Is het Rotterdamse sloopbeleid racistisch?

Gisteren ontstond er in de Rotterdamse gemeenteraad een verhitte discussie over de vraag of de sloop van de Tweebosbuurt ‘racistische politiek’ is. Het was een goed maar jammer voorbeeld van hoe de politiek-maatschappelijke discussie over racisme vaak spaak loopt op mensen die zich gekwetst voelen door de beschuldiging van racisme. De discussie in de raad ging over een discriminatoir element in een beleidsinstrument, niet over individuele racistische overtuigingen of vooroordelen van politici. Het zou helpen als politici niet in de eerste plaats focussen op wat een beschuldiging van racisme over hen zelf zegt (hoewel ze daar zeker op zouden moeten reflecteren), maar op de vraag in hoeverre beleid racistisch kan uitwerken en wat ze daaraan kunnen doen. Het is mogelijk om racistisch beleid te bedenken en uit te voeren zonder daar racistische of kwaadaardige ideeën bij te hebben. Onwetendheid en bij sommige partijen ook onverschilligheid over de mogelijke gevolgen spelen een grote rol. Controversieel sloopbesluit Waar ging het in de raad over? De aanleiding voor de discussie was de tv-uitzending van Opstandelingen van 3 juni, waarin het ging over ‘sloopstad Rotterdam’. In de uitzending volgt Sophie Hilbrand het verzet tegen sloop in verschillende Rotterdamse wijken, met speciale aandacht voor het verzet tegen de sloop van de Tweebosbuurt. De controverse rondom de sloop van de Tweebosbuurt heeft onder meer te maken met het feit bewoners met lage inkomens moeten plaatsmaken voor nieuwe bewoners met hogere inkomens, Ook speelt mee dat bewoners niet zijn betrokken bij het sloopbesluit en er haast zat achter het sloopbesluit vanwege een korting op de verhuurdersheffing die Vestia kon bedingen. In de uitzending geeft Vestia-directeur Straver toe dat hierdoor het besluitvormingsproces te snel is gegaan. De wethouder, die in de uitzending ook aan het woord komt, blijft volhouden dat het proces zorgvuldig is verlopen. SP Rotterdam vroeg hierover een actualiteitendebat aan. Nida-raadslid Ercan Büyükçifçi zei gisteren in het raadsdebat: “Ik hoop dat de wethouder inziet dat het een lelijk besluit is geweest om de Tweebosbuurt te slopen. Waarbij onder meer ook de etnische samenstelling van die wijk aanleiding heeft gegeven om de wijk te bestempelen als zijnde een probleemwijk. En daarmee is de sloop van de Tweebosbuurt exemplarisch voor de wegjaagpolitiek van dit college.’’ Later zei hij: “Ons woonbeleid is wel degelijk racistisch geweest.” Verontwaardiging De opmerking van het Nida-raadslid over racisme wekte nogal wat verontwaardiging en woede op. De wethouder antwoordde “Dit werp ik verre van me. Rotterdam is een multidiverse stad en zal dat altijd zijn. Het gaat niet om afkomst maar om toekomst.” Raadslid Simons van de racistische partij Leefbaar Rotterdam veinsde verontwaardiging en stookte het vuurtje op door stellen dat Nida zou suggereren dat het college zich schuldig maakte aan 'etnische zuivering', terwijl Nida die term nooit in de mond had genomen. Het PvdA-raadslid Engbert reageerde dat hij razend was over de ‘belachelijke beschuldiging’. In een toelichting zei Büyükcifci dat de gemeente voor de onderbouwing van sloopbesluiten gebruikt maakt van de discriminatoire Leefbaarometer, die aan buurten leefbaarheidsscore geeft. Büyükcifci heeft gelijk dat de Leefbaarometer racistisch is, hierover schreef ik onlangs dit. Het probleem zit in de dimensie 'Bewoners' waarvoor 7 van de 16 indicatoren gaan over afkomst van de bewoners in een buurt/straat. Leefbaarometer is nog steeds racistisch De wethouder reageerde dat de indicatoren over afkomst maar enkele indicatoren zijn van de in totaal 100 indicatoren en dat dankzij de gemeenteraad de discriminatoire indicatoren uit de Leefbaarometer zijn gehaald. Beide argumenten kloppen niet. Ten eerste is de Leefbaarometer nog steeds niet herzien. In december 2018 heeft de Rotterdamse raad een motie van Nida en