ontwikkelingshulp Archives - Pagina 2 van 7

Waan van de dag

Ontwikkelingshulp ook gunstig voor donorland

4 juli 2014 , 10:30 , door Jeroen Laemers

Van elke euro bilaterale ontwikkelingshulp die Nederland geeft, komt 70 tot 90 cent terug door een stijging van de export. Een deel van de opbrengst van die extra export lekt weg naar het buitenland, maar 40 tot 55 cent blijft hangen in Nederland. Dat levert rond de vijftienduizend banen op. […]
Vroeger moest het ontvangend land het gekregen geld in Nederland besteden. Dat wordt vrijwel niet meer geëist. Toch komen de euro’s grotendeels in Nederland terecht, blijkt bijvoorbeeld in West-Afrika. Daar liggen Ivoorkust en Ghana naast elkaar, met vergelijkbare economieën: veel cacao-export, goede zeeroute naar Rotterdam, vergelijkbaar welvaartsniveau. Aan Ghana geeft Nederland al jaren ontwikkelingshulp, aan Ivoorkust niet. ‘Naar Ivoorkust exporteert Nederland nog niet voor 100 miljoen euro’, zegt Hans Docter, ambassadeur in Ghana. ‘Naar Ghana voor 1,1 miljard.’

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Oxfam International (cc)

Is de hulp aan Zuid-Soedan nu ‘weggegooid geld’?

28 juni 2014 , 14:00 , door Vice Versa

ACHTERGROND - De 500 miljoen euro die Nederland de afgelopen tien jaar aan ontwikkelingshulp besteedde voor Zuid-Soedan besteedde, is in een half jaar burgeroorlog in rook opgegaan. Zo stond vorig weekend in de Volkskrant. Klopt dit?

Dat is niet helemaal waar, oordeelt Rens Twijnstra, die komende week promoveert op onderzoek in Zuid-Soedan, maar de Nederlandse regering heeft wel geld aan de verkeerde dingen besteed. Albert Sikkema interviewde hem voor Resource, het universiteitsblad van de Wageningen Universiteit.

‘Als je in Zuid-Soedan geld geeft, is dat altijd politiek – daar kun je niet omheen,’ zegt Twijnstra. ‘Maar Nederland heeft, net als andere financiers als de Wereldbank, de machtsstructuren niet goed in kaart gebracht. De gedachte was: we gaan een nieuwe staat van de grond af opbouwen, met nieuwe overheidsinstellingen, een nieuw belastingstelsel en andere technische hervormingen. Maar die hervormingen hebben weinig invloed gehad, want de oude machtsstructuren vanuit de burgeroorlog met noord-Soedan waren er nog. Er was te veel aandacht voor state building en te weinig aandacht voor nation building.’

Welke problemen zijn onderschat?

‘De Zuid-Soedanese economie draaide vooral op olie-inkomsten, maar die olie kon alleen via een pijpleiding door noord-Soedan worden verkocht. Toen de regeringen het niet eens werden over de transitkosten, draaide Zuid-Soedan in 2012 de oliekraan helemaal dicht. Daardoor kromp de economie met negentig procent en konden de diepgewortelde problemen binnen het leger en de politieke top niet meer met oliegeld worden afgekocht.’

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Afbouw ontwikkelingshulp: kapitaalvernietiging dreigt

21 februari 2014 , 19:00 , door Vice Versa

ANALYSE - Minister Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking maakt vaart met de afbouw van ontwikkelingshulp. Begin deze maand ontving de Tweede Kamer een brief (pdf) over de voortgang van de uitfasering bilaterale ontwikkelingshulp. Op positieve toon legt Ploumen uit dat de uitfasering over het algemeen soepel verloopt. In 2011 werd er nog 341 miljoen euro verstrekt aan de negentien exit- en transitielanden. In 2016 zullen er daarvan vijftien landen niks meer krijgen en ontvangen Congo, Egypte, Pakistan en Suriname opgeteld nog 2 miljoen euro.

Bij het stopzetten van programma’s wordt gezorgd dat ze niet zomaar abrupt afgebroken worden. Om een verantwoord exit-beleid te voeren zijn er daarom verschillende middelen beschikbaar gesteld. Meestal kan het gat dat ontstaat door het uitblijven van Nederlandse hulp worden opgevangen door andere donorlanden of internationale donoren, schrijft de minister. Ook worden multilaterale fondsen die door Nederland gesteund worden ingezet en is er geld beschikbaar gesteld voor de overgang van ‘hulp naar handel’. In sommige gevallen blijft Nederland nog wel indirect steun verlenen via internationale organisaties als UNICEF of de EU. Maar kapitaalvernietiging lijkt onvermijdelijk. Nicaragua, Tanzania en Bolivia krijgen grote klappen te verwerken op het gebied van gezondheidszorg en onderwijs.

