Een Russische Sinterklaas en andere Sinterklazen

Volgens Godfried Bomans behoort Sinterklaas na 5 december "gewoon weer tot het bejaardenprobleem", maar zo gemakkelijk kom je niet van Sinterklaas af. Zo heeft hij van origine maar liefst drie feestdagen: zijn geboorte in de havenstad Patara (15 maart), zijn sterfdag (6 december) en de overbrenging (translatio) van zijn relieken van het Byzantijnse Myra in het huidige Turkije naar het Zuid-Italiaanse Bari op 9 mei. De sinterklaastraditie is waarschijnlijk de meest complexe kerkelijke en volkstraditie (vaak is er nauwelijks verschil) die er bestaat. In feite bestaan er niet alleen diverse verschijningsvormen van Sinterklaas, maar er is ook een heel scala aan hulpen: naast onze Zwarte Piet zijn er bijvoorbeeld de in ons land inmiddels ook bekende Krampus uit de Alpenlanden, Knecht Rupprecht uit Duitsland, Père Fouettard uit Noord-Frankrijk, Wallonië en een aparte versie uit de Elzas onder de naam Hans Trapp, en zo zou ik nog even door kunnen gaan. Maar ook Sinterklaas zelf kent verschillende verschijningen.

Door: Foto: © Sargasso logo Goed volk
Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Sinterklaas

Het is 6 december, de dag waarop in het jaar 343 een einde kwam aan het aardse bestaan van Nikolaas, bisschop van Myra. Als u mocht willen weten wat de historische kern is van de legende, dan kunt u – schaamteloze verwijzing naar eigen werk – hier terecht. Nu zal het u niet onbekend zijn dat de goedheiligman ook na zijn verscheiden nog regelmatig is gesignaleerd, en daardoor is er genoeg stof voor een lange Kunst op Zondag.

Eerst wat architectuur, namelijk de plek waar het allemaal is begonnen: het graf van de heilige in de basiliek in Myra. Hier (of hier in de buurt) rustte zijn gebeente tot 1087, toen het door zeelieden uit Bari werd meegenomen. Naar eigen zeggen om het te beschermen tegen de Turken, die in die jaren het naar hen genoemde land veroverden, maar als u het wil aanduiden als “roof”, dan mag u.

01_myra_s_nicholas03

De grafschenners vrome christelijke zeelieden hadden haast – er was nog een andere groep lijkenpikkers vrome christelijke zeelieden in de buurt – en hebben wat botten laten liggen. Die zijn later teruggevonden en liggen nu in het Archeologisch Museum van Antalya.

02_nicholas_bones_mus_antalya_cr

Het doosje hierboven is niet zo heel erg oud, maar het type afbeelding is dat wel. In de orthodoxe traditie wordt de heilige steeds op ongeveer dezelfde manier geschilderd. Dit is een fresco uit de elfde eeuw in het Byzantijnse Museum in Thessaloniki.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Martin Beek (cc)

Nieuwe Catechismus

COLUMN - In 1945 publiceerde Godfried Bomans in Elseviers Weekblad zijn ‘Catechismus van Sint-Nikolaas’, een hilarische tekst die u hier nog eens kunt nalezen. Voor wie een beetje thuis is in de naoorlogse periode en vooral het Rijke Roomsche Leven van destijds, is de tekst – een parodie op de katholieke schoolcatechismus van toen – nog veel grappiger.

Bomans’ catechismus is wel wat gedateerd, dus heb ik me aan het schrijven van een nieuwe gezet. Eén die ook rekening houdt met recente ontwikkelingen. Uiteraard evenaar ik de tekst van Bomans bij lange na niet. Ik zou de pretentie niet aan durven, maar hier is – zoals de Engelsen zo mooi zeggen – my penny’s worth.

1. Waartoe is de Sint op aarde?
De Sint is op aarde om ons de naastenliefde te leren en meer in het bijzonder dat het beter is te geven dan te krijgen, zodat wij hier en hiernamaals gelukkig kunnen zijn.

2. Bestaat Sinterklaas eigenlijk wel?
Wis en waarachtig wel! Zeg, wat zullen we nou krijgen?

3. Hoe oud is Sinterklaas?
Sinterklaas is volgens de gegevens van het bevolkingsregister geboren in 270 en dus nu 1745 lentes jong, maar eigenlijk heeft hij altijd al bestaan.