in wantrouwen en gebrek aan begrip voor leden van de andere zuil. Zuilen afgebroken Door de toegenomen interacties zijn de zuilen grotendeels afgebroken en dat is maar goed ook. Zo werkt deze agnostische katholiek regelmatig samen met zeer gelovige gereformeerden. No fuzz. Het curieuze is dat we de zuilen hebben ingeruild voor een andere soort verzuiling: die binnen de welvaartstaat. Net als bij de andere verzuiling dachten we een overzichtelijke wereld geschapen te hebben. Werkzoekenden, ouderen, zieken of arbeidsgehandicapten: ze hebben allemaal hun eigen veilige welvaartszuil waar voor hen gezorgd wordt. Hokjesgeest Ook deze hokjesgeest moet nu uit de fles en wel om dezelfde reden. Of het nu gaat om jongeren met een zorgvraag, mensen met een migratieachtergrond die willen integreren, verwarde mannen, mensen in schulden of ouderen: er is toegenomen interactie tussen de welvaartszuilen, waardoor de schotten in al hun voegen kraken.
Nederland was lang niet zo verzuild als we nu denken.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
OPINIE - Na de gemeenteraadsverkiezingen, mogen we vandaag weer naar de stembussen voor de Europese verkiezingen. Maar burgerschap is meer dan eens in de vier jaar stemmen. De universiteit zou veel meer kunnen bijdragen aan burgerschapsvorming.
Een paar weken geleden werd ik geïnterviewd door een student van een Belgische universiteit die een vergelijkende landenstudie deed naar burgerschapsvorming en de rol van de universiteit. Hij was begonnen bij de faculteiten, maar werd door veel mensen doorverwezen naar Studium Generale. Die doen aan burgerschap, wij geven onderwijs in ons vak, stelden de geïnterviewden.
Verzuiling
Erkenning voor het belang van Studium Generale dus, maar is burgerschap niet iets wat in het hele onderwijs thuishoort? De student viel het op als typisch Nederlands. En dat is ook mijn ervaring. In Nederland blijkt het moeilijk om aandacht te vragen voor dingen die extra zijn, naast werk of studie.
Volgens mij een restant van de verzuiling: toen ik studeerde volgde ik het vak toekomstverkenning en beleid, van de toenmalig voorzitter van de WRR, Theo Quené. Hij vertelde dat Nederlanders veel minder dan anderen buiten het werk omgingen met collega’s en dat je het niet echt had over waarden, over wat jou bewoog. Dat deed je met mensen uit je eigen zuil. Na het werk fietste je naar huis en oefende je hobby’s uit in een clubje, niet per se van de kerk, maar wel van een bepaalde signatuur. Zo was het ook toen ik opgroeide. Zelfs met godsdienstles op de middelbare school werden we opgesplitst naar godsdienst. Nederland werd bij elkaar gehouden door het er samen op school of op het werk ‘niet over te hebben’.
In ons land was de verzuiling lange tijd het meest duidelijke maatschappelijke breukvlak. Bestuurskundige Mark Bovens vraagt zich af in hoeverre er tegenwoordig sprake is van een nieuwe maatschappelijke scheidslijn: die tussen lager en de hoger opgeleiden.
Katholieken, protestanten en seculieren vormden gedurende een groot deel van de vorige eeuw duidelijk te onderscheiden sociale groepen met specifieke waardenpatronen en opvattingen, met eigen scholen, bonden en politieke partijen. Tegenwoordig lijken de scheidslijnen vooral langs opleidingsniveau te liggen. In hoeverre klopt dit en in hoeverre vormen hoger en lager opgeleiden aparte sociale groepen, hebben zij verschillende waardenpatronen en organisaties?
Een halve eeuw geleden, vóór de democratisering van het hoger onderwijs, zou het alleen al om demografische redenen niet zoveel zin hebben om de tegenstelling tussen lager en hoger opgeleiden te onderzoeken, om de eenvoudige reden dat in ons land de groep lager opgeleiden zeer groot en de groep hoger opgeleiden zeer klein was. Bij de Volkstelling van 1960 werden in ons land slechts 85.000 hoger opgeleiden geteld. Dat was nauwelijks één procent van de totale bevolking van veertien jaar en ouder. De overgrote meerderheid van de bevolking, meer dan 95 procent, had alleen lager onderwijs of een paar jaar lager beroepsonderwijs gevolgd. In 2011 waren er volgens het CBS meer dan twee miljoen hbo’ers en ruim één miljoen academici, samen ongeveer 27 procent van de beroepsbevolking. Het aantal lager opgeleiden onder de beroepsbevolking (lagere school, vmbo-diploma of mbo-1) bedroeg vorig jaar ongeveer 3,5 miljoen.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
[qvdd]
Toen ik op school zat, was er nog een veel grote segregatie, namelijk tussen rooms-katholiek en protestant. Die is ook vanzelf overgegaan.
Minister Donner verdedigt het afschaffen van allerlei inburgeringsmogelijkheden. “Eigen verantwoordelijkheid” van de nieuwe Nederlanders is ook hier het sleutelwoord. Waren we er niet net achter dat niets doen juist het huidige probleem heeft veroorzaakt?
Donner wil ook een Burkaverbod. Niet primair om de veiligheid, maar omdat het dragen van zulke gezichts- en lichaamsbedekkende kleding vergelijkbaar zou zijn met naaktlopen. “In onze samenleving moet je elkaar kunnen zien”, verdedigde hij zich, zich waarschijnlijk niet realiserend dat hij daarmee tegelijkertijd een goed argument gaf om het verbod op naaktlopen af te schaffen.