Ook Nederlandse bedrijven verspreiden desinformatie over kweekvlees

Een gastbijdrage van Nick Ottens Kweekvlees zou ‘onnatuurlijk’ zijn. Niet diervriendelijk. Misschien zelfs gevaarlijk, want wat gebeurt er in zo’n reactorvat waarin ‘kunstvlees’ wordt gekweekt? Het is angstzaaierij van veevoeders en slachters, die in heel Europa lobbyen tegen de meest diervriendelijke manier om vlees te maken. Met succes: de Italiaanse regering heeft besloten om kweekvlees te verbieden. Ook in Frankrijk is steun voor een verbod. Zo houden Italiaanse en Franse veehouders en slachters mooi een Nederlandse concurrent van de markt. Kweekvleesbedrijven trekken naar Amerika, Israël en Singapore. Meer vlees met minder dieren Met minder dieren, dus minder kosten aan land en veevoer en minder uitstoot van ammoniak en methaan, meer vlees produceren – het was een Nederlander, Willem van Eelen, die het bedacht en een Nederlander, Mark Post, die in 2013 bewees dat het kon. Cellen worden uit een levend dier geprikt en in een bioreactor gevoed met eiwitten tot ze uitgroeien tot een klomp vlees. Nederland heeft nog steeds twee van de belangrijkste kweekvleesbedrijven ter wereld: Meatable and Mosa Meat. De Nederlandse overheid stopt 60 miljoen euro in onderzoek en opleidingen. Vooralsnog lukt het alleen om vlees zonder ingewikkelde structuur te kweken, zoals stukjes kip, geschikt voor nuggets, en varkensworsten. Als de technologie zich doorontwikkelt, moet het mogelijk worden om ook biefstukken en speklapjes te maken zonder dieren te slachten. Hetzelfde dier kan dan meerdere keren per jaar, in plaats van één keer in een leven, vlees geven. Dat maakt kweekvlees interessant voor boeren, denkt Ira van Eelen, dochter-van en de bekendste pleitbezorger van kweekvlees in Nederland. Haar groep RESPECTfarms heeft Europese subsidie gekregen om te onderzoeken of en hoe veehouderijen hun eigen vlees kunnen kweken. ‘Naar mijn idee is het een no-brainer om de productie van kweekvlees naar de agrarische sector te brengen,’ zegt Van Eelen in een interview met Change Inc. ‘Op die manier kunnen we de sector, die nu afhankelijk is van intensieve veehouderij, helpen om ze een ander en toekomstbestendig groei- en verdienmodel te geven.’ Agro-industrie lobbyt tegen Dat is precies de reden dat veevoeders, transporteurs en slachters zich zorgen maken. Die verdienen hun geld aan het voeren, vervoeren en slachten van zoveel mogelijk kippen, koeien en varkens. In Brussel, waar kweekvlees moet worden goedgekeurd voor het op de Europese markt mag komen, wordt tegen deze nieuwe manier van vlees produceren gelobbyd. Ook door Nederlandse bedrijven die in eigen land beweren op te komen voor de belangen van de boer. Steeds minder veehouders Nederlandse boeren gedijen niet in de huidige vlees- en zuivelmarkt. Het aantal boerenbedrijven is in twintig jaar tijd gehalveerd, van bijna 100.000 naar iets meer dan 50.000. Rabobank verwacht dat die trend doorzet. Van de 3.400 varkenshouders zouden er in 2050 nog maar 1.000 over zijn. Van de 15.000 melkveehouders ziet de bank er 5.000 verdwijnen. En die schattingen zijn van vóór de stikstofcrisis. De bedrijven die overblijven, worden groter. Het gemiddeld aantal varkens per bedrijf is in tien jaar tijd bijna verdubbeld naar 3.400. Het gemiddeld aantal kippen is met meer dan de helft toegenomen, van 29.000 naar 45.500. De markt noopt de veehouder tot schaalvergroting. Het zijn de bank, de veevoeders en de afnemers die daarvan profiteren. Meer dieren betekent een grotere stal, dus een lening; meer veevoer, meer transport, meer slacht. De boer houdt nauwelijks extra over. Hij verdient weliswaar meer, maar maakt ook meer kosten. Veehouders die ‘biologisch’ worden – dieren krijgen meer ruimte in de stal en meer uitloop, voer komt zoveel mogelijk uit de regio – maken met minder dieren, minder boekhouding en minder stress evenveel winst. Om de boer heen zitten grote bedrijven In tegenstelling tot de veehouderij is de keten voor en na de boer sterk geconcentreerd. Twee op de drie veetelers zijn klant van Agrifirm, ForFarmers of De Heus. Die importeren graan en soja uit Noord- en Zuid-Amerika om hier tot veevoer te verwerken. Vion slacht de helft van de Nederlandse varkens. VanDrie heeft 28 procent van de Europese rundvleesmarkt in handen. Deze bedrijven zijn het grote geld achter de lobbies die in zowel Nederland als Europa angst en paniek zaaien over kweekvlees. De veevoer- en vleessector zegt zich te beroepen op ‘feiten’ en ‘wetenschap’, maar zaait vooral twijfel met halve waarheden. Zo financieren Nederlandse bedrijven desinformatie Nevedi, de lobby van Agrifirm, ForFarmers en De Heus, zegt bezorgd te zijn dat ‘perceptie’ het wint van ‘feitelijke onderbouwing’ in discussies over landbouw en wil op een ‘praktische en op feiten gebaseerde manier’ invulling geven aan de verduurzamingsopgave. Ook de Vereniging voor de Nederlandse Vleeswarenindustrie, dat de slagers vertegenwoordigt, vindt: ‘Veeteeltsystemen zijn veel te belangrijk om ze te laten sneuvelen op simplistische of fanatiek-idealistische denkbeelden, zonder wetenschappelijke basis.’ Toch financieren zij via hun Europese koepels – voor veevoederfabrikanten FEFAC, voor vleesverwerkers Clitravi – de publiekscampagne Meat The Facts, waarin kweekvlees op basis van onwaarheden wordt beschimpt en de feiten over ouderwetse vleesproductie worden verzwegen. Omgekeerde wereld Zo beweert Meat The Facts dat bedrijven vlees kweken in het weefsel van pas- of te vroeg geboren kalveren terwijl het Nederlandse Mosa Meat hier al een synthetisch alternatief voor heeft uitgevonden. In slachthuizen worden varkens vergast en pasgeboren haantjes levend vermalen, maar Meat The Facts heeft ‘ethische’ bezwaren tegen het prikken van weefsel uit de kont van een levend dier. Uit één zo’n prik halen de makers van kweekvlees genoeg cellen om tienduizenden kilo’s vlees mee te kweken. Andere bezwaren zouden het hoge energie- en waterverbruik van kweekvlees zijn. Terwijl CE Delft heeft berekend dat het kweken van vlees juist minder energie en water vergt, en ook minder uitstoot van broeikasgassen en stikstof veroorzaakt. Van Eelen bevestigt: ‘Als we op de huidige voet doorgaan, en wereldwijd net zoveel vlees blijven consumeren als dat we nu doen, dan hebben we in de toekomst vier planeten nodig.’ Meat The Facts draait de feiten om. Emotie wint het van de wetenschap De pan-Europese vleescampagne heeft nationale tegenhangers. In Nederland is dat Vlees.nl. Via de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) betaald door VanDrie en Vion. Daar wordt beweert wordt dat er ‘geen echt zicht’ is op grootschalige kweekvleesproductie. Het ministerie van Landbouw denkt juist dat kweekvlees ‘dicht bij marktintroductie’ is. Vlees.nl waarschuwt dat ‘ziekmakende organismen’ weleens zouden kunnen gedijen in het kweken van vlees. Wat voor organismen? Welke ziekten? Meer informatie geeft Vlees.nl niet, noch wordt er verwezen naar onderzoek, maar het klinkt niet fris. COV ergerde zich er enkele jaren geleden nog aan dat, in discussies over dierenwelzijn en vleesproductie, ‘emoties het te makkelijk van de ratio of van zinvolle wetenschappelijke adviezen’ winnen. Nu zijn het de slachters zelf die inspelen op gevoel en ‘zinvolle wetenschappelijke adviezen’ over kweekvlees bagatelliseren. Complot van Bill Gates De angst voor kweekvlees schept nieuwe bondgenoten. Zowel de Europese tak van La Via Campesina, dat wereldwijd opkomt voor de belangen van kleine boeren, als Pekka Pesonen, de baas van de machtige Europese landbouwlobby COPA-COGECA, beweren bang te zijn dat de markt in handen komt van enkele machtige foodtechbedrijven als kweekvlees wordt gelegaliseerd. Alsof de markt nu in handen is van boeren en kruideniers. Pesonen suggereerde in Rome zelfs dat kweekvlees een complot is van ‘Westerse oligarchen, zoals Bill Gates.’ (Gates heeft in een kweekvleesbedrijf geïnvesteerd.) Het idyllische Italiaanse platteland dat wordt bedreigd door buitenlandse kapitalisten; het is muziek in de oren van de Italiaanse regering, die sinds oktober wordt geleid door de nationalistische Giorgia Meloni. Haar schoonbroer Francesco Lollobrigida is minister van Landbouw. Hij noemt kweekvlees ‘Frankensteinvoedsel’ en vindt dat ‘producten uit het laboratorium’ niet passen in de Italiaanse ‘voedsel- en wijncultuur’. Het kabinet-Meloni stemde in maart in met een verbod. Volgens Alice Ravenscroft van het Good Food Institute, dat opkomt voor voedselinnovaties, schiet Italië zichzelf in de voet: ‘Als de wet wordt aangenomen, zou dat het economisch potentieel van deze opkomende sector afsluiten, een rem zetten op wetenschappelijke vooruitgang en inspanningen om de klimaatverandering af te remmen, en de keuzevrijheid van consumenten inperken.’ Toch is de kans groot dat het parlement volgt: alleen de linkse-populistische Vijfsterrenbeweging is vóór kweekvlees. Klein aantal landen kan kweekvlees tegenhouden Ook in Frankrijk, nog een land met een weinig vooruitstrevende landbouwsector, is er weerstand. De vorige minister van Landbouw, Julien Denormandie, vond: ‘Vlees komt van leven, niet uit laboratoria.’ De Nationale Vergadering verbood op voorhand kweekvlees uit de eigen kantine. Zelfs als Frankrijk kweekvlees niet verbiedt, kan het voorkomen dat het in Europa op de markt komt. Nieuwe voedselproducten moeten in de Europese Unie eerst door de voedsel- en warenautoriteit EFSA en vervolgens door de ministers van Landbouw worden goedgekeurd. Er is een gekwalificeerde meerderheid nodig: minstens 15 lidstaten die samen 65 procent van de Europese bevolking vertegenwoordigen. Frankrijk en Italië zijn al 28 procent van de bevolking. Als ook Polen of Spanje tegenstemt, komt kweekvlees er niet door. Kweekvlees zal een objectieve beoordeling doorstaan. In Singapore ligt het al in de schappen. In Amerika gaf de Food and Drug Administration in november goedkeuring. Grote kans dat Israël binnenkort volgt. Daar hebben meerdere bedrijven een aanvraag ingediend. In Europa nog niet. De makers van kweekvlees zien het somber in. Meatable is uitgeweken naar Singapore om worsten te kweken. De conservatieve landbouwlobby weet de Europese politiek veel beter te bespelen. Zo verliest Nederland niet alleen een innovatie; Nederlandse veehouders wordt een mogelijk verdienmodel ontzegd. Nick Ottens is de voorzitter van het Team Voedsel van Liberaal Groen (VVD). Hij schrijft de nieuwsbrief Atlantic Sentinel.

