Toverstokje voor vaccingelijkheid

Demissionair minister Tom de Bruijn (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) ziet niets in het vrijgeven van vaccinpatenten en het is ook "geen toverstokje", zei hij donderdag in een TK-commissievergadering over de wereldwijde aanpak van COVID-19. Een totaal overbodige opmerking, want er is niemand die ooit denkt dat een enkele maatregel een toverstokje is voor een complex probleem. Denigrerend ook, alsof de Tweede Kamerleden - en India en Zuid-Afrika en de 100+ landen en evenzovele maatschappelijke organisaties en het Europees Parlement - die pleiten voor de zogenaamde TRIPS-waiver een onrealistische voorstelling van zaken zouden hebben. De enorme vaccinatieongelijkheid - slechts 3,2% van de mensen in lageinkomenslanden is momenteel gevaccineerd, terwijl de rijke landen haast maken met boosterprikken - heeft inderdaad meerdere oorzaken, maar dat vaccinproducenten hun kennis niet willen delen is er wel degelijk een van. Rijke landen die met voorrang deals sloten met vaccinproducenten en meer vaccins inkochten dan ze nodig hebben zijn andere oorzaken. Die ongelijkheid had in theorie bestreden kunnen worden door internationaal gecoördineerde donaties van rijke aan niet-rijke landen (COVAX), maar die bleven en blijven zwaar achter (Nederland heeft pas 16 miljoen van de toegezegde 22 miljoen vaccins naar COVAX verzonden). Rijke landen, Nederland incluis, zijn op meerdere manieren veroorzaker van het probleem. De Bruijn kon niet vertellen waarom de donatie van vaccins zo traag op gang komt, terwijl het antwoord niet zo ingewikkeld maar wel onaangenaam is (iets met eigen bovenarm eerst). Liever verlegde hij de aandacht naar het donatieprogramma zélf dat volgens hem "absoluut versneld" moet worden. Maar die boodschap van "versnellen" moet hij natuurlijk richten aan alle rijke landen die hun beloftes niet zijn nakomen. Volgens De Bruijn staat de boostercampagne de donaties "niet in de weg". Maar het roept toch vragen op dat Nederland nu boosterprikken aan het zetten is, maar nog niet het volledig aantal toegezegde donaties heeft verzonden. Volgens het 'get one, give one'-principe zou bovendien het totaal aantal donaties moeten worden opgehoogd, met het aantal boosters en de vaccins voor kinderen die we nog gaan toedienen. Het kabinet heeft beloofd dat alle beloofde 22 miljoen vaccins nog dit jaar gedoneerd worden, maar het zou wel eens onverstandig kunnen zijn om in de laatste drie weken van dit jaar de laatste 6 miljoen te gaan versturen. Eind november gaven COVAX, de African Vaccine Acquisition Trust en de Africa Centres for Disease Control and Prevention aan dat de ontvangende landen er last van hebben dat donaties "ad hoc" komen en zij daardoor de opslag en distributie niet goed kunnen plannen. Dat verklaart misschien ook waarom er nog geen enkele prik van de Nederlandse batch daadwerkelijk is gezet. Het zou dan ook heel raar zijn om nu bij COVAX te gaan klagen over vertraging. Al in februari verspreidde COVAX de eerste donaties, maar Nederland wachtte nog lang met het versturen van de eigen toegezegde donaties. Op 21 oktober had Nederland pas een half miljoen vaccins gedoneerd, pas daarna ging het tempo omhoog (4,5 miljoen begin november, 16,3 miljoen op 29 november). Nee, het vrijgeven van vaccinpatenten en productiekennis is "geen toverstokje", maar het zou toch een wonderlijke stap zijn als het kabinet - en de EU - nu eens afstappen van hun neokoloniale houding. Als je er zelf niet in slaagt om je aan je eigen belofte te houden om andere maatregelen tijdig uit te voeren, en je daarmee miljarden andere mensen in (levens)gevaar brengt, dan is het enige juiste besluit om het uit handen te geven en ruimte te geven aan andere landen om zichzelf te kunnen helpen. Aandringen op verplichte kennisdeling - en binnen de EU op het accepteren van de TRIPS-waiver - is daarvoor essentieel.

Door: Foto: Share of people fully vaccinated against COVID-19, last updated 8 December - CC BY Our World in Data

Vaccinongelijkheid

, door

VIDEO - Ook op Sargasso is al een paar keer geschreven over vaccinongelijkheid. Zelden was er iets meer ‘penny wise, pound foolish’ dan het achterhouden van vaccins voor de eigen bevolking, terwijl het virus in andere landen onbeperkt rond kan gaan en muteren. Maar ook hoe we omgaan met de patenten, de kosten, reisverboden en beloofde leveringen van de vaccins is ronduit beschamend, en de kerstgedachte in ieder geval niet waardig.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Share of people fully vaccinated against COVID-19, last updated 8 December - CC BY Our World in Data

Kabinet houdt ‘derde wereld’ liever afhankelijk van vaccindonaties

, door

Sinds oktober 2020 dringen India en Zuid-Afrika en ruim honderd andere landen aan op het vrijgeven van de patenten op vaccins, zodat lage- en middeninkomenslanden zelf vaccins kunnen produceren. De EU en enkele andere landen houden het voorstel tegen. Een update over de positie van Nederland (in augustus schreef ik hier dit over).

Er worden momenteel wereldwijd zes keer zoveel boosterprikken toegediend als er eerste prikken worden toegediend in lageinkomenslanden. De WHO noemt het “a scandal that must stop now.” Directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus riep in augustus – toen in Nederland de Gezondheidsraad de booster-optie ging onderzoeken – al op tot een moratorium op boosters tot september, dat hij later bijstelde tot eind van het jaar. In de lageinkomenslanden was op 1 augustus 1,1% van de mensen gevaccineerd; op dit moment is dat 3,2%.

