Noorderzon II

Wat te doen, wat te denken – en nog lastiger: wat te voelen? – nadat je ontdekt dat je broer in Portugal de benen heeft genomen en vermist is, en je kort daarna hoort dat-ie daar zelfmoord heeft gepleegd? Mijn vader had al een eerdere, jarenlange verdwijning van zijn kind doorstaan, en geeft niet om rituelen. Wat hem betreft hoefden we Martins lichaam dus niet te repatriëren. Aan het bijwonen van een begrafenis in Portugal – temidden van vreemden, allemaal verstrikt in hun eigen leed, waaraan hij part noch deel heeft gehad – had paps al helemaal geen behoefte, zodat wij samen besloten om maar niet te gaan. Liever zelf, onder ons, op onze voorwaarden, stilstaan bij Martins dood.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Noorderzon

© Karin Spaink foto van Martin. juli 2020

Martin, juli 2020 © Karin Spaink

COLUMN - Jaren geleden, nadat een liefdesrelatie kapot was gegaan en mijn broer zijn leven volledig had laten ontsporen – hij liet al zijn werk uit zijn handen vallen, stalkte zijn ex, en brak zelfs bij haar in – klopte Martin in nood bij me aan. Een halfjaar lang heb ik geprobeerd zijn schulden op orde te brengen en uithuiszetting te voorkomen.

Enerzijds was hij dolblij met die hulp, anderzijds saboteerde hij die waar hij maar kon.

Hij heeft in die periode herhaaldelijk halfhartige zelfmoordpogingen gedaan, meestal van het kaliber: ‘ik drink nu in één keer een hele fles wodka leeg,’ terwijl hij op voorhand iedereen daarvan op de hoogte stelde.

Ik heb dat jaar zeker drie keer zijn voordeur geforceerd. Eén keer wilde hij zich verhangen voor het huis van de ouders van zijn gestalkte ex, maar zag daarvan af ‘omdat het regende’. Hij wilde wel mijn hulp, maar niet mijn inmenging: nog jaren later verweet hij me mijn ‘bedilzucht’.

Hij nam uiteindelijk de benen, en verdween met de noorderzon. Niemand wist waar hij was, en al helemaal niet of hij nog leefde. Zijn telefoon en paspoort bleek hij in de Seine te hebben gegooid.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Loz Pycock (cc)

Kunst op Zondag | Poëzie van pijn

Dat de slachtoffers van een verscheurde samenleving niet letterlijk afgebeeld hoeven worden om een ieder er aan te herinneren wat verdeeldheid, haat en geweld tot gevolg heeft, bewijst de Colombiaanse kunstenares Doris Salcedo.

Monumentaal maar eenvoudig, soms bijna poëtisch, geeft ze in haar werk plaats aan de vele mensen die uit samenlevingen verdwijnen, gestorven door geweld of vertrokken om het geweld te ontvluchten.

Het lijkt logisch voor iemand geboren in een land dat bezig is een burgeroorlog te boven te komen en nog dagelijks met drugsgerelateerd geweld kampt. Een hopeloze situatie? Voor Doris Salcedo niet. Ze aanvaardde een opdracht om een monument te maken ter herinnering aan de burgeroorlog en de vredesovereenkomst van 2016. Die overeenkomst leidde er o.a. toe dat de FARC-beweging haar wapens inleverde. Een groot deel is omgesmolten en gebruikt als vloer voor het museum ‘Fragmentos’, dat vorig jaar is geïnstalleerd (lees meer hierover in El Pais).

