Klap in het gezicht van de burger

Ik gun het best aan het Rijksmuseum, dat het voor 160 miljoen euro twee schilderijen van Rembrandt kan kopen. Een tientje per Nederlander: het is fors, maar te verdedigen en ik zal zeker eens gaan kijken. En toch. Primo, als de schilderijen zo’n enorme culturele waarde vertegenwoordigen, waarom staat de Franse regering de verkoop dan toe? En secondo: nog niet zo lang geleden bezuinigde Halbe Zijlstra zo’n 200 miljoen op de culturele sector. Die bezuinigingen hadden met dit bedrag voor een deel ongedaan gemaakt kunnen worden. In feite lijkt het te gaan om de vraag of we een “brede cultuur” willen, waarin iedereen van iets moois kan genieten, of dat we een cultuur willen hebben van topstukken. Die laatste trekt toeristen en brengt geld in het laatje. Die eerste maakt ons zelf gelukkiger. Voor allebei valt iets te zeggen. Ik kan me echter niet aan de indruk onttrekken dat we inmiddels zó ver zijn doorgeschoten naar de topstukken, dat de brede cultuur ronduit in het gedrang raakt. Voor Amsterdam, waar ik woon, wil dat zeggen: een stadscentrum dat stervensdruk is met toeristen die van alle moois kunnen genieten, en daar omheen een cirkel van buitenwijken waar mensen wonen die de kans niet hebben gekregen de waarde van cultuur te leren kennen. Zo bezien is de aankoop van twee Rembrandts een klap in het gezicht van de burger.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.