Gezien de zorgen over de Omicron-variant en mogelijk verminderde bescherming door vaccinatie is het begrijpelijk dat veel mensen een booster willen, maar het blijft onbegrijpelijk dat de EU en een aantal andere landen nog altijd het vrijgegeven van de patenten op coronavaccins tegenhouden. De discussie hierover loopt al sinds oktober 2020, toen India en Zuid-Afrika een voorstel deden voor het (tijdelijk) vrijgeven van de patenten via de zogenaamde TRIPS-waiver. Vorige week zou de Wereldhandelsorganisatie (WTO) er weer over spreken, maar vanwege de Omicron-variant en de reisbeperkingen voor Afrikaanse landen werd de vergadering last-minute afgeblazen. “The vaccine apartheid that rich countries and the WTO have refused to address is ultimately responsible for the decision to postpone vaccine talks,” zei The People’s Vaccine, een coalitie van 50 organisaties die zich inzet voor het vrijgeven van vaccinpatenten. Een TRIPS-commissie praat er de komende tijd wel over verder.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

EU en Nederland vergroten de vaccinatie-ongelijkheid

, door

De Europese Commissie, gesteund door Nederland, frustreert een eerlijke verdeling van vaccins wereldwijd door de TRIPS waiver te blokkeren en onvoldoende bij te dragen aan donaties voor COVAX.

“From ‘COVID is an equalizer’ to ‘patents over human lives”, tweette People’s Vaccine Kenya vorige week, op de dag dat de Wereldhandelsorganisatie (WTO) opnieuw het voorstel van India en Zuid-Afrika voor een ‘TRIPS waiver’ afwees. Het voorstel houdt in dat de intellectuele-eigendomsrechten (IE-rechten) op coronavaccins, -tests en -behandelingen tijdelijk worden opgeheven. India en Zuid-Afrika kwamen met dit voorstel, dat niet alleen gaat over patenten maar ook over handelsgeheimen en kennis, in oktober 2020.

Hoewel het Europees Parlement in juni voor het voorstel stemde, wijst de Europese Commissie het af. Ook het VK, Ierland, Zwitserland, Noorwegen, Australië, Japan en Brazilië zijn ertegen. De VS veranderde in mei van positie en is nu voor, waarmee de EU nu binnen de WTO een sleutelrol heeft.

Ondertussen gaan Israël, het VK en binnenkort ook Duitsland beginnen met het toedienen van derde prikken voor kwetsbare groepen en ouderen. In Nederland onderzoekt de Gezondheidsraad deze optie, terwijl het RIVM en de WHO nog niet overtuigd zijn van de noodzaak. Wereldwijd waren er op 1 augustus 4,18 miljard vaccindoses toegediend, waarvan ruim 3,4 miljard in de hoge- en middeninkomenslanden. In de lageinkomenslanden zijn op 1 augustus slechts 11 miljoen doses toegediend; 1,1% van de mensen is gevaccineerd.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Bron: Our World in Data copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Vaccinatie-ongelijkheid

, door

Hoe gaan de volgende coronavarianten heten? De Merkelvariant, de vonderLeyenvariant en de Johnsonvariant? Andrew Stroehlein van Human Rights Watch stelt voor de nieuwe varianten te vernoemen naar de politieke leiders die weigeren het patent op de vaccins vrij te geven. De Europese Commissie steunt de ‘TRIPS waiver’ nog steeds niet, ook al heeft het Europees Parlement vóór gestemd. De TRIPS waiver is nodig zodat er sneller meer vaccins geproduceerd kunnen worden, zodat er wereldwijd sneller gevaccineerd kan worden.

De rijke landen hebben het voor zichzelf goed geregeld en de farmaceutische bedrijven varen er wel bij, terwijl in arme landen nog vrijwel niemand gevaccineerd is. Voor elke vaccinatie in een arm land, worden er momenteel 117 vaccinaties toegediend in een rijk land.

Bron: The People’s Vaccine, tweet op 8 juli 2021

De verwachting is dat de bewoners van de meeste landen in Azië en Afrika pas eind 2022 of zelfs begin 2023 volledig gevaccineerd zijn. Dit zou nog weleens te optimistisch kunnen zijn, omdat in de rijke landen vanwege de Delta-variant nu gesproken wordt over het toedienen van een derde dosis.

Rijke landen doneren momenteel vaccins aan arme landen, maar die donaties zullen teruglopen als ze hun eigen bevolking een derde dosis willen geven. Maar ook zonder de derde doses zet het doneren van vaccins weinig zoden aan de dijk. Sommige landen beloven honderden miljoen vaccins te doneren – klinkt veel, maar er zijn er wereldwijd minstens 11 miljard nodig (en misschien wel 14 of 20 miljard). Andrew Stroehlein visualiseerde dat voor ons:

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour

Quote du Jour | Catastrofaal moreel falen

, door

I need to be blunt: the world is on the brink of a catastrophic moral failure – and the price of this failure will be paid with lives and livelihoods in the world’s poorest countries.

WHO-directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus haalde gisteren in een speech hard uit naar de vaccinproducenten die vanuit winstoogmerk hun vaccins eerst aan rijke landen verkopen, en de inhaligheid van rijke landen die hun burgers zo snel mogelijk willen vaccineren, ten koste van arme landen. In 49 rijke landen zijn meer dan 39 miljoen mensen gevaccineerd, terwijl slechts 25 vaccins zijn toegediend in één arm land (waarschijnlijk Guinea).

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.