Doris Salcedo zei daarover : “We’ve destroyed 37 tons of weapons through dialogue. We are capable of this. We don’t have to kill each other. “

Haar hele oeuvre draait om haar standpunt “Our ignorance is not innocent: we choose not to know”.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een man kampt met zijn verlies

De bel gaat. Als ik de deur open, tref ik een man van een jaar of zeventig met een enigszins verwilderde blik.
    ‘Ik ben mijn bordje kwijt,’ zegt hij. ‘Ik ben van nummer vier.’
    Het klinkt als een verwijt.
    Denkt hij dat ik een of ander bordje heb ontvreemd?
    Laatst kreeg mijn vrouw een onbekende dame aan de deur die haar vuilnisbak kwijt was. Ze was boos. Mijn vrouw zei dat we haar vuilnisbak niet hadden. Daarop eiste de dame onze achtertuin te mogen doorzoeken. Met enige tegenzin, willigde mijn vrouw die eis in. Toen de vuilnisbak niet in onze achtertuin bleek te staan, bleef de dame onverminderd wantrouwend, alsof wij haar te slim af waren geweest en de bak vlak voor haar komst hadden verstopt. Zonder groet, laat staan verontschuldiging, verliet ze onze woning, op weg naar de volgende voordeur. Ik had de indruk dat ze minder overstuur zou zijn geweest als haar auto was gestolen.
    De man kijkt me strak in de ogen, maar ik weet niet of zijn blik wantrouwen of wanhoop verraadt.
    ‘Ik had hem helemaal opgekalefaterd,’ zegt hij. ‘Geschuurd en bijgewerkt. En nu kan ik hem niet meer vinden.’
    ‘Oké,’ zeg ik, wachtend op het moment dat hij de beschuldiging uitspreekt.
    ‘Ik ga ervan uit dat die nummers hetzelfde zijn.’ Hij wijst op het bordje met ons huisnummer: 14.
    Ik volg zijn vinger en begrijp nu dat hij zijn huisnummer kwijt is. Bij dure spullen is de kans op verlies min of meer ingecalculeerd, het is de verdwijning van kleine huiselijke zaken die ons radeloos maakt.
    De hele straat heeft dezelfde bordjes, wellicht al sinds de oplevering in de jaren dertig. Voor het eerst kijk ik met aandacht naar ons huisnummer, in het bijzonder naar de 4. Een elegante vorm die me doet denken aan Art Deco.
    De man kampt met een verlies, maar ik weet niet precies welke vorm dat verlies aanneemt en in welke realiteit zich een en ander afspeelt. Denkt hij dat onze 14 een gestolen 4 bevat?
    ‘Ik had hem van de muur gehaald, geschuurd en opnieuw geschilderd,’ zegt hij. ‘En toen heb ik ‘m ergens neergelegd en ik weet bij god niet meer waar. Ik heb overal al gezocht.’
    Voor het eerst glimlacht hij. Verontschuldigend.
    ‘Dus nu wilde ik vragen of ik een keer een afdruk mag maken van uw huisnummer.’
    Zijn blik is ineens zachter, alsof hij opgelucht is dat het hoge woord eruit is.
    ‘Natuurlijk,’ zeg ik, eveneens opgelucht. ‘Gaat uw gang.’
    Hij rommelt wat een jaszak. Ik ben benieuwd hoe hij die afdruk gaat maken.
    Maar er komt alleen een zakdoek uit de jas. Hij haalt ‘m een paar keer langs zijn neus en begint dan omstandig het stukje textiel weer terug te frommelen in de jaszak.
    ‘Dank u wel,’ zegt hij. ‘Ik wens u nog een prettige dag.’
    Hij draait zich om en loopt weg, zijn hand nog steeds in gevecht met de nukkige zakdoek.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ongevraagd advies: CDA ga uit van je kracht, je provincialisme

Het gaat niet goed met het CDA. De partij is gehalveerd in de laatste verkiezingen. Nu staat ze nog steeds op verlies. Ze houdt een kleine 17 zetels over volgens Maurice en de PolitiekeBarometer. Van de 21 senatoren zou het CDA er zo’n 8 zetels over houden.

Dat zou verschrikkelijk zijn voor Nederland. Het CDA heeft in de laatste 33 jaar ongelofelijk veel betekend voor Nederland. Dankzij het CDA is ons bestuurlijk stelsel niet veranderd in de laatste 100 jaar, is zelfbeschikking over het eigen lichaam niet uitgebreid en is er jarenlang niets is gedaan aan het milieu, terwijl de gevolgen van klimaatverandering zichtbaarder en zichtbaarder worden. Maar er is ook veel bereikt: er is veel bezuinigd op sociale voorzieningen, er zijn veel asielzoekers uitgezet naar onveilige landen of in de illegaliteit verdwenen, er zijn veel zinloze Amerikaanse oorlogen gesteund met woord en daad. Zonder het CDA was dat allemaal niet gebeurd. Wat moet het CDA doen om dit tij te keren? Hoe kan het CDA stemvee winnen voor dit rancunekabinet?

