Esther Koppejan geeft trainingen en advies over veilig gebruik van internet en sociale netwerken. Zij heeft geen Facebook-account. Woensdagavond zijn de Big Brother Awards 2011 uitgereikt. Helaas heeft mijn favoriet, de verzamelde gebruikers van Facebook, geen award gewonnen. Een award was misschien goed geweest voor de bewustwording, maar omdat een duurzame oplossing volgens mij beter werkt dat de schandpaal, opper ik in dit artikel een oplossing voor een deel van de privacy-problemen van Facebook. Facebook is een notoire privacyschender, die steeds de grenzen van het toelaatbare opzoekt. Mensen zetten informatie over zichzelf en hun vrienden online, die vervolgens gebundeld en gebruikt wordt door allerhande commerciële partijen die er geld voor betalen. Niet zo gek, iemand moet voor de dienstverlening van Facebook betalen en de gebruikers doen dat niet. Maar wat ik slecht vind, is dat er geen alternatief is.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Graag nemen we het stuk over dat Karin Spaink schreef voor de uitreiking van de Big Brother Awards. Het verscheen tevens op de opiniepagina van NRC Handelsblad en NRC.next. Beeld: voorkant van een t-shirt van Bits of Freedom, ontworpen door Suzanna Noort / suzero.com.
Het is een beleidsdogma geworden: we verliezen weliswaar onze privacy, maar ruilen die in voor veiligheid. Alleen wanneer de overheid ons adequaat kan controleren kan zij terreur en misdaad tegengaan, en alleen door ons te observeren is zij in staat ons tegen elkaar te beschermen.
Al doende dringt de overheid steeds dieper in ons privéleven door (zo wordt van alle burgers inmiddels secuur geregistreerd met wie ze bellen, mailen en sms’en, plus wanneer en vanaf welke locatie zij dat doen). De meeste burgers vinden dat echter geen probleem. Immers: wie niets te verbergen heeft, heeft niks te vrezen.
Die coulante houding van burgers is naïef. Ze is gestoeld op de gedachte dat de tomeloze nieuwsgierigheid van de overheid hen niet raakt en dat alleen ongure types eronder lijden. ‘Wat moeten ze met mijn gegevens? Ik ben niet interessant, ik doe immers niks verkeerds.’
Om drie redenen is die meegaandheid van burgers kortzichtig. Eén: we raken uit balans. Terwijl de burger transparanter wordt, wordt de overheid zelf juist ondoorzichtiger. Want wat doen ze eigenlijk met al die gegevens? Gaan ze daar volgens de regels mee om?
Gegeven de mogelijk impact van de ontwikkeling van de cybersecurity strategie, nemen we hier graag de analyse van Bits of Freedom over.
Voor het eerst heeft de Nederlandse overheid een strategie ontwikkeld op het complexe onderwerp ict-beveiliging. De Nederlandse Cyber Security Strategie (NCSS) bevat een aantal goede uitgangspunten, maar is vooral te weinig precies. Bits of Freedom somt vier ‘duivels in de details’ voor je op.
Steeds meer mensen hebben het over ‘cybersecurity’, nog steeds weet niemand wat het probleem is. Natuurlijk willen allemaal dat onze communicatienetwerken stabiel zijn en dat ons elektronisch patiëntendossier niet op straat komt te liggen. Maar waar gaat cybersecurity precies over? Beperkt het zich tot het beveiligen van onze ict-infrastructuur of gaat cybersecurity ook over opsporing van strafbare feiten op internet? En hoe kwetsbaar zijn we, hoe vaak worden onze gegevens gestolen of voeren landen een cyber-war met elkaar? Ongenuanceerde en apocalyptische scenario’s lijken hoogtij te voeren, in ieder geval in het maatschappelijke debat. Security expert Bruce Schneier spreekt van een ‘hype‘.
Tegen deze ingewikkelde achtergrond heeft de overheid haar Nederlandse Cyber Security Strategie ontwikkeld. Na eerste lezing stellen we vast dat er een algemene en te weinig concrete strategie is geformuleerd. Want zoals dezelfde Bruce Schneier steevast benadrukt: ‘much depends on the details’. Weliswaar bevat de strategie een aantal goede hoofdlijnen, maar haar gebrek aan detail biedt openingen voor te verregaande controle van het internet.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Principes zijn kostbaar. Maar soms is de prijs wel erg hoog.
Op deze plaats hebben we al regelmatig protest aangetekend tegen het centraal opslaan van vingerafdrukken die afgenomen worden voor paspoorten en id-kaarten. Maar protesteren is lekker vrijblijvend.
Geen nieuw paspoort of id-kaart aanvragen omdat je principieel tegen de opslag bent, is al veel sterker. Maar dan kom je er pas achter hoe Kafkaïaans dit land in elkaar zit. Want wat blijkt, zonder paspoort of id-kaart mag je namelijk geen gewone baan of uitkering hebben. Je mag geen bankrekening openen (niet dat je daar dan nog wat aan hebt) of naar een voetbalwedstrijd. En als je dan ook nog eens geen rijbewijs hebt, mag je zelfs niet meer over straat. En als straks je paspoort meer dan 5 jaar verlopen is, mag je ook al niet meer zelf stemmen bij de verkiezingen. Je kan dan dus niet eens meer je democratisch grondrecht gebruiken om de partijen die je in deze situatie hebben gebracht, weg te stemmen.
Wat rest je dan nog? De illegaliteit? Het verzet?
U denkt misschien, leuk zo’n fictief stukje. Was het maar zo. Vorige week sprak ik iemand die in deze situatie zit. Hij is mijn held.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.