Overleven in de personal information economy (6/6)

Alle consumenten, in Nederland en daarbuiten, laten een groeiende digitaal spoor achter in de duizelingwekkende grote databanken van het bedrijfsleven. En we worden omringd door een wolk van klantprofielen. Op basis daarvan worden we gelabeld, gestuurd, verleid en beoordeeld. Dit raakt niet alleen onze privacy. Deze klantprofielen bepalen of we worden bediend en tegen welke prijs en zijn dus direct van invloed hoe we ons kunnen handhaven in de informatiemaatschappij. Een serie. Vandaag het laatste deel: nieuwe verhoudingen. We hebben de afgelopen week gezien wat voor enorm belangrijke rol informatie speelt in de verhouding tussen consumenten en bedrijven. Het gebruik van persoonsgegevens heeft weliswaar te maken met privacy, maar gaat veel verder. Het gebruik raakt direct onze levenskansen. Het gebruik van informatie is een uitermate politieke kwestie: niet alleen het verzamelen, maar ook hoe die informatie wordt gebruikt en welke - geautomatiseerde - bewerkingen er op worden uitgevoerd. Het is nauwelijks tegen te houden dat de consument steeds transparanter wordt. Dat bedrijven transparanter worden, is helaas minder vanzelfsprekend. Of zoals Perri6 het zegt in het boek The Glass Consumer: ,,For much of the collection, use and disclosure of personal information is – ironically – veiled by considerations of commercial confidentiality in the private sector and the exemptions for national security, detection of crime and fraud control in the public services; no reliable or meaningful statistics are published even by companies and agencies that issue their codes of practice about their own compliance with them.''

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Overleven in de personal information economy (5/6)

, door

Alle consumenten, in Nederland en daarbuiten, laten een groeiende digitaal spoor achter in de duizelingwekkende grote databanken van het bedrijfsleven. En we worden omringd door een wolk van klantprofielen. Op basis daarvan worden we gelabeld, gestuurd, verleid en beoordeeld. Dit raakt niet alleen onze privacy. Deze klantprofielen bepalen of we worden bediend en tegen welke prijs en zijn dus direct van invloed hoe we ons kunnen handhaven in de informatiemaatschappij. Een serie. Vandaag deel 5: bedrijfsleven en overheid, een symbiotische relatie.

We hebben in eerdere afleveringen gezien hoe belangrijk de databronnen van de overheid zijn voor bedrijven. De hele marketingsector (en later Customer Relationship Management) zouden niet bestaan zonder de geodemografische informatie die bedrijven uit openbare bronnen plukken.

Andersom leunt de overheid in toenemende mate op de data die in het bedrijfsleven aanwezig is. En dat is allerminst onschuldig.

Wie wat bewaart, heeft wat. Dat dacht de regering ook en die kreeg het parlement zover om op 1 januari 2006 de Wet vorderen gegevens aan te nemen. Ondanks grote bezwaren van het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) waarschuwde dat elk bedrijf hierdoor een verlengstuk van justitie wordt. Die kritiek werd gehoord, maar grotendeels genegeerd. Opsporings- en veiligheidsdiensten konden altijd al bij overheidsorganen informatie over verdachten en niet-verdachten opvragen. Maar nu is ook het Nederlandse bedrijfsleven onder dit regime geplaatst. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) kreeg kort daarop de bevoegdheid om complete bedrijfsdatabanken op te vragen, te koppelen en te doorzoeken op verdachte verbanden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Overleven in de personal information economy (4/6)

, door

Alle consumenten, in Nederland en daarbuiten, laten een groeiende digitaal spoor achter in de duizelingwekkende grote databanken van het bedrijfsleven. En we worden omringd door een wolk van klantprofielen. Op basis daarvan worden we gelabeld, gestuurd, verleid en beoordeeld. Dit raakt niet alleen onze privacy. Deze klantprofielen bepalen of we worden bediend en tegen welke prijs en zijn dus direct van invloed hoe we ons kunnen handhaven in de informatiemaatschappij. Een serie. Vandaag deel 4: sorry, u komt er niet meer in.

dollarsDe verzameling van gegevens, het volgen op internet en daarbuiten, het ligt dus gevoelig. Het klinkt inderdaad soms eng als je ziet hoeveel bedrijven van ons weten. We denken autonome mensen te zijn, mediawijs, modern. We laten ons niet makkelijk verleiden en sturen. Toch? Maar blijkbaar worden we aan alle kanten gemanipuleerd en hebben we dat vaak niet door. Is dat erg? Ja en nee. Eerst waarom dat niet erg is.

