Goed volk | Het Sodom-en-Gomorra-motief (2)
Vorige week introduceerde ik het ‘Sodom en Gomorra-motief’ in sagen en legenden met een paar voorbeelden uit Nederland, gevolgd door het begin van een bespreking van de meest aansprekende legende met dit motief in ons land, het verhaal van het Solse Gat op de Veluwe. Ik begon met de geologische omstandigheden, want om de legende goed te begrijpen en zeker van wat er van misschien van waar is – het is een legende en geen mythe – moeten we verhaal zo breed mogelijk inkaderen. Hieronder deel twee.
De Veluwe: de eerste menselijke bewoning
Het gebied dat wij nu de Veluwe noemen werd al in de prehistorie bewoond, getuige de vele grafheuvels uit het Neoliticum en de Bronstijd, een paar urnenvelden uit de Late Bronstijd en raatakkers uit diezelfde periode, die ook wel ‘celtic fields’ worden genoemd, maar niets met Kelten te maken hebben. Kelten hebben op de Veluwe nooit gewoond, evenals Romeinen.
Het lukte de Romeinse legers niet om het gebied ten noorden en oosten van de Rijn blijvend onder direct bestuur te krijgen. De Romeinen stuitten op weerstand van wat zij ‘barbaren’ noemen, in dit geval Germaanse stammen. De limes liep in Nederland precies door het huidige grensgebied van de Veluwe en de Betuwe (lijn Kesteren – Arnhem, de Rijn). Een deel van de limes in Midden Nederland valt grofweg samen met de toenmalige scheiding van de leefgebieden van de Germanen en de Kelten, hoewel er ten zuiden van deze grens een groot overgangsgebied was van stammen met zowel Germaanse als Keltische kenmerken dat ongeveer reikte tot de huidige grens België-Frankrijk, door de Romeinen Germania Inferior genoemd.