Door: Foto: World Economic Forum, CC BY 3.0 First cultured hamburger unfried via Wikimedia Commons.
Foto: nhadatvideo (cc)

Bij voedselbedrijven gaat winst voor de boer

Een gastbijdrage van Nick Ottens

De bedrijven die het meeste baat hebben bij de intensieve veehouderij weigeren mee te praten over hervorming van de sector. De grote ketenpartijen steunen de boerenprotesten, maar verdedigen vooral hun eigen belang.

Agrifirm, De Heus en ForFarmers, drie van de grootste veevoerbedrijven ter wereld, financieren de demonstraties tegen het stikstofbeleid van het kabinet. Zij zijn ook het grote geld achter boerenbeweging Agractie. Agrifirm schuift, na eerder een uitnodiging van Johan Remkes te hebben afgewezen, toch bij de bemiddelingspoging van de VVD’er aan. De Heus en ForFarmers laten het, net als Agractie, afweten.

Royal A-ware, de zuivelverwerker met merken als Royal Orange en Westzaner, en de Vandrie Group, één van de grootste kalfs- en rundvleesverwerkers van Europa, trekken ook de portemonnee. Samen met De Heus betalen zij een publiekscampagne om tegenwicht te bieden aan wat zij het ‘anti-landbouwsentiment’ noemen. Ook Royal A-ware heeft een uitnodiging van Remkes afgeslagen.

Gezamenlijk hadden deze vijf bedrijven vorig jaar een omzet van 8,7 miljard euro (1 procent van de Nederlandse economie) en maakten zij 212 miljoen euro winst. Nog groter zijn FrieslandCampina, Rabobank en de supermarkten. Met uitzondering van de bank weigeren ook die het gesprek.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Jan Ubels (cc)

Dubbeldoelkoe

een gastbijdrage van Hugo Durieux

Schrijft een filmrecensent: “Filmmakers vragen ons om te kijken door de ogen van varkens, schapen en koeien. Ook in de rechtspraak wint het idee terrein dat dieren geen figuranten zijn in het leven van de mens.” Aardig van die filmmakers, maar intussen zijn er veehouders die hun dieren zonder schroom als  ‘dubbeldoelkoeien’ beschouwen – en dan gaat het nog om boeren die het goed voor hebben.