DENK aangenomen waarin wordt verzocht om de minister van BZK te verzoeken de indicatoren over afkomst uit de Leefbaarometer te heroverwegen. In juni 2019 laat BZK weten deze indicatoren te heroverwegen bij de herziening van het instrument. De minister heeft inmiddels laten weten dat de indicatoren over afkomst niet in de nieuwe versie van de Leefbaarometer zullen zitten, maar we wachten nog steeds op deze versie. Waarom de uitspraak van Kurvers kwalijk is, is dat ondertussen het Rotterdams college in december 2020 de discriminatoire Leefbaarometer gewoon nog heeft gebruikt voor een nieuwe aanvraag voor toewijzing van gebieden voor de Rotterdamwet. Dit terwijl het college dus wist dat dit discriminatoire aspect in de Leefbaarometer zit. Wat nog kwalijker is, is dat in de aanvraag naast de leefbaarheidsscore de dimensie 'Bewoners' apart wordt gebruikt voor onderbouwing. Juist om deze dimensie gaan de discussie en het verzoek om de Leefbaarometer te herzien (want 7 van de 16 indicatoren gaan over afkomst). Beweren dat het slechts om enkele van de 100 indicatoren gaat, zoals de wethouder gisteren in het debat deed, is dus misleidend. Is dit racistisch? Stel we geven de wethouder het voordeel van de twijfel: hij had zich nooit verdiept in het instrument en de indicatoren en wist niet dat de Leefbaarometer racistisch is. Maar sinds de motie van Nida en DENK in december 2018 weet hij dat wel. Als je, terwijl je dit weet, doodleuk doorgaat met racistisch beleid, dan is dat racistisch. ‘Negatieve associatie met allochtonen’ Specifiek voor de Tweebosbuurt speelt nog iets anders, wat in het raadsdebat gisteren helaas niet werd benoemd. Het plan om de Tweebosbuurt te transformeren stamt al uit 2009, toen ook de ideeën voor de nieuwe buurt Parkstad, naast de Tweebosbuurt, werden gevormd. De Leefbaarometer bestond toen nog niet en als die later is gebruikt heeft het maar een kleine rol in het sloopbesluit gehad. Maar woningcorporatie Vestia verwijst wél naar de Leefbaarometer in de rechtszaak die ze tegen de bewoners voeren, om te onderbouwen waarom de buurt gesloopt zou moeten worden. Wat de gemeente betreft: wat wel degelijk duidt op een racistisch aspect in het sloopbesluit is wat er geschreven wordt in het beleidsdocument Handelingsperspectief Afrikaanderwijk 2013. Dit is een beleidsdocument voor het Nationaal Programma Rotterdam Zuid waarin staat geschetst wat er moet gebeuren met de wijk. Hier staat onder meer “de bewoners zijn voor 84% allochtoon” en dat de “negatieve associaties” van de wijk zijn “drukte, onveiligheid, allochtonen en parkeren”. Woningcorporatie Vestia heeft bovendien deze beschrijving naar voren heeft gebracht in de rechtszaak van Vestia tegen de bewoners. Discriminatoire effecten Tegenwoordig zijn beleidsmakers voorzichtiger met formuleren maar tot voor kort werden bewoners van 'allochtone' en specifiek 'niet-westerse' afkomst expliciet benoemd in de probleemanalyse van wijken. Vaak werd er dan een relatie gelegd met integratie, maar in de beleidsdocumenten die de opstap vormden voor de Rotterdamwet ging het ook over onveiligheid en overlast. Het is stigmatiserend om statistiek over bewoners met een migratieachtergrond te gebruiken om een probleemanalyse van de wijk te maken. Feit is ook dat de het herstructureringsbeleid, of gentrificatiebeleid, van Rotterdam zich vooral richt op de wijken op Rotterdam-Zuid, waar een groot deel van de bewoners een migratieachtergrond heeft. Vooral zij worden dus getroffen door besluiten om betaalbare woningen te slopen en gedwongen zich elders te huisvesten. Ook als er door bestuurders en in de beleidsdocumenten niet expliciet wordt gezegd dat een week gesloopt moet worden omdat de wijk te veel bewoners met migratieachtergrond zou hebben, geeft het beleid dat disproportioneel mensen met migratieachtergrond raakt, te denken. De politieke discussie over racistisch woonbeleid moet dan ook gaan over de discriminatoire effecten van woonbeleid.

