Eeuwige jeugd door rapamycine?

Wat zou het toch mooi zijn als iedereen een lang en gezond leven kon leiden, geen kanker, geen ouderdomsziekten, maar gezond honderd worden. Dat is precies waar wetenschappers zich mee bezig houden. Is het proces van veroudering te remmen, vraagt Babs Fabriek zich af. Naast het persoonlijke belang, om lang en gezond te leven, is het maatschappelijk belang wegens vergrijzing en steeds maar hogere ziektekosten een belangrijke stimulus voor onderzoek naar verouderingsprocessen. De euforie was groot toen de eerste studie in 2009 aantoonde dat het geneesmiddel rapamycine in muizen de levensduur verlengde en het ontstaan en verloop van verschillende ouderdomsziekten vertraagde. Voor die tijd was het levensverlengende effect van rapamycine louter aangetoond in studies van wormen, fruitvliegen en gist. Dat hetzelfde gold voor zoogdieren stemde de wetenschappers positief dat dit effect in mensen ook aangetoond zou kunnen worden.

Door: Foto: Jim Gourley (cc)
Foto: Martin Heinsius (cc)

Wijkaanpak maakt gezonder, blijkt uit onderzoek

, door
De wijkaanpak heeft mensen gezonder gemaakt en zich beter doen voelen. Tot die vaststelling kwam prof. Karien Stronks van het AMC onlangs met collega-onderzoekers uit Maastricht en van het RIVM. Het zou een stuk makkelijker moeten worden om sociale interventies uitgevoerd te krijgen. Toch?

INTERVIEW - Ze had het niet durven voorspellen. ‘We zijn echt aangenaam verrast. We hadden niet verwacht dat de wijkaanpak in een korte periode van vijf jaar al winst voor de gezondheid zou opleveren. We zien een betere ervaren gezondheid, een toegenomen mentale gezondheid en dat mensen meer bewegen door te wandelen,’ zegt Katrien Stronks, professor in het AMC.

Sinds 2008 onderzocht Stronks, samen met collega’s van het AMC, het UMC Maastricht en het RIVM, de gezondheidseffecten van de wijkaanpak. De positieve uitkomsten (zie kader) zijn niet alleen voor haar en haar collega’s een aangename verrassing. Het negatieve oordeel over vijf jaar wijkaanpak lijkt alom rond te zingen. Afgelopen zomer nog stelde het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dat er geen gunstig effect waarneembaar is van alle miljarden en interventies die de veertig armste wijken van Nederland in zijn gepompt. Sociaal werkers en vrijwilligers protesteerden, maar aan de wetenschap viel niet te tornen.

En nu vindt een groep gerenommeerde gezondheidsonderzoekers dat de gezondheid in die achterstandswijken dankzij alle activiteiten sinds de crisis er minder op achteruit is gegaan, en in een aantal opzichten zelfs is verbeterd. Het gaat er beter dan in wijken waarin niet of minder intensief is geïnvesteerd. Ook het beeld ten opzichte van de gemiddelde Nederlander, van wie bijvoorbeeld de mentale gezondheid sinds 2008 juist afnam, is gunstig.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Waan van de dag

Nederlandse taal- en rekenvaardigheid top!

, door

Een inkomende waan van Majava: Internationaal wordt er wel veel geschreven over de pas verschenen OECD test (PIAAC). In Finland met trots, in het VK met schande. In Nederland, die daar prachtig top3 noteringen neerzet, is het opmerkelijk stil in de media. Is het dat we niet de kans hebben om weer ‘schandelijk!’ en ‘zie je wel’ te kunnen zeggen? Omdat we zo lang hebben lopen zeuren dat ons onderwijs al lange tijd in verval is en deze resultaten niet stroken met die visie? Majava vind het in elk geval opmerkelijk dat het al 2 dagen stil is.

Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Sargasso’s onderzoeken in 2013

, door

Sargasso staat voor nuance, discussie en als platform voor wat heel hip public journalism heet. We worden grotendeels gedragen door vrijwilligers, die vanuit hun eigen expertise en interesse opinie, analyses en achtergronden schrijven. En zo nu en dan ook onderzoek doen dat anderen (lees: journalisten) laten liggen. Het afgelopen jaar berichtten we over toegenomen regeldruk, het Rijk dat sjoemelstroom inkocht, het drama JSF en ontgassende binnenvaartschepen.

Hier een kort overzicht van onderzoeksdossiers die het afgelopen jaar speelde:

  • Al in 2011 begon Dimitri Tokmetzis met een groot onderzoek naar het cameratoezicht in Nederland. In maart 2013 leidde dat tot een serie publicaties over ANPR-camera’s, trends in cameratoezicht en een schatting over hoeveel camera’s er in Nederland hangen. Ook publiceerden we een kaart met en de dataset over cameralocaties.
  • P.J. Cokema onderzocht de toegenomen regeldruk onder het huidige kabinet. Ondanks mooie beloften van premier Rutte is de regeldruk toegenomen met 810 miljoen euro.
  • Toen de Nederlandse Energiemaatschappij in mei 2013 met de campagne over jokkebrokken startte, vroeg Krispijn Beek zich af of het Rijk zelf wel netjes écht groene stroom inkocht. Wat bleek? Ook het Rijk gebruikte sjoemelstroom. Zes maanden later bracht de Volkskrant het nieuws ook.
  • In de zomer van 2012 stuurde Sjors van Beek een aantal Wob-verzoeken naar de gemeente Helmond om documenten boven tafel te krijgen over de gang van zaken rond een coffeeshop in die gemeente, en de rol van de burgemeester daarbij. Een paar weken terug stond hij voor de bestuursrechter om een aantal van die documenten nog steeds te krijgen. In de afgelopen anderhalf jaar publiceerde hij samen met Harry Lensink in Vrij Nederland over de kwestie, en brachten we op Sargasso het hele onderzoeksdossier. Van Beek blijft de zaak, die nog altijd niet afgelopen is, volgen.
  • Krispijn Beek hield een rapport van onderzoeksbureau CE Delft over emissies als gevolg van ontgassende binnenvaartschepen tegen het licht en ontdekte dat de emissies een factor 10 hoger liggen dan het RIVM ons voorhield. Beek’s stuk lag in het verlengde van regionale journalisten uit de regio Rotterdam en was de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen. SP en GroenLinks stelde Kamervragen en GroenLinks Rotterdam stelde vragen aan het College, waarna de verantwoordelijk wethouder zei dat ze ontgassen in de Rotterdamse haven wil verbieden vanaf 1 januari 2015.
  • In de zomer onderzochten we als redactie het idee achter het onvoorwaardelijk basisinkomen en hoe dat in de praktijk te brengen zou zijn.
  • Over de JSF heeft Sargasso heel vaak geschreven, de afgelopen jaren. Maar Jaap Walhout deed dit jaar een duit in het zakje door te schrijven over wáárom de kosten van het apparaat steeds maar stijgen en de opleveringsdatum steeds uitgesteld wordt. Het is gewoon niet zo’n goed vliegtuig. En de beloofde economische voorspoed als afgeleide van het meedoen aan de JSF is een sprookje. Walhout schreef deze stukken toen er binnen de PvdA heftig gedebatteerd werd over meedoen of niet. PvdA-woordvoerder in de Tweede Kamer op dit onderwerp Angelien Eijsink nam tot twee keer contact op met Walhout. Een afspraak is er uiteindelijk nooit gekomen: voordat het zover was, had de PvdA al ingestemd.
  • Eva Schram begon zich dit jaar te verdiepen in het asielbeleid in Nederland. Belangenorganisaties vroegen begin dit jaar aandacht voor de frequentie waarmee asielzoekerskinderen moeten verhuizen. Schram hield die cijfers tegen het licht en kwam tot de ontdekking dat de belangenorganisaties de frequentie te laag inschatten: asielzoekerskinderen verhuisden in 2012 gemiddeld twee keer. In maart 2013 deed Schram een Wob-verzoek bij de Raad voor Rechtsbijstand om inzicht te krijgen in de beloningsstructuur van asieladvocaten. Dat verzoek is tot op heden niet ingewilligd. Daarom heeft Schram in december beroep aangetekend bij de bestuursrechter, om de gevraagde gegevens alsnog te krijgen.
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Russische onderzoekers: Arafat stierf natuurlijke dood