We moeten niet vergeten dat sprake is van een simpele uitruil. Onze persoonsgegevens in ruil voor gratis of goedkopere diensten. Je denkt er niet meer bij na, maar is het niet verbazingwekkend dat zoveel sites, diensten en content op internet gratis zijn (ook deze site)? Je kunt honderden foto’s kwijt op flickr en het kost je niets. Je mag je e-mailbak op hotmail tot de nok vullen op kosten van Microsoft. Je kunt twee computers met Syncplicity synchroon laten lopen. Voor niets. Wil je een spreadsheet maken of een boek schrijven? Doe het met google docs en de prijs is nul euro. De beste kranten en tijdschriften ter wereld zetten hun verhalen online. In ruil doorvoor willen ze graag weten wie je bent, zodat ze meer geld verdienen met hun advertenties. Lijkt mij best een goede deal.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Overleven in de personal information economy (3/6)

, door

Alle consumenten, in Nederland en daarbuiten, laten een groeiende digitaal spoor achter in de duizelingwekkende grote databanken van het bedrijfsleven. En we worden omringd door een wolk van klantprofielen. Op basis daarvan worden we gelabeld, gestuurd, verleid en beoordeeld. Dit raakt niet alleen onze privacy. Deze klantprofielen bepalen of we worden bediend en tegen welke prijs en zijn dus direct van invloed hoe we ons kunnen handhaven in de informatiemaatschappij. Een serie. Vandaag deel drie: Hoe worden al die bits en bytes omgezet in waardevolle kennis?

credit cardsCreditcardmaatschappijen noteren niet alleen wie hoeveel aan wie betaalt, maar ook wat er wordt gekocht, wanneer, waar en wat iemand nog meer koopt. Een beetje creditcardmaatschappij heeft gedragspsychologen en statistici in dienst die al die transactiegegevens doorpluizen op zoek naar relevante patronen. In de eerste plaats doen ze dat voor zichzelf. De concurrentie is groot, de marges zijn klein. Teveel wanbetalers in het klantenbestand betekent verlies. Door het betaalgedrag te analyseren kunnen ze een risicoprofiel maken van iedere klant. In ruwe vorm werkt het zo. Iemand die vaak kinderkleren en babyvoeding koopt en maandelijks aan de kerk doneert, zal waarschijnlijk een goede betaalmoraal hebben. Uit onderzoek – van een Canadese creditcardmaatschappij – blijkt mensen met kinderen ouders vaak financieel meer verantwoord leven. Wellicht is het verstandig minder krediet aan te bieden of een hogere rente vragen aan een klant die zijn creditcard voornamelijk bij de Gall&Gall en buurtkroeg Ons Honk gebruikt en continu tegen zijn bestedingslimiet aan zit. Het blijft kansberekening, maar de creditcardmaatschappijen worden er steeds beter in.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Overleven in de personal information economy (2/6)

, door

Alle consumenten, in Nederland en daarbuiten, laten een groeiende digitaal spoor achter in de duizelingwekkende grote databanken van het bedrijfsleven. En we worden omringd door een wolk van klantprofielen. Op basis daarvan worden we gelabeld, gestuurd, verleid en beoordeeld. Dit raakt niet alleen onze privacy. Deze klantprofielen bepalen of we worden bediend en tegen welke prijs en zijn dus direct van invloed hoe we ons kunnen handhaven in de informatiemaatschappij. Een serie. Vandaag deel twee: de verzamelwoede.