Door: Foto: Protest bij de sloop van de Tweebosbuurt, 19 april 2021 - foto: Gwen van Eijk

Closing Time | Six Hills

Het fijne van af en toe een Closing Time schrijven is dat je onbeschaamd je eigen favoriet van dat moment naar voren kunt schuiven: ‘goh, wat ik deze week nou weer voor bijzonders tegenkwam.’ En dan plaats je ongegeneerd die nieuwe clip van je favoriete band. Heb jij tenminste een prettige avond.

Het Rotterdamse Lewsberg heeft een nieuwe single die bijna zes minuten duurt. Met een strakke drum en met een hypnotiserende, doordenderende gitaar. Six Hills heeft een hoog tempo, en doet natuurlijk denken aan The Velvet Underground.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Daklozen

Er zijn in Nederland 40.000 daklozen en dat aantal stijgt. Al jaren. Niet zo gek gezien de stijgende huizenprijzen en beleid om sociale huurwoningen ‘op te waarderen’. Voor Rotterdam Zuid bestaat zelfs een nationaal actieplan om betaalbare woningen weg te wieden. Kortom, er was geen enkele manier waarop de politiek dit effect kon kennen. Men was ‘geschokt’.

Omdat ik de beroerdste niet ben heb ik ook een mooie politieke oplossing. Als je je nu voorneemt om over tien jaar betaalbare woningen te bouwen met twee keer zoveel faciliteiten als minimaal nodig, dan krijgen de daklozen over twintig jaar bekeken precies waar ze recht op hebben. Probleem met onmiddellijk ingang van tafel. Graag gedaan.

Foto: Vattenfall Nederland (cc)

Stadsverwarming: financiële donderwolk boven de Randstad

ANALYSE - In het Klimaatakkoord is een belangrijke rol weggelegd voor stadsverwarming. Afgelopen jaar zijn er echter verschillende berichten naar buiten gekomen die grote problemen laten zien bij warmtebedrijven. De Rekenkamer Nijmegen was begin dit jaar kritisch over de totstandkoming van het warmtenet in de wijk Nijmegen-Noord. In Rotterdam was de rekenkamer ook kritisch over de plannen voor een leiding naar Leiden en bericht de NRC al een paar weken over de oplopende tegenvallers bij het Warmtebedrijf Rotterdam, waarvoor de gemeente en provincie garant staan. Het Afval Energie Bedrijf (AEB) in Amsterdam, waar de tegenvaller voor de gemeente volgens de Telegraaf op kan lopen tot een half miljard Euro, is voorlopig gered met een kapitaalinjectie van 16 miljoen Euro door gemeente en een consortium van banken.

Verwarmen met restwarmte

Op papier klinkt het altijd mooi: waarom huizen en gebouwen verwarmen met aardgas, als het ook kan met restwarmte van de industrie, elektriciteitscentrales of afvalcentrales? In de praktijk lopen bewoners, bestuurders en gemeenteraadsleden met regelmaat tegen problemen op. Een van de standaardproblemen doet zich voor bij bewoners en heeft zijn achtergrond in de regelgeving. Op papier mogen de kosten voor stadsverwarming niet hoger zijn dan de kosten van verwarmen met aardgas, in de praktijk hebben er altijd behoorlijk wat gaten in de regelgeving gezeten.