, door

Russische forensische experts die onderzoek hebben verricht naar de doodsoorzaak van de Palestijnse leider Yasser Arafat hebben donderdag verklaard dat hij is overleden aan natuurlijke oorzaken en niet aan vergiftiging met radioactieve materialen. Vladimir Uiba, het hoofd van Federale Russische Agentschap voor Medische Biologie (FMBA), zei op een persconferentie in Moskou dat het instituut alle proeven heeft genomen en tot de conclusie is gekomen dat ‘de persoon gestorven door een natuurlijke oorzaken en niet door straling.‘

De Russische bekendmaking komt overeen met wat de Franse onderzoekers concludeerden. Maar het ziet er niet naar uit dat dat het einde van het verhaal is. De Palestijnse ambassadeur in Moskou, Faed Mustafa, zei tegen het Russische staatspersbureau RIA Novosti dat er al een beslissing is om door te gaan met het onderzoek. Die beslissing werd afgelopen zaterdag genomen tijdens een bijeenkomst van de Arabische Liga in Cairo. Mustafa zei dat daar besloten was om de Verenigde Naties te vragen een internationale commissie van onderzoek te vormen.

De Russische uitspraken riepen intussen scherpe kritiek op van één van de auteurs van het Zwitserse onderzoeksrapport over de dood van Arafat, waarin wel degelijk was geconcludeerd dat de mogelijkheid bestaat dat Arafat is overleden aan een overdosis straling door het radioactieve polonium, 210.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Blind Nomad (cc)

Dreigend fundamentalisme?

, door

ANALYSE - Een Duits sociaalwetenschappelijk instituut concludeert uit onderzoek dat religieus, met name islamitisch fundamentalisme in West-Europa geen randverschijnsel is. Het verhaal is in de Nederlandse pers niet onopgemerkt gebleven, schrijft Bart Voorzanger.

Tweederde van de voor dit onderzoek telefonisch geïnterviewde moslims vindt de gedragsregels van hun geloof belangrijker dan de wetten van het land waar ze wonen, en driekwart meent dat de Koran slechts op één manier kan worden uitgelegd. Relatief veel moslims menen dat het westen uit is op vernietiging van de islam, en joden en homo’s zijn in hun kringen niet erg populair.

Reden voor zorg? Mij lijkt van niet, maar dat verwachtte u wellicht al.

Allereerst kun je de uitkomsten van dit soort onderzoek nauwelijks voldoende relativeren. Percentages klinken precies, maar dat is schijn. Er is alle reden je af te vragen of de geïnterviewden representatief zijn voor de groep waarover de conclusies uiteindelijk gaan. Zelfs als de benaderde steekproef aselect is (wat bij telefonische enquêtes nauwelijks mogelijk is, aangezien behoorlijk veel mensen geen openbaar geregistreerd telefoonnummer hebben), is het deel daarvan dat daadwerkelijk wil meewerken dat mogelijk geenszins.

Vervolgens is het de vraag of de geïnterviewden de hen gestelde vragen net zo interpreteren als de opstellers van die vragen en de mensen die conclusies trekken uit de gegeven antwoorden. Als je mij vraagt of ik mijn morele overtuigingen belangrijker vind dan de Nederlandse wet, kan ik daar geheel naar waarheid zowel ‘ja’ als ‘nee’ op antwoorden: ‘Ja, waar die twee met elkaar botsen acht ik mijn morele overtuigingen juister dan de wet; het zouden mijn overtuigingen niet zijn als het anders lag’; ‘Nee, want waar mijn overtuigingen botsen met de wet zal ik me aan de wet houden, en ik mag hopen dat dat voor iedereen geldt, want anders blazen we binnen de kortste keren onze rechtsstaat op’. Kortom, wie de vraag bevestigend beantwoordt zou heel wel precies hetzelfde kunnen denken als wie de vraag ontkennend beantwoordt. Die antwoorden zeggen nog helemaal niets.