stofzuigerOp funda.nl kun je met één druk op de knop zien welke kranten er in een buurt worden gelezen, in wat voor auto’s populair zijn in de straat en wat de lifestyle van de buren is. Dat hebben we te danken aan de overheid. In de jaren zeventig, tachtig en negentig hebben alle Westerse overheden een vloedgolf aan demografische, sociale, economische en statistische informatie op de markt losgelaten. Het Sociaal Cultureel Planbureau, het Centraal Bureau voor de Statistiek, het Kadaster, het Centraal Planbureau, ze leveren allemaal openbare informatie over de Nederlandse bevolking. Op postcodeniveau is daarom erg veel bekend. Voor bedrijven is deze demografische informatie een dankbare en veelgebruikte bron.

Maar de meeste informatie laten we simpelweg achter door spullen te kopen. Nu steeds meer transacties met bankpas en creditcard worden betaald, zien winkels en bedrijven wie wat wanneer heeft gekocht. Ze zitten op een gouden berg aan informatie, waarmee ze klantanalyses kunnen uitvoeren. Stel je koopt bij de Albert Heijn iedere vrijdag een Euroshopper rookworst. Dan kan het voor de supermarkt interessant zijn om je op een woensdag een aanbieding te sturen waarbij je korting krijgt op een Unox worst als je een pak AH-boerenkool aanschaft.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Overleven in de personal information economy (1/6)

, door

Een hand met dollarbiljetten komt uit een beelschermRalph Hupkens (44) wilde eind vorig jaar (2008) een abonnement voor zijn mobieltje afsluiten bij KPN. Het bedrijf weigerde: hij was niet kredietwaardig. Vreemd. Vlak daarvoor had hij zonder problemen een hypotheek van 2,5 ton afgesloten voor zijn nieuwe huis in Haarlem. Hupkens belde KPN. De medewerker van het callcenter kon alleen oplezen wat het computerscherm toonde. Hij kreeg het advies contact op te nemen met databedrijf Experian, dat voor KPN risicoprofielen van nieuwe klanten maakt. Een medewerker van Experian vertelde dat op zijn adres ‘negatieve kredietinformatie’ was gevonden.

Toen viel het kwartje. Hupkens had zijn huis in een executieverkoop gekocht: de vorige bewoner kon niet aan diens betaalverplichtingen voldoen. „Ik werd dus beoordeeld op zíjn betaalverleden. Experian keek naar informatie op adresniveau, in plaats van op persoonsniveau. Ik kon het laten veranderen, maar dan moest ik een papierwinkel invullen. Daar had ik geen zin in. Ik heb die fout niet gemaakt.” Hupkens liet KPN voor wat het was en stapte over op een andere telefoonaanbieder. Daar kreeg hij zonder problemen een abonnement.

Of hij er verstandig aan heeft gedaan om zijn informatie niet te veranderen, is de vraag.

Hupkens’ slechte risicoprofiel kan nog als een boemerang bij hem terugkomen: Experian levert aan meer dan drieduizend bedrijven informatie over Nederlandse consumenten. Er zijn dus nog een hoop bedrijven die een verkeerd beeld van Ralph Hupkens kunnen krijgen. Experian wilde geen toelichting geven. In de orde der dingen lijkt dit voorbeeld niet zo dramatisch, maar toch raakt het iedereen. „Experian beschikt over een immens grote databank, met uiteenlopende gegevens van 7,5 miljoen Nederlandse huishoudens”, meldt de website. Experian meet zijn wereldwijde omzet in miljarden en is bij lange na niet de enige datagigant die succesvol in persoonsgegevens handelt. Lexis Nexis ChoicePoint, DoubleClick, Google, ValueClick, AdLINK, 24/7 Real Media, Wunderloop, Graydon, Trans Links Systems, Adbrite: de kans is groot dat u, of uw huishouden in hun databanken staat. Volgens onderzoeksbureau Considerati komt de gemiddelde Nederlander in enkele honderden, mogelijk duizenden klantbestanden voor. Preciezer kunnen ze het niet zeggen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.