Er zijn van die mannetjes die met recht vervelende kereltjes genoemd kunnen worden. We noemen geen namen, u kent zelf wel bepaalde alfamannetjes en frustraten die haatcampagnes tegen feminisering voeren.
Jammer, want mannetjes kunnen zo leuk zijn….
Functionele mannetjes
Mannetjes waar je je veilig mee voelt. Het enige wat het mannetje van je vraagt is wat geduld op te brengen tot-ie groen wordt.
Het Ampelmännchen uit de voormalige DDR is dermate iconisch geworden dat het werd ingezet bij de feestelijkheden rond het 25-jarig bestaan van de Duitse eenheid. Vormgegeven door kunstenaar Ottmar Hörl waren de 'alle-mensjes -zijn-broedertjes' op veel plaatsen te zien.
Als standbeeld in Frankfurt am Main
Groepsgewijs op de Postsdamer Platz in Berlijn
Het verkeerslichtmannetje is overigens niet te beroerd zich in een ander te verplaatsen. Van Karl Marx….
… tot Elvis
https://www.youtube.com/watch?v=IiRVckAP1eU
Sterker nog: het mannetje kan ook een vrouw zijn. De eerste keer verschenen als ‘Sofie’ in Amersfoort. Nu zijn ze over heel de wereld te zien. Onder andere in Australië en Litouwen. Speciale vermelding is voor Wenen waarin 2015 voor het eerst homoseksuele en hetero ‘Ampelpärchen’ (verkeerslichtstelletjes) verschenen. Ook dat voorbeeld werd snel wereldwijd gevolgd.
Terzijde: Waar ter wereld je ook bent, de taal mag overal anders klinken, het verkeerslichtmannetje spreekt als het ware een 'grafisch Esperanto', dat door iedereen wordt begrepen. Met het project Walking Men 99 heeft fotografe Maya Barkai een ode gebracht aan deze internationale figuur.
https://www.youtube.com/watch?v=GWM6suCnnkg
Functioneel met twist
Of deze mannetjes van street art kunstenaar Clet Abraham de verkeersveiligheid bevorderen, valt te betwisten. Goed mogelijk dat verkeersdeelnemers gierend boetes oplopen wegens het verkeerd inrijden van een eenrichtingsstraat. Terwijl de kunstenaar bedoelt: sta eens wat langer stil bij een verkeersbord (ofwel: verminder je snelheid).
Haringmannetjes
De mannetjes in het oeuvre van Keith Haring zijn alom aanwezig in zijn tekeningen, schilderijen, sculpturen en muurschilderingen.
Ook de figuren van Haring kun je lezen als ‘grafisch Esperanto’. Er ontbreken ogen, oren, neuzen, monden. Geen kleding, sieraden of werktuigen die identiteit aan de figuur geven. Met minimale vormen zien we hier ‘de mens’.
De meeste ‘Haringmannetjes’ dansen in zijn werk rond. Symbool voor de levendige, kleurrijke clubscene in de zeventiger en tachtiger jaren.
Keith Haring, We Are The Youth, muurschildering, 1987
Die ‘mannetjes’ figureren ook in Harings kritische werken. Deze poster uit 1989 ageert tegen het wegkijken van problemen. Keith Haring bedoelde: steek je kop niet in het zand maar kom in actie. Een boodschap die niet genoeg herhaald kan worden.
Keith Haring, Ignorance = Fear, 1989
Poppenmannetjes
De ‘Haringmannetjes’ zou je evengoed poppetjes kunnen noemen. Er is wel een verschil. Meestal hebben poppetjes wel oren, ogen, neuzen en monden. In de schepping is op dat punt iets mis gegaan. God schiep niet alleen de mens, god gaf de mens ook smoel.
Het zou nog tot daaraan toe zijn als elke smoel hetzelfde was. Maar nee, het moest per se verschillend zijn. En nu hebben we de poppen aan het dansen: mensen gaan prat op hun verschillen, in plaats van op wat ze zijn. (Als u snapt wat ik bedoel).
Je ziet dat ook bij kunstwerken. Zodra mannetjes ook maar iets van een gezicht krijgen, heb je de poppen aan het dansen. Bij voorbeeld bij de Aardappelmannetjes van Joost van den Toorn. Volgens ene Hans van den Bergh staat het beeldhouwwerk “in zijn eentje illustratief te wezen voor de huidige malaise in de beeldende kunst”.
https://www.youtube.com/watch?v=m1bwcbsAbQw&t=1s
In Doesburg staat het kunstwerk Passi d'Oro van Roberto Barni. Volgens de journalist van dit stukje “die drie rode mannetjes. Want dat zijn het eigenlijk”. Toch vond iemand vorig jaar de ‘mannetjes’ waardevol genoeg om de kleinste van de drie te stelen (naar slecht voorbeeld van een soortgelijke actie in 2010).
Wegwijsmannetjes,
We leven in onzekere tijden met complexe problemen, benadrukken de media vrijwel dagelijks. Hebben we behoefte aan wegwijsmannetjes om ons de weg hier uit te vinden?
Harm Jan Vrolijk - De Wegwijsmannetjes, 2013.
Maar ja, verlossers, dat zijn ook weer van die mannetjes, hè?
Wat zegt u? U mist dat mannetje uit Brussel? Klopt, want het gaat vandaag niet over zeikerds. Prettige dag verder.