Closing Time | Don’t Ask Me Love

Een redelijk nieuwe Nederlandse retroband. Ze komen uit Rotterdam, maar verder doet Les Robots lekker geheimzinnig over wie ze zijn. Op het podium spelen ze gemaskerd. De namen Dave von Raven, en Arjan Spies vallen wel ‘ns, van de beatgroep The Kik. Les Robots spelen jaren-zestig muziek, surfmuziek, psychedelica en muziek die prima als soundtrack bij een spaghettiwestern kan. De muziek doet denken aan The Shadows bijvoorbeeld, instrumentaal dus. En dat doen ze erg leuk.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Burgeroorlog

De door een columniste met veel bombarie aangekondigde Groote Rotterdame Burgeroorlog vond dan eindelijk gisteren plaats bij de Lalelimoskee op Zuid. Twintig dappere avantgardisten van Pegida trokken op om de poel des verderfs te attaqueren met gegrilde worst. De defensie bestond uit een bonte menigte met zo te zien een fors aantal ervaren dönereters. In het zicht van de strijd koos de avantgarde het hazenpad. Toen was de burgeroorlog voorbij.

Eerlijk gezegd had ik me er meer bij voorgesteld. Misschien geen heuse knokpartij, maar een beetje duwen en trekken was toch wel mooi geweest. Ik heb niet zoveel op met fascisten, maar mijn nationale trots is toch enigszins gekrenkt bij de gedachte dat onze fascisten mietjes zijn die de bibbers krijgen zodra ze een Turkse vlag waarnemen. “Onze veiligheid was niet gewaarborgd.” Wat is dat nou helemaal voor excuus? We willen een burgeroorlog, maar het mag geen pijn doen. Ik zeg u, dit land gaat naar de gallemiezen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | The Corner

Lewsberg (u weet wel, de band genoemd naar de Rotterdamse dichter Robert Loesberg) heeft een derde plaat. Hij heet In Your Hands  en er staan 9 songs op.

De plaat is wat rustiger dan z’n voorganger en is heerlijk Lewsbergs qua zang en gitaarspel. De song The Corner valt op door de viool die een rustige melodie speelt, ondersteund door een voorzichtig drummetje. De zang is zoals we hem kennen, lekker Rotterdams-Engels, en de tekst laat ruimte genoeg voor gepuzzel en interpretatie.

Closing Time | Woningnood

 Boud zingt in zijn onberispelijk Heemsteeds en Haarlems over de woningnood in Nederland. En dat was in 1966. Maar als je naar de tekst luistert, dan is er niet zo veel veranderd. Gisteravond keek ik op NPO 2 naar Danny’s Wereld over een tuindorp in Rotterdam zuid, De Wielewaal, waar de wijk gesaneerd en plat moet en de bewoners dus weg. En die komen niet terug, want  wonen op dat stukje grond wordt dan onbetaalbaar voor de huidige bewoners: wijken voor de rijken.

Closing Time | At Lunch

Waarom een plaatje van Lewsberg? Omdat ze zich genoemd hebben naar een Rotterdams schrijver: Robert Loesberg. Omdat op de eerste plaat van Lewsberg een fragment gesproken woord van Cornelis Vaandrager staat, een Rotterdammer, net als de leden van Lewsberg. Omdat het Rotterdamse Engels van Arie van Vliet zo gaaf klinkt. Omdat het rammelende gitaargeluid van Lewsberg zo doet denken aan The Velvet Underground. Omdat het zo’n heerlijk rustig, zen en tegelijk tergend videootje is, dat At Lunch.

Rotterdamse VVD stelt vragen over ontgassen

RTV Rijnmond meldt dat de VVD in Rotterdam opheldering wil over benzeentankers n.a.v. de publicatie over ontgastoerisme in het AD en de Gelderlander. De partij heeft schriftelijke vragen gesteld en wil weten hoe vaak er op rivieren in de regio Rijnmond illegaal het kankerverwekkend gas wordt geloosd. De VVD wil helder krijgen op welke manier er op varend ontgassen gecontroleerd wordt. Daarnaast pleiten ze ook voor een legale ontgassingsplek voor binnenvaartschepen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Volgende