Kunst op Zondag | De wolk

Serie:

Kunstenaaars willen zich nog wel eens met het ongrijpbare bezighouden. Neem nu de wolk. Symbool voor lucht, licht en vluchtigheid. En natuurlijk van meesterlijke oud Hollandse luchten.

Ontelbare keren geschilderd, gefotografeerd en vorm gegeven, dus wat bezielt een kunstenaar alweer een wolk te produceren? Misschien ligt de verklaring daarvoor in de wolk zelf: eindeloze herhaald, maar niet één keer hetzelfde.

In al haar verscheidenheid is de vorm van de wolk natuurlijk archetypisch. Het maakt dan ook niet uit met welk materiaal een wolk wordt gemaakt, zolang er maar ronde, bobbelige vormen in te zien zijn. In sommige kunstwerken versterkt het materiaal de symboliek van de wolk.

Vluchtigheid, in de zin van komen en gaan. Dat past goed bij een treinstation. In 2013 op het station St. Pancras in Londen en in 2015 op het hoofdstation in Lille hingen wolken die als zwevende tapijten de reizigers meenamen. Ze symboliseerden tevens de vraag hoe mensen omgaan met het zo levensbelangrijke water op aarde.

Lucy en Jorge OrtaCloud Meteoros, 2013.
cc Flickr Chris Beckett photostream Cloud Meteoros by Lucy and Jorge Orta - art installation, St Pancras Station, London

John Körmeling kreeg de opdracht om voor zes treinstations een wolk van een ontmoetingspunt te maken.

John Körmelingmeeting point De Wolk (hier in Rotterdam),

Waarom wolken in verband met flikkerende lichtjes worden gebracht ontgaat me. Wellicht weet u het. Deze ‘lampjeswolk’ staat voor sociale interactie, samenwerking en collective actie en symboliseert het idee dat het geheel groter is dan de som der delen.

Caitlind r. c. Brown en Wayne GarrettCloud, 2012, 2013.
cc Flickr Bosc d'Anjou photostream Lumina 01 Caitlind r. c. Brown & Wayne Garrett (Canada) - Cloud.

Lampjes voldoen wel aan het criterium dat de vorm van een wolk ‘bobbelig’ is. Dat geldt ook voor de volgende kunstwerken.

Met een wolk van ballonnen hoopt de kunstenaar dat we anders gaan kijken naar alledaagse dingen waar we aan voorbij gaan zonder ze op te merken.
Charles PétillonInvasions, installatie in Covent Garden, Londen, 2015.

Een wolk van autobanden.
Michael Sailstorfer – Clouds, 2010.

Een wolk van knuffelbeestjes (stuffed animals).
Mike KelleyDeodorized Central Mass With Satellites, 1991-99.
cc Flickr n e o g e j o photostream Mike Kelley - Deodorized Central Mass With Satellites, 1991-99

Laaghangende wolken van schuim.
Kohei NawaFoam, 2013 – 2017.

En van piepschuimen bekertjes.
Tara DonovanUntitled (Styrofoam Cups), 2003.
cc Flickr d0.0b photostream Untitled by Tara Donovan, Museum of Fine Arts, Boston

Wolken zijn niet altijd een ‘gewoon’ natuurverschijnsel. Zeker de ‘paddestoelwolken’ niet, die uiteraard refereren aan atoombommen. In opdracht van de University of Chicago ontstak  Cai Guo-Qiang een vuurwerkje op exact dezelfde locatie en tijdstip waar 75 jaar geleden de eerste nucelaire kettingreactie tot stand kwam.

Cai Guo-QiangColor Mushroom Cloud, (2017.

Een amoebe-achtige wolk, met een huid van duizenden microfoons die beginnen te fluisteren en te zingen, is één van de kunstwerken waarmee de kunstenaar duidelijk wil maken dat er een verschil is tussen wat we zien en hoe we het zien.

Shilpa GuptaSinging cloud, 2008-2009.

Allemaal mooi en aardig wat iedereen in of aan een wolk ziet, maar Berndnaut Smilde interesseert alleen het vluchtige van de wolk. Symbool van verlies of vergeetachtigheid. Hij maakt echte wolken, die overigens nog sneller lijken te verdwijnen dan de wolken in de lucht. Alleen de foto is het bewijs dat er ooit een wolk was.

Berndnaut SmildeNimbus, 2014.
cc Flickr B photostream Berndnaut Smilde, Antipode

Meer wolken en tekst en uitleg van Berndnaut Smilde in dit filmpje:

Nog wat wolken om naar door te klikken.

John BaldessariBrain cloud, uit 2009 en Lead cloud, 2017.
Jonas VorwerkCloud, 2013 (Inflatable plastic beach balls, LED lights, Arduino Electronics)
De zwevende wolk (2017) van Richard Clarkson is misschien leuk om thuis te hebben.
Ursula Buchegger voegt wolken (2017) aan de natuur toe.

Over ‘mushroom clouds’ gesproken: Spirit cloud (2017) van Xiaojing Yan ontleent zijn vorm aan lingzhi paddestoelen.

Tot slot wolken om in te wonen of te in te leven. Tomás Saraceno ontwerpt al jaren de ene ’Cloud city’ na de andere wolkenstad.

Reacties (10)

#1 Joop

En dan had je nog de wolk waar Jezus in verdween, volgens een bijbelverhaal.

Zelf vind ik in het vliegtuig de wolken interessant als er net boven zit. Vooral bij binnenlandse vluchten in kleinere modellen.

  • Volgende discussie
#2 Rigo Reus

@1 eh, Joop, je zit hier op sargasso hoor, dus uh, best prikkelend hoor, zo’n observatie vanuit binnenlandse vluchten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 beugwant

De tanktoerist die op de brug over de Maas de elementen heeft getrotseerd wordt op de rotonde in Maasmechelen vergast op Wolk, regen en wind van Luk van der Hallen.

Verder mag hier de Cloud Appreciation Society niet onvermeld blijven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Joop

@2. .

Oh sorry, rigoureus, zat met mijn hoofd nog in de wolken. ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 anoniem

Nu kunnen we deze kunst dus ook gaan classificeren:

1) http://www.clouds-online.com/
2) https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_cloud_types

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 P.J. Cokema

@3: Geweldig die Cloud Appreciation Society. Veel flauwe wolken in de kunstafdeling maar ook een paar hele fraaie. Van o.a. Clare Martin.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Rigo Reus

@4 letterlijk met je hoofd in de wolken kan hier…
http://matsuriyamana.com/cloud/2010-2011/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Joop

@7.

Prachtig!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Henk van S tot S

Ik heb wel wat met wolken:
Bij ons thuis gingen we vaak wolken kijken (=zeggen wat voor figuren/afbeeldingen je ziet)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 beugwant

@9: Het schijnt dat Kurosawa voor zijn film Ran de hele set met iedereen gereed voor een massascène dagen heeft laten wachten totdat de wolken goed stonden.

  • Vorige discussie