Een duif in het parlement

Europarlementariërs zijn over het algemeen niet vies van een of andere vorm van demonstratie in hun vergaderzaal. Maar het Slovaakse parlementslid Miroslav Radačovský spande vorige week de kroon toen hij een duif uit zijn binnenzak haalde en losliet terwijl hij zowel de Russen als de Oekraïners vrede toewenste. Radačovský is het enige parlementslid, tevens voorzitter van de extreemrechtse partij Slovak Patriot, een afsplitsing van de neo-nazi partij People's Party Our Slovakia van de eveneens pro-Russische Marian Kotleba. De kans dat Radačovský na 9 juni nog terugkomt in het Europarlement is erg klein. Maar dat de Slovaakse delegatie naar rechts gaat is wel te verwachten, al gokken de wedkantoren dat de sociaal-liberale Progresívne Slovensko de grootste wordt. Affiniteit met Rusland Slowakije lijkt met de nieuwe regering van de populistische premier Robert Fico op weg naar een tweede illiberale EU-lidstaat. Het nationalisme viert hoogtij. Net als in buurland Hongarije wil de regering paal en perk stellen aan NGO's die vanuit het buitenland donaties ontvangen. Een 'frontale aanval op de civiele maatschappij volgens Amnesty. Fico "beschouwt civiele organisaties als een soort concurrentie in de strijd om de macht", volgens Grigorij Meseznikov, hoofd van het Slowaakse Instituut voor Publieke Kwesties. De Tsjechische radio omschreef de wetgeving als strenger dan de soortgelijke wetgeving in Hongarije, die als onverenigbaar met de Europese regels werd beschouwd. Maar niet zo streng als de Russische wet op buitenlandse agenten, die ook op de media is gericht, en de wetgeving in Georgië, waar dezer dagen massaal tegen wordt gedemonstreerd.De oppositie in Slowakije vreest ook een beperkende nieuwe wet op de publieke media. Een duidelijk teken van affiniteit met Rusland is de bescherming die Slowakije biedt aan Artem Marchevskyi. Hij is betrokken bij de Russische desinformatiecampagne via Voice of Europe. Marchevskyi, die een Israëlisch en een Oekraïens paspoort heeft, is door de Tsjechen op een sanctielijst gezet omdat hij de website gebruikte om anti-Oekraïense propaganda en desinformatie te verspreiden in opdracht van de pro-Russische Oekraïense politicus Viktor Medvedchuk. Voordat hij het land uit werd gezet week hij uit naar Slowakije. In Tsjechië verbleef hij als Oekraïens oorlogsvluchteling. Maar volgens Denik N, de website die over de desinformatiecampagne berichtte, vluchtte Marchevskyi vanwege een lopend onderzoek in Oekraïne naar zijn Russische connecties. Ontslagen van rechtsvervolging Fico is vorig jaar voor de vierde keer gekozen als premier. Slowakije is deze maand precies twintig jaar lid van de EU. Twee jaar later trad Fico voor het eerst aan als premier namens de sociaaldemocratische Smer . Na een korte onderbreking werd hij in 2012 opnieuw regeringsleider. In 2018 werd hij na de moord op de onderzoeksjournalist Jan Kuciak en zijn vriendin onder druk van massale demonstraties gedwongen om af te treden. 'Strafrechtelijke onderzoeken in de daaropvolgende jaren', schrijft FTM,  'onthulden een moeras van corruptie binnen Fico’s regering. Meer dan 130 ambtenaren werden beschuldigd van corruptie en machtsmisbruik, tientallen van hen zijn tot nu toe veroordeeld. Fico zelf werd aangeklaagd voor het leidinggeven aan een criminele organisatie. Onder zijn bewind zouden overheidscontracten zijn gemanipuleerd en op illegale wijze informatie over politieke tegenstanders zijn vergaard, met het doel die tegen hen te gebruiken.' In 2022 werd Fico ontslagen van rechtsvervolging dankzij onderling geruzie van de anti-SMER partijen over zijn immuniteit als parlementslid. Aanklagers die verantwoordelijk waren voor de moordzaken hebben vorige week uiteindelijk ontslag genomen. De regering heeft hun afdeling voor politiek gevoelige zaken ontbonden en de ambtenaren overgeplaatst. Geradicaliseerd Tijdens de coronapandemie is Fico geradicaliseerd. Hij verspreidde allerlei complottheorieën en keerde zich tegen liberalen, progressieven, vluchtelingen, ‘gender ideologie’ en lhbti’ers. Met hulp van Hongaarse anti-immigratie filmpjes die via sociale media werden verspreid wist Fico vorig jaar weer de grootste partij te worden. In het verleden heeft Fico de EU altijd gesteund. En dat was wederzijds, anders dan in het geval van zijn Hongaarse buurman. Hij is ondanks zijn populisme, zijn anti-immigratieretoriek en zijn Russische connecties in Brussel lange tijd beschouwd als een trouwe EU- en NAVO-bondgenoot. De PES (Party of European Socialists) heeft de Smer pas in oktober 2023 als lid geschorst.