Foto: IISG (cc)

Werklozen zijn schuldig tot tegendeel bewezen is

, door

ACHTERGROND - Voor werklozen geldt tegenwoordig een heus werkloosheidsethos. Van bovenaf wordt opgelegd hoe zij zich dienen te gedragen bij hun zoektocht naar een nieuwe baan. Want enkel zijzelf zijn verantwoordelijk voor hun werkloze bestaan, vond Bram van Vulpen in zijn onderzoek.

De moralisering van burgerschap lijkt inmiddels ook plaats te vinden ten aanzien van werkloosheid, waarbij van bovenaf een visie op het goede leven wordt verkondigd en opgelegd. Deze hiërarchische moralisering (Tonkens, 2006: 18) heeft ethische regels opgesteld over het gedrag waarmee werklozen horen te re-integreren op de Nederlandse arbeidsmarkt. Voor mijn onderzoek naar de betekenis van deze hiërarchische moraal voor arbeidsgeschikte werklozen bestudeerde ik zelfhulpboeken voor werklozen en het digitale tijdschrift ‘Werkblad’ van het uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV).

Werklozen moeten positief in het leven staan

In het verkondigde werkloosheidsethos ligt de focus op cognitieve technieken die worden vereist om opnieuw de arbeidsmarkt te kunnen betreden. Kortgezegd is een deugdzame werkloze een optimistisch, actief, autonoom en open individu. Hij beschikt over een goede zelfdiscipline en zelfkennis en weet zich op unieke wijze te presenteren. Werklozen moeten positief in het leven staan en zich niet laten afleiden door emoties als somberheid, verdriet, woede of paniek die het gevolg kunnen zijn van het ontslag, weinig aanbod van werk en afwijzingen op sollicitaties. Deze ‘negatieve’ gevoelens beschouwt men als een belemmering in de voortgang van de re-integratie. Een persoon op zoek naar een baan dient rationeel te handelen en z’n emoties te beheersen, verondersteld wordt dat negatieve emoties enkel het proces vertragen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: koschi (cc)

‘Belastingsysteem multinationals werkt niet goed meer’

, door

INTERVIEW - Wat zijn de gevolgen van belastingontwijking voor ontwikkelingslanden? Daarop promoveerde Francis Weyzig afgelopen woensdag aan de Radbouduniversiteit Nijmegen. ‘Ik heb altijd geprobeerd heel duidelijk te zijn met de interpretatie. Dus van mij hoor je ook niet zo snel over hoe schandalig het allemaal is. Ik probeer juist om de maatschappelijke discussie te voeden met wetenschappelijk onderzoek.’

We horen veel in het nieuws over dit onderwerp, wat is er nieuw aan jouw onderzoek?

‘Één van de dingen die nieuw was, is dat ik de eerste was die de gedetailleerde data van de Nederlandsche bank heeft kunnen gebruiken. Dat zijn data over de Bijzondere Financiële Instellingen (BFI’s), de financiële draaischijven van buitenlandse multinationals. Omdat die data zo gedetailleerd zijn,  kan je daar heel veel mee in kaart brengen. Ik laat zien hoeveel dividenden of renteontvangsten er wordt ontvangen uit ontwikkelingslanden, maar ook hoeveel wordt doorbetaald aan obligatiehouders, hoeveel wordt doorbetaald binnen het concern en specifiek naar vestigingen op eilanden als Bermuda en de Kaaimaneilanden. Daarin is dit onderzoek heel specifiek dus dat is ook nieuw.’

Wat was je conclusie?