De lachende koe

Het blijft toch raar, zo over dieren praten, alsof het alleen maar productiemiddelen zijn. Ik ben gek op koeien. Het zijn zo’n leuke beesten, met dat grote logge lijf, altijd nieuwsgierig als je aan de rand van de wei komt staan, en altijd schrikachtig als je voorzichtig je hand naar ze uitsteekt. (Ja, voor mij horen koeien in de wei, niet in fabriekshallen.) Het mooist zijn ze als hun horens niet verwijderd zijn (overigens bijzonder pijnlijk voor de dieren), maar vooral bij het begin van de lente, als zij na een lange winter in de stal voor het eerst weer in de wei de zon zien. Dan zie je die grote logge beesten uitgelaten rennen en springen met hun paar honderd kilo. De lachende koe.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het vermoorden van milieuactivisten in de Amazone gaat door


Dit is een (snelle) vertaling van een artikel op Sargasso gastblog: Mongabay.com.

Drie dagen nadat twee milieuactivisten werden vermoord werd afgelopen vrijdag in de Braziliaanse Amazone een gemeenschapsleider vermoord zo bericht Reuters.

Adelino “Dinho” Ramos, de voorzitter van Movimento Camponeses Corumbiara e da Associação dos Camponeses do Amazonas, een organisatie van kleine boeren, werd op vrijdagmorgen in Rondônia voor de ogen van zijn familie neergeschoten. Het Speciale Mensenrechten Secretariaat, een instituut dat onder de president valt, zei dat het onduidelijk was wie Ramos, die doodsbedreigingen van houtkappers kreeg, heeft gedood. Ramos overleefde in 1995 een bloedbad waarbij dertien mensen werden gedood.

Zijn dood kwam slechts drie dagen nadat Joao Claudio Ribeiro da Silva en zijn vrouw Maria do Espirito Santo, werden vermoord in een hinderlaag nabij hun huis in de deelstaat Pará. De verdenking ging direct uit naar illegale houtkappers die gelinkt zijn aan de houtskoolhandel die levert aan ijzerssmelterijen in de regio. Da Silva was een vooraanstaand milieuactivist die naast internationale erkenning ook talloze doodsbedreigingen ontving.

De president van Brazilië: Dilma Rousseff heeft al een federaal onderzoek naar de moord ingesteld, die door velen werd afgekeurd.

Milieuactivisten zeggen dat hun dood de oppositie tegen de voorgestelde veranderingen in de boswetgeving (Forest Code) kan doen toenemen. Deze voorstellen zijn een verslechtering van de bosbescherming in het Amazone regenwoud. Zij stellen dat de moord op de rubbertapper Chico Mendes in 1988 wereldwijde bewustwording rondom de vernietiging van het Amazone woud heeft geholpen en dat de moord op de Amerikaanse non Dorothy Stang -die opstond tegen illegale houtkap en landroof- een reactie van de Braziliaanse overheid triggerde om deze problemen hard aan te pakken en nieuwe beschermde gebieden in te stellen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Foto des Tages | ‘Man van het Gat’

manvanhetgat
Amazone, Brazilië | Ruim dertig jaar geleden werd zijn stam door veeboeren uitgemoord. Hij is de enige overlevende op het land van zijn stam, hij leeft in afzondering. De buitenwereld gaf hem de naam ‘Man van het Gat’, eenmaal werd hij gefilmd. Zijn naam verwijst naar de diepe kuilen die hij graaft om dieren te vangen en om zich schuil te houden. Vorige maand hebben leden van een gewapende bende deze man onder vuur genomen.

De plaatselijke veeboeren verzetten zich tegen pogingen van de overheid om het land van de man te beschermen en zijn de meest waarschijnlijke daders. Men vermoed dat de ‘Man van het Gat’ de aanslag tot nog toe heeft overleefd. De directeur van Survival International reageert: “Zijn stam is uitgemoord en nu dreigt voor de ’Man van het Gat’ hetzelfde lot. De directeur van Survival International reageert: “de veeboeren moeten deze man de kans geven om de laatste dagen van zijn leven door te brengen op zijn eigen land, en de autoriteiten moeten alles in het werk stellen om zijn leven te beschermen”.(Survival International)

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.