Bron: Ministerie van Buitenlandse Zaken. Door: Lisa Zom.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: alphadesigner (cc)

Europa’s meerwaarde

8 februari 2014 , 13:00 , door Vice Versa

ANALYSE - Britse universiteiten komen af en toe met mooie cadeautjes. Op mijn bureau ligt zo’n geschenk, dit keer zelfs aan de hele Britse samenleving. De Regent’s University besloot het Britse volk een 244 pagina’s tellend rapport cadeau te doen, waarin deskundigen proberen vast te stellen wat nu de ‘Costs and Benefits’ van Europa voor het Britse eiland zijn. 23 deskundigen, sommigen vanuit de praktijk en anderen vanuit universiteiten, schreven korte essays over 23 onderwerpen van transport tot en met politiesamenwerking, van de Londense City tot en met de visserij.

Aardig is al de eerste vaststelling dat de Britse nettobijdrage aan de EU nog geen 1 procent is van de totale Britse overheidsuitgaven. Dit om maar aan te tonen dat ‘Brussel’ niet zo’n alles opslurpende moloch is, zoals de Britse populaire pers graag wil doen geloven. ‘Brussel’ geeft nog geen zesde uit van wat ‘Londen’ uitgeeft en van dat bedrag vloeit nog een forse portie terug naar de lidstaten.

Ik ben allereerst geïnteresseerd in ontwikkelingssamenwerking, een hoofdstuk van Mikaela Gavas, programmamanager EU bij van een van de meest invloedrijke denktanks op het terrein van ontwikkelingssamenwerking, het Overseas Development Institute in Londen. Sommige lidstaten – die weinig hulp geven, zoals Griekenland en Italië – geven meer dan de helft van hun ontwikkelingshulp via Brussel. Collega’s in Washington zien dat als een blijk van ‘ontwikkelingsvriendelijkheid’, maar het is natuurlijk slechts uitdrukking van een laag hulpbudget, gecombineerd met verplichte lidmaatschapsbijdragen. Bij Luxemburg en Zweden ligt het percentage dat naar Brussel gaat onder de 10 procent.

Foto: UNICEF Ethiopia (cc)

‘Zo’n envelop met donker kindje erop gaat gelijk prullenbak in’

30 januari 2014 , 19:00 , door Vice Versa

INTERVIEW - Hans Withoos, internationaal modefotograaf en kunstenaar fotografeerde in Zambia voor Orange Babies kinderen met hiv, in designerkleding van de Braziliaanse ontwerper Fernando Silva.

Wat vindt Hans Withoos precies van de discussie over beeldvorming? ‘Ik denk dat het nodig is. Als ik eerlijk ben…ik had nooit verwacht dat er in Afrika nog steeds mensen zijn die echt niet te eten en te drinken hebben, dat ze daarvoor in de rij moeten. Dat vind ik een gebrek aan voorlichting van elk goed doel. Dat verhaal lijkt zo jaren ‘70/’80, maar het is nog steeds zo. Dat wordt naar mijn idee nu niet meer goed gecommuniceerd. Ik ben best iemand die veel gesponsord heeft, maar ik zie alsmaar die lachende, blije kindjes uit Afrika of die kinderen met vliegen op hun gezicht. Ja, dat weet ik nou wel.’

Wat voor beeld had je dan wel?

‘Ik heb veel gereisd over de wereld en ik zag eigenlijk altijd heel veel verschillende vormen van rijkdom. Iemand kan geen geld hebben en toch rijk zijn. In Ecuador kwam ik mensen tegen die daar in een hutje wonen, maar gelukkig zijn. Ze hebben een goed leven. In mijn opinie is de Westerse wereld niet de enige goede manier. En zo dacht ik ook over Afrika, want zo zag ik het bijvoorbeeld ook bij de Masai. Ze kunnen jagen, er is eten en er is drinken. Natuurlijk is er gebrek aan water om te wassen, maar als dat er is, is iedereen heel gelukkig. De levensbehoeften en de levensinvulling zijn anders, maar dat vind ik geen kwestie van armoede, maar een andere vorm van leven. Totdat ik in Zambia kwam en ik op de scholen zag dat de kinderen in de rij moesten staan om één keer te mogen eten. En dat de laatste tien geen eten kregen, omdat het eten op was. Ik heb daar echt lopen huilen, en ik ben geen sentimentele dwaas. In Zambia ben ik echt geconfronteerd met echte armoede en het echte probleem, en dat is immens groot natuurlijk. Nu realiseer ik me dat er dus veel meer speelt, meer dan ik me had kunnen voorstellen en dat ondanks dat ik al die jaren gesponsord heb. Mijn beeld hiervan was niet absoluut niet goed.’

