De mijnbouw in het hoge noorden groeit en bloeit met steun van Scandinavische regeringen, ten koste van natuur en cultuur. De exploitatie van bodemschatten in Noord Europa breidt zich uit. Na de oliewinning in de Noordelijke IJszee ontdekken Engelse, Australische en Canadese mijnbouwbedrijven de rijkdom van de aarde in Lapland, een gebied bij de poolcirkel dat delen van Noorwegen, Zweden, Finland en Rusland bestrijkt . Tot nu toe zijn er dit jaar 349 projecten aangemeld, volgens de Guardian, waarvan 243 in Finland. Een van de laatste gebieden in Europa met ongerepte natuur dreigt hierdoor verwoest te worden. Datzelfde lot wacht de cultuur van de Samen, een nomadenvolk dat leeft van rendieren en visserij. En van het toerisme, dat ook weinig baat heeft bij industrialisatie van het gebied. Het Arctische gebied zou meer dan een vijfde van de onontdekte olie- en gasvoorraad herbergen alsmede een groot aantal waardevolle zeldzame mineralen, kolen, uranium, goud, diamant, zink, platina, nikkel en ijzererts. Het ontginnen van al die kostbare schatten wordt steeds aantrekkelijker door de klimaatverandering die deze gebieden beter toegankelijk heeft gemaakt. Een pijnlijke constatering: meer kolen en olie exploiteren bevordert de opwarming van de aarde, met als gevolg dat er meer van die grondstoffen aan de aarde kunnen worden onttrokken in gebieden die voorheen vanwege het ijs met rust werden gelaten.
Om na de aanslag in Kopenhagen hun solidariteit met de joodse gemeenschap in Noorwegen te betuigen, hebben meer dan duizend voornamelijk jonge moslims een symbolische ‘kring van vrede’ om de synagoge van Oslo gevormd.
Update 23-2: er bestaat (gerechtvaardigde) twijfel over het waarheidsgehalte van dit bericht, met name het aantal moslims waaruit de mensenkring bestond, zie reactie #21 en verder hieronder.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
ACHTERGROND - Donderdag 1 mei, tijdens het lijsttrekkersdebat van Nieuwsuur, verwees PVV-lijsttrekker Marcel de Graaff naar Noorwegen en Zwitserland. Landen die welvarend en vrij zouden zijn buiten de Europese Unie. Zijn dit de ideale landen voor Eurosceptici? We kijken naar Noorwegen.
De Noorse bevolking heeft twee keer in een referendum het lidmaatschap van de Europese Unie verworpen: ze zou origineel meegaan met de eerste uitbreiding (samen met Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk), maar 54% van de bevolking wees dit af. In 1994 probeerde de regering het opnieuw (toen ook Oostenrijk, Zweden en Finland lid zouden worden). Maar dat werd met 52% afgewezen. Sindsdien wordt er over dit onderwerp in de politiek niet meer gesproken en is de steun onder de bevolking voor lidmaatschap (zeker na de eurocrisis) alleen maar afgenomen.
Dictaten van Brussel
Je zou misschien denken dat Noorwegen de Europese Unie niet nodig heeft en dat het land, gelegen op grote oliereserves, het zelf wel afkan. Niets is minder waar: het eerste wat opvalt als je naar Noorwegen reist, of wat eigenlijk niet opvalt is dat Noorwegen lid is van het Schengengebied. Je kan er dus zonder paspoortcontrole naartoe reizen.
Noorwegen is ook lid Europese Economische Ruimte, net als Zwitserland, Liechtenstein en IJsland. Deze landen vallen wel onder de Europese markt, hoewel ze geen lid zijn van de Europese Unie. 63% van de import van Noorwegen komt uit de Europese Unie en 81% van haar export gaat naar de Europese Unie (bron). Het land is geïntegreerd in de Europese markt.
ELDERS - Terwijl in Noorwegen hard gewerkt wordt aan een nieuwe, rechtse, regering laten anti-islam activisten van zich horen.
Noorwegen beleeft een heropleving van anti-islam acties sinds de verkiezingen van 9 september. De centrumrechtse partij van Erna Solberg won die verkiezingen. Zij probeert een nieuwe regering te vormen met de Liberale partij en de Vooruitgangspartij. De Vooruitgangspartij van Siv Jensen is van oorsprong de anti-immigranten partij. Anders Breivik is ooit lid geweest, maar de partij t0ont zich inmiddels wat gematigder. Het verleden speelt de Vooruitgangspartij nog steeds parten, en dat bemoeilijkt de regeringsvorming. Jensen nam al voor de verkiezingen afstand van een hard rapport van haar partijgenoten over de immigratie in Noorwegen. Maar de leider van de Vooruitgangspartij in Oslo weigerde in reactie op kritische stemmen in de buitenlandse pers afstand te nemen van een oude uitspraak van zijn partijleider dat er in Noorwegen sprake is van sluipende islamisering.