Ik denk dat het CDA een heldere strategie heeft. Hou de landelijke prominenten buiten beeld. Geen Maxime Verhagen die zich door een groep kiezers heen glibbert, geen Sybrand van Haersma Buma die handen schudt met mensen die zijn naam niet kennen, laat staan kunnen spellen. Het CDA moet kiezers niet proberen te mobiliseren voor het kabinet: te veel van de eigen CDA achterban twijfelt er nog over of het een goed plan is om samen met de VVD en de PVV dit land richting de afgrond te rijden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ook premier Rutte spreekt Nederlands in Berlijn

Premier Rutte bij kanselier Merkel (Foto: Laurens Boven)

Net als minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal sprak ook premier Rutte vanochtend bij zijn eerste bezoek aan Berlijn Nederlands tijdens de persconferentie. Gelukkig was men in het Kanzleramt, anders dan bij Rosenthals bezoek, er op voorbereid. Angela Merkel kon Rutte dankzij een tolk wel volgen. De twee bezoeken doet de vraag rijzen: spreken onze nieuwe ministers wel hun talen?

De twee belangrijkste internationale kopstukken van de nieuwe Nederlandse regering treden in Berlijn voor de pers, en beiden lezen eerst een in het Duits opgestelde verklaring op om vervolgens in het Nederlands verder te gaan. Opmerkelijk voor een land dat leeft van de internationale handel (met Duitsland) en de internationale contacten.

Het is ook een hele verandering ten opzicht van oud-premier Jan-Peter Balkenende. Die verraste hier in Berlijn anderhalf jaar geleden met een humoristische speech vol zelfspot over het calvinisme. Balkenende sprak vlot en in vloeiend Duits.

Merkel schrikt op
Het moment dat Rutte overschakelt van het Duits naar het Nederlands was het leukste moment in de persconferentie: Merkel kijkt verschrikt op naar haar Nederlandse gast. Vervolgens werpt ze een ongeruste blik naar links, naar de cabines waar de tolken zitten. Opgelucht ziet ze achter het glas de vertaalster Nederlands-Duits zitten. De twee dames hebben oogcontact en Merkel klemt gerustgesteld snel de koptelefoon over haar rechteroor.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De coalitiebreker betaalt?

Three Smiths (foto:flickr/Matti Mattila)

Het is in de media al vaak geroepen: de partij die een coalitie laat vallen moet daar vaak voor boeten. De vraag is, volgens de pers, of dit ook het geval zal zijn voor de PvdA, de partij die dit kabinet (volgens ons onhandig) liet vallen.

De eerste tekenen zijn positief. Het CDA krijgt, ondanks dat de PvdA de coalitie opblies, het grootste deel van de kritiek over zich heen, waarmee de PvdA zich, althans voorlopig, onttrekt aan deze wetmatigheid. In een peiling van Maurice de Hond kan de partij zelfs 4 zetels bijschrijven ten opzicht van de vorige peiling.

Maar is deze wetmatigheid wel een echte, bestaande wetmatigheid? GeenCommentaar ging op zoek en zocht uit wanneer en door wie de kabinetten sinds de Tweede Wereldoorlog ten val zijn gebracht. “Gelijmde” kabinetten, die na een crisis weer verder regeerden rekenden we niet mee. En dat gaf een heel wat genuanceerder beeld dan de media ons doen voorkomen.

Sinds de Tweede Wereldoorlog vielen er naast Balkenende-IV nog elf kabinetten. Daarvan zijn er twee niet op het conto van een of meerdere partijen te schrijven, namelijk de val van het kabinet Marijnen en de val van Paars II, dat viel wegens het Srebrenica-rapport.