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Jacob Whittaker (cc)

Liefdadigheid versus gerechtigheid

5 januari 2014 , 15:00 , door Vice Versa

ACHTERGROND - Op 17 maart 1982 vertrokken Koos Koster, Hans ter Laag, Jan Kuiper en Joop Willemsen vanuit hotel Alameda in San Salvador naar de provincie Chalatenango. Ze zouden het gebied intrekken dat in handen was van de guerrilla’s van het FMLN. De vier Nederlandse IKON-journalisten waren in El Salvador om reportages te maken over de bloedige burgeroorlog die in het kleine Midden-Amerikaanse land woedde. Bij de plek waar de Nederlanders hadden afgesproken met de gidsen van het verzet, had het leger een hinderlaag gelegd en werden ze alle vier doodgeschoten. De moord op de IKON-ploeg was voorpaginanieuws in de hele wereld. Voor mij als 16-jarige jongen was dit hét moment van definitieve betrokkenheid bij de mondiale verhoudingen. Een point of no return.

Enkele maanden daarvoor was ik begonnen met het kijken naar actualiteitenrubriek Kenmerk van de IKON, waar de reportages van Koster werden uitgezonden. Zijn geëngageerde stijl en hoe hij berichtte over armoede en schendingen van mensenrechten, sprak me enorm aan. Koster had duidelijke opvattingen over de journalistiek. In 1980 had hij eveneens in El Salvador met de aartsbisschop van het land, Oscar Romero, gesproken. Romero, die kort daarna vermoord werd, had tegen hem gezegd: ‘Jullie journalisten hebben een heilig beroep. Jullie moeten de waarheid bekendmaken.’

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Fragiele staten verdienen meeste aandacht?

2 januari 2014 , 07:00 , door Vice Versa

Fragiele staten verdienen de meeste aandacht, of niet? Gaat het om de fragiliteit van een staat of om de kwetsbaarheid van een samenleving? vraagt Jan Pronk zich af.

Stabiliteit is een voorwaarde voor ontwikkeling. Fragiele staten zijn instabiel. Boeren en industriëlen durven niet te investeren, buitenlandse ondernemingen en banken evenmin. De onzekerheden zijn te groot. Steeds minder mensen vinden werk. De inkomens en bestedingen dalen. De overheidsinkomsten stagneren, waardoor er minder middelen zijn voor onderwijs, gezondheidszorg en andere basisvoorzieningen. Zo ontstaat een negatieve spiraal. Die kan alleen van buitenaf doorbroken worden. Daarom verdienen fragiele staten in het kader van ontwikkelingssamenwerking meer aandacht en hulp dan andere landen. Als zij die niet krijgen is het risico groot, dat de instabiliteit en het geweld overslaan op buurlanden, op de regio en ook op stabiele landen in het Westen.

Er lijkt geen speld tussen te krijgen, maar toch is het een drogreden. Op zich is positieve aandacht voor fragiliteit en instabiliteit een stap vooruit ten opzichte van de tijd waarin dezelfde redenering leidde tot een tegenovergestelde conclusie: geef hulp pas wanneer een land stabiel is geworden, het geweld heeft uitgebannen, zijn zaakjes op orde heeft en goed wordt bestuurd. Voordat dit stadium is bereikt, heeft hulp geen effect. Maar die conclusie bleek rigide. Landen waren vaak niet in staat zelf uit het dal te klimmen en er kwamen meer fragiele staten bij. Bovendien golden humanitaire overwegingen: men kan mensen die het slachtoffer zijn van instabiliteit en geweld toch niet aan hun lot overlaten?

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: OSSCube (cc)

Zuid-Zuid samenwerking vanuit Indiaas perspectief

9 november 2013 , 15:00 , door Vice Versa

ACHTERGROND - Naast de traditionele Noord-Zuid ontwikkelingshulp, is inmiddels ook de Zuid-Zuid variant steeds meer in opkomst, waarbij landen als India en China een grote rol spelen.

