Terwijl ik nog steeds bezig was met het compleet maken van de lijst met privacyschendingen, kwam ik ineens een nieuw document tegen tussen de kamerstukken. Deze ging over het samenvoegen van twee wetten, op de identificatieplicht bij dienstverlening en op meldingsplicht verdachte transacties. Daarbij kon dan gelijk even een Europese richtlijn meegenomen worden. En toen werd ik even stevig op het verkeerde been gezet. Las ik nou goed dat "Politically Exposed Persons", oftewel in goed Nederlands "Politiek Prominente Personen", uitgesloten werden van die meldingsplicht? Het zou toch niet! Gelukkig bleek niets minder waar. Sterker nog, hier komt een wetsvoorstel voorbij die juist de politici eens een keer stevig aanpakt. De redenering vanuit de EU is als volgt. Politici (en aan politiek gerelateerde personen als rechters en directeuren van centrale banken) zijn een kwetsbare groep als het gaat om corruptie. Om er zeker van te zijn dat ze niet het verkeerde pad bewandelen, moeten ze extra aandacht krijgen bij alle financiële handelingen. En ook hun familie. In de toelichting staat het als volgt:
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
In het kader van de lopende discussie over privacy hier een bijdrage van D66 Europarlementarier Sophie in ’t Veld.
ANONIEMPJE: Democratisch Appèl anno 2008
“Onschuldige mensen hebben niks te verbergen” zegt VVD Kamerlid Fred Teeven. Hij vindt dat we best nog méér privacy mogen offeren in de strijd tegen misdaad en terrorisme. Heel veel mensen zijn het met hem eens. En oppervlakkig gezien klinkt het inderdaad logisch: hoe meer controle, hoe groter de kans om booswichten op te sporen. Dus hebben burgers in de laatste jaren zonder morren toegestaan dat de overheid inzicht krijgt in elk intiem detail van hun privé-leven.
Maar de werkelijkheid is niet zo simpel. Het is een fictie dat we in ruil voor minder privacy en minder vrijheid automatisch meer veiligheid krijgen. En een gevaarlijke fictie bovendien. Een fictie die geen daadwerkelijke veiligheid schept, maar een schijnveiligheid.
Wat weet de overheid van ons?
De overheid weet wie we zijn, wie onze vrienden zijn, met wie we bellen en mailen en waarover, wat we eten en drinken, welke boeken we lenen uit de bieb, welke websites we bezoeken en wat we op Google zoeken, welke ziektes of psychische problemen we hebben, van welke politieke beweging of kerkgenootschap we lid zijn, dat we een partner zoeken op een datingsite of de Viva dildo bestellen, hoeveel geld we op onze bankrekening hebben en naar wie we geld overmaken. Door passagiersgegevens, OV chipkaart, kilometerheffing, camera’s in de publieke ruimte, Google Earth en RFID chips valt van minuut tot minuut vast te stellen waar we ons bevinden. Binnenkort zijn ook onze vingerafdrukken en DNA opgeslagen in centrale gegevensbanken. Als de regering haar zin krijgt worden in het electronisch kinddossier ook details over onze luieruitslag, kleuterdriftbuien en opvoedgewoonten van onze ouders bijgehouden. Intelligente camera’s en microfoons analyseren ons gedrag, en superscans kijken dwars door onze kleding of door de muren van onze woning heen. Dit is allemaal geen science fiction meer, het is werkelijkheid geworden. Kortom: het is voor een normaal mens vrijwel onmogelijk zich aan het Alziend Oog te onttrekken, behoudens misschien in je eigen badkamer of ver weg van de bewoonde wereld, diep in de bossen.
Wat gebeurt er met al die persoonlijke informatie?
NB: De lijst in dit stuk wordt steeds actueel gehouden en wijkt daardoor inmiddels af van de lijst die in 2008 verscheen.
NB2: Het actualiseren van de lijst is halverwege 2012 gestopt.
Europarlementariër in ’t Veld (D66) sprak dinsdag tijdens Safer Internet Day de volgende woorden:
“Langzamerhand is het tijd dat we met driehonderdduizend mensen op de dam gaan demonstreren en de overheid om opheldering gaan vragen”
Een volksopstand is waar ze om vraagt. Maar die komt er voorlopig niet. Waarom niet? Omdat, met uitzondering van een kleine groep, de mensen niet zien wat er gaande is.
Vandaar dat ik een poging doe de meest relevante zaken over de steeds verder gaande aantasting van de privacy door de overheid op een rijtje te zetten.
Veel mensen hebben niet in de gaten wat er gaande is doordat de maatregelen in stukjes komen. Iedere losse maatregel leidt niet tot veel discussie. Maar als je ze samen beschouwt, ziet het er heel anders uit.
Hier de meest relevante ontwikkelingen van de laatste tien jaar samengevat (laatste update: 31 mei 2012)
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
In de afgelopen week waarin het werk van Peter R de Vries in het ontknopen van de Holloway zaak alle aandacht trok, zat er een interessant gerelateerd rapport tussen de kamerstukken. Onder de kop “Evaluatie privacygedragscode particuliere recherchebureaus” wordt in ruim honderd pagina’s gesnuffeld aan de omgang met vertrouwelijke gegevens in die sector.
Particuliere recherchebureaus hebben gezamenlijk een privacygedragscode opgesteld in lijn met de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP). Deze code is sinds 2004 verplicht voor alle particuliere bureaus.
Maar houden ze zich daar ook aan? Niet echt, blijkt uit het rapport:
“Bij alle onderzochte methoden tezamen (met uitzondering van het interviewen) wordt bij ruim een kwart van de toepassingen één of meer normeringen overtreden.”
Dat klinkt wat droog en kan je weinig bij voorstellen. Hier twee voorbeelden van wat dat betekent:
“Een deel van de particuliere rechercheurs is afkomstig van de politie. Er wordt gebruik gemaakt van oude contacten bij de politie”
“… dat gebruik is gemaakt van informatie afkomstig van UWV”
Een van de uitgangspunten van de privacygedragscode is de “proportionaliteit en subsidiariteit van de onderzoeksmethode”. Dat betekent dat gebruik van privacygevoelige informatie wel echt noodzakelijk moet zijn bij het behalen van het onderzoeksdoel (bv uitvinden of een zieke werknemer ook daadwerkelijk altijd ziek thuis zit). Maar het rapport lezende blijkt dat dit beginsel niet echt leeft. Het doel heiligt de middelen.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Welke privacyschending door de overheid hoort eigenlijk ook nog in dit artikel?
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.