Extreem rechtse anti-islam activisten stoken het vuurtje nu weer op. Vorig weekend werd een varkenskop gevonden bij een moskee in Oslo. Verschillende moskeeën ontvingen emails met bedreigingen. De dialoog bij de koffie heeft kennelijk niets geholpen. Intussen studeert de meest bekende anti-islamitische activist in de gevangenis politieke wetenschappen. Zijn inschrijving leidde tot negatieve reacties. Maar de de rector van de universiteit in Oslo verdedigt de Noorse praktijk: ook gevangenen hebben recht om te studeren. Het t0oont aan dat we in Noorwegen totaal andere waarden hebben dan de zijne, schreef hij.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
ACHTERGROND - Noorwegen werd deze week pijnlijk herinnerd aan het drama van twee jaar geleden toen Anders Breivik bij een regeringsgebouw in de binnenstad zware bommen liet ontploffen, die aan acht mensen het leven kostten, waarna hij op het eilandje Utoya in het wilde weg 69 jonge socialisten dood schoot.
Dinsdag arresteerde een antiterrorisme eenheid van de Franse geheime dienst DCRI de Noor Kristian Vikernes op de verdenking dat hij een massaslachting zou voorbereiden. Vikernes is een Black Metal muzikant die eerder is veroordeeld voor moord en die een zonderlinge rechts-extremistische beweging leidt. Hij woont nu in Frankrijk met zijn Franse vrouw en kinderen. De verdenking van de Franse autoriteiten was gebaseerd op het feit dat zijn vrouw onlangs wapens had gekocht. En op zijn recente uitlatingen op het internet waar volgens de politie een gevaarlijk antisemitisme en vreemdelingenhaat uit sprak. De Franse autoriteiten en de meeste media legden onmiddellijk de link met Breivik. Maar volgens de Noorse journalist en extreemrechtsdeskundige Øyvind Strømmen gaat het hier om een heel andere soort extremisme.
Kristian Vikernes, bijgenaamd Varg (Wolf), is een cultfiguur die met zijn band Burzum prehistorische Scandinavische mythen idealiseert. Hij preekt een oude heidense religie en zet zich af tegen alle andere godsdiensten. Voordat hij twintig jaar geleden een van zijn compagnons vermoordde had hij ook al drie christelijke kerken in de as gelegd. Sinds hij weer op vrije voeten is schrijft hij over de ondergang van Europa als gevolg van massale immigratie en joodse samenzweringen. Zo beweerde hij dat het treinongeluk vorige week ten zuiden van Parijs veroorzaakt was door niet-Europees ‘uitschot’. Dat dit feit niet in de media kwam was volgens hem te wijten aan de joodse samenzwering waaraan media en overheid waren onderworpen, een uitlating die hem wellicht fataal is geworden.
De Nederlandse overheid laat in vergelijking met veel andere landen nog weinig van zichzelf zien. In een onderzoek naar wetten die de openbaarheid van bestuur (Wob) regelen vinden we Nederland ergens onderin de middenmoot. Beroeps”wobber” Roger Vleugels: “Sinds Balkenende IV is Nederland in de wereld van Freedom of Information van min of meer gidsland hekkensluiter geworden. In Nederland ging de Wob achteruit, vooral door meer obstructie en extreme verlenging van beantwoordingstermijnen; in andere landen ging de wetgeving op dit gebied vooruit. De Nederlandse wetgever volgt de rechtspraak in Straatsburg amper; heeft het verdrag van Aarhus onvoldoende geïmplementeerd en tekent het verdrag van Tromsö niet [een gotspe want Nederland was nota bene initiatiefnemer van dit Raad van Europa verdrag].” En dus wordt het de hoogste tijd voor een nieuwe Wob.
Wat kunnen we van andere landen leren op dit gebied?
ICT-journalist en “Wobber” Brenno de Winter wijst in zijn blog op het voorbeeld van Noorwegen. Alle overheidsinformatie is in dat land bereikbaar via een site. Je kunt per bestuursorgaan zoeken naar alle documenten die ambtenaren hebben geproduceerd, tot en met emails. Volkomen transparantie. Ook over documenten die ze uit andere landen krijgen, zoals over de terrorismebestrijding in Nederland. Zo weten we via een Wob-verzoek aan Noorwegen dat de terrorismedreiging in Nederland op 7 april 2010 beperkt was.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Albino bultrug walvis voor de Noorse kust.