We hebben misschien de neiging te denken dat Zuid-Zuid samenwerking een nieuw fenomeen is. Maar vanuit historisch perspectief is deze samenwerking helemaal niet zo nieuw, zegt dr. Renu Modi, Indiase politicologe en voormalig directeur van het Centrum voor Afrika Studies in Mumbai. Zij gaf haar lezing over ‘Dispersed Power in a World in Transition’ in het kader van een serie lezingen, georganiseerd door het SID, over ‘South-South Alliances and Tri-angular Cooperation’.

Zuid-Zuid samenwerking is een veelbesproken onderwerp wanneer het om internationale (ontwikkelings)samenwerking gaat. Onder de traditionele (Westerse) donoren wordt deze vorm van ontwikkelingssamenwerking niet altijd met open armen ontvangen en soms zelfs argwanend aanschouwd. Maar waarom eigenlijk? Maakt Zuid-Zuid samenwerking de Noord-Zuid samenwerking overbodig en in hoeverre verschillen deze twee vormen? Dr. Modi biedt inzichten vanuit Indiaas perspectief.

The Global South

Al in de jaren zestig vormde een groot deel van de landen die wij nu tot de Global South rekenen de Non Aligned Movement (NAM), om tijdens de Koude Oorlog een eigen blok te vormen in een bipolaire wereld. Veel van deze landen hadden zich net bevrijd van hun koloniale juk en waren zich aan het ontwikkelen. Zij hadden hun eigen interne problemen en waren niet in staat te investeren in elkaar. Het Zuiden slaagde er dan ook niet in een sterk blok te vormen en veel landen vielen terug op de Washington Consensus voor investeringen met de hoop op ontwikkeling.

Kwakkelende Westerse economieën en de opkomst van sterke economieën in het Zuiden, maken nu aan deze verhoudingen een einde. Landen als China en India investeren enorm in ontwikkelende landen. Modi ziet dan ook geen eenduidige Global South meer, maar een tweedeling in opkomende economieën enerzijds en ontwikkelingslanden – voor een groot deel in Afrika – anderzijds. Waar landen uit de Global South in de jaren zestig het Westen nodig hadden voor investeringen, lijken de landen elkaar nu goed aan te vullen. Zuid-Zuid samenwerking behelst een nieuwe aanpak, waarbij Westerse ideeën en financiële steun niet langer leidend zijn. Deze ontwikkeling wordt hier dan ook vaak met argusogen bekeken.

Foto: IFPRI -IMAGES (cc)

Afrika moet zelf voor zijn eten zorgen

26 oktober 2013 , 10:00 , door Vice Versa

OPINIE - ‘Afrika heeft grote agrobedrijven nodig,’ kopte het interview met Rabobank-analist Justin Sherrard afgelopen dinsdag in Trouw. Jasper van Dijk en Eric Smaling, parlementariërs van de SP, hebben hun twijfels of grote multinationals wel zo goed zijn voor Afrika.

Het interview met Rabobank-analist Justin Sherrard (Trouw, 22 oktober) vestigt de aandacht op het groeiende handelstekort van Afrikaanse landen op het gebied van landbouwproducten. Op mondiale schaal is de scheefgroei inmiddels erg groot. Dat de (droge) landen van het Arabisch schiereiland forse netto importeurs zijn ligt voor de hand, maar ook China, Zuid-Korea en Japan geven jaarlijks per saldo tientallen miljarden dollars uit aan de import van landbouwproducten. De Verenigde Staten, Australië, Argentinië en Nederland staan nadrukkelijk aan de andere zijde van dit deel van de handelsbalans.

Het feit dat de savanne in Zuid-Amerika in snel tempo verandert in één groot sojaveld is voor een groot deel toe te schrijven aan de groeiende voedselbehoefte van China. Grote delen van Afrika lijken wat betreft landschap, regenval en bodemvruchtbaarheid op Zuid-Amerika en je zou ze inderdaad als ‘ongebruikt landbouwareaal’ kunnen betitelen, zoals Sherrard doet. De vraag is of Afrika gebaat is bij een zoete inval van de multinationals die Sherrard noemt. Met de regelmaat van de klok wordt namelijk melding gemaakt van schrijnende gevallen van landroof, waarbij grote arealen land op ruwe wijze worden omgetoverd tot plantages, met verwoesting van de bodemvruchtbaarheid en verdrijving van lokale bewoners tot gevolg.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.