Door: Foto: diamond geezer (cc)
Foto: Roger W (cc)

Slowakije: nieuw hoofdpijndossier voor de EU?

, door

Morgen gaan de Slowaken naar de stembus. In de voorbeschouwingen wordt de mogelijke terugkeer van Robert Fico als regeringsleider opgevat als een bedreiging voor de stabiliteit van Europa. De populist en Russofiel Fico wil de steun van zijn land aan Oekraïne terugdraaien. Slowakije zou onder zijn leiding in het spoor van Orbán een nieuwe Europese bondgenoot van Poetin kunnen worden. Wint Rusland de Slowaakse verkiezingen? kopt de conservatieve Britse nieuwssite UnHerd. Politico’s Matthew Karnitschnig relativeert dergelijke geluiden. Als Fico wint, wat nog helemaal niet zeker is, zal hij met niet meer dan 20% van de stemmen hoogstens een zeer instabiele regering kunnen vormen die het waarschijnlijk niet lang zal uithouden. En ondanks alle anti-westerse retoriek is een uittrede uit de NAVO ondenkbaar.

Slowakije, het oostelijke deel van het voormalige Tsjecho-Slowakije (niet te verwarren met Slovenië) heeft ruim 5 miljoen inwoners en is op Bulgarije na het armste land in de EU. Het land is in meerdere opzichten sterk verdeeld. Een jongere, stedelijke pro-Europese generatie staat tegenover een oudere, meer pro-Russische groep. De laatste is vooral op de platteland te vinden waar de armoede het grootst is en waar een oudere generatie met een zekere nostalgie terugkijkt op het socialistische verleden. Daar hebben de sociaaldemocraten van Fico’s partij Smer de grootste aanhang. De meeste jongeren hebben hun hoop gevestigd op de 39-jarige nieuwkomer, Europarlementslid Michal Šimečka en zijn Progressief Slowakije. In de laatste polls staat de SMER nog bovenaan met 20%, direct gevolgd door de snel gestegen PS met 18%. PS is een pro-Europese sociaal-liberale partij en heeft zich in het Europarlement aangesloten bij Renew, waar ook D66 en de VVD in zitten. Šimečka is sinds vorig jaar een van de vice-voorzitters van het Europarlement. De president van Slowakije, Zuzana Čaputová, die al heeft aangekondigd niet meer op te zullen gaan voor een tweede termijn, is ook lid van de PS. De jurist Čaputová werd bekend door haar strijd tegen de plannen voor de opslag van giftig afval. In 2019 werd ze als anti-corruptiekandidaat met overmacht als president gekozen. Een overzicht van aan de verkiezingen deelnemende partijen vind je hier.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.