‘Het blijkt dat directe investeringen in ontwikkelingslanden best wel hoog zijn, zowel voor ontwikkelingslanden die geen belastingverdrag hebben met Nederland, als ontwikkelingslanden die wel een belastingverdrag hebben met Nederland. Het gaat om substantiële bedragen:  een aantal jaar geleden liep 53 miljard euro aan totaal bestaande investeringen via Nederland. Het grootste deel kwam uit de Europese Unie en andere hoge inkomenslanden zoals de VS, Japan en Canada. Er komt ook een gedeelte uit belastingparadijzen, zoals de Kaaimaneilanden, Bermuda maar ook Luxemburg en Zwitserland.  Het blijkt dat ook deze belastingparadijzen tussenschakels zijn, dus als geld uit Luxemburg via Nederland wordt geïnvesteerd in Zambia, dan is Luxemburg meestal ook een tussenschakel en komt het uiteindelijk bijvoorbeeld uit het Verenigd Koninkrijk.

Foto: Adam Foster (cc)

Biseksuele werknemers vaker gepest op het werk

, door

ACHTERGROND - Hebben lesbische, homoseksuele of biseksuele werknemers een andere werkbeleving dan heteroseksuelen? Het antwoord is ‘nee’ voor lesbische en homoseksuele werknemers, en ‘ja’ voor biseksuele werknemers. Meer aandacht voor deze groep en een goed diversiteitsbeleid op de werkvloer kunnen helpen.

In tegenstelling tot enkele hardnekkige stereotypen zijn het niet alleen de kappers en de politieagentes. Ook 2 procent van de bouwvakkers, 5 procent van het winkelpersoneel en 7 procent van de docenten in Nederland is lesbisch, homo- of biseksueel (LHB). Uit eerdere onderzoeken en van belangenorganisaties komen geluiden over problemen op de werkvloer onder LHB-werknemers naar voren (zie bijvoorbeeld Bos en Sandfort 1998; Keuzenkamp en Oudejans 2010; Van der Klein et al. 2009; Workplace Pride Foundation 2012). Het SCP onderzocht, in het eerste landelijk representatieve onderzoek naar seksuele oriëntatie en werk, of LHB-werknemers in Nederland anno 2012 verschillen in werkbeleving van heteroseksuele werknemers (Kuyper 2013).

Wat blijkt? Lesbische en homoseksuele werknemers zijn net werknemers. Ze zijn even tevreden over hun baan en hebben niet vaker het idee dat zij minder kansen of mogelijkheden hebben. Ze rapporteren evenveel conflicten, intimidatie, ongewenste seksuele aandacht, lichamelijk geweld en pesten op het werk. Tevens hebben ze net zo vaak een burn-out en verzuimen ze evenveel dagen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: James Vaughan (cc)

Kunst op Zondag | Wetenschap

, door

Jet Bussemaker, onze eigen godin van kunst en wetenschap, vindt dat er een denktank van kunstenaars en wetenschappers moet komen, die zich het hoofd mag buigen over de waarde van cultuur voor de samenleving. Ze zei dat in ‘De Staat van het Theater’, de speech waarmee traditioneel het Nederlands Theater Festival wordt geopend.

Onzin. De waarde van cultuur staat buiten kijf. Of Bussemaker moet bedoelen dat de dentank met ideetjes komt die het culturele sloopwerk van Rutte c.s. kan repareren. Waarom geen denktank van kunstenaars en wetenschappers aan het werk gezet, die antwoorden geeft op de belangrijke vragen van vandaag?

Misschien verwachten we er iets teveel van, maar het samenbrengen van kunst en wetenschap is ‘hot’. Het blijft soms iets teveel hangen in een instrumenteel gebruik van de kennis en mogelijkheden die beide disciplines bieden. Kunstenaars die kwast en verf inruilen voor allerlei technologie. Zoals Marta de Menezes, die biotechnologie aanwendt om bacteriële replica’s van Piet Mondriaan te maken.

Marta de Menezes – Decon.
cc Flickr we-make-money-not-art Marta de Menezes Decon

En wetenschappers gebruiken kunst om hun kennis aan het publiek over te dragen. Allround wetenschapper/kunstenaars zijn zeldzaam.

Hoewel: op 17 oktober promoveert in Leiden de eerste beeldend kunstenaar, in het kader van het project Promoveren in de kunsten, een door het Mondriaanfonds en de NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) gefinancierde pilot.

Vorige Volgende