Kunst zit tussen de oren. Delen van de hersenen spelen een grote rol bij het maken van kunst en bij het waarderen van kunst. Al jaren onderzoeken wetenschappers hoe kunstenaars functioneren en hoe kunstliefhebbers kunst waarderen. De onderzoeksresultaten zouden nuttig kunnen zijn op gebied van onder andere de ontwikkeling van artificiële intelligentie, cultuureducatie en behandeling van diverse (geestes)ziekten. Wetenschappers van de Vanderbilt University in Nashville organiseerden een experiment waarbij muzikanten en mensen zonder muzikale training dezelfde creatieve opdrachten uitvoerden. De muzikanten bleken vindingrijker en overdachten informatie ook op een kwalitatief betere manier. Bij elektrische stimulatie van de linker dorsolaterale prefrontale cortex blijken proefpersonen concrete schilderijen en foto’s mooier te vinden. De onderzoekers denken dat oordeelsvorming over abstracte kunst anders verloopt dan bij niet-abstracte kunst, omdat er andere hersengebieden bij betrokken zijn.
De Duitse kunstenaar Adi Hoesle en prof. dr. Andrea Kübler van de Universiteit van Würzburg ontwikkelden een apparaat dat gedachten vertaalt in schilderijen. Hier nadere uitleg over Brainpainting.
Filmpje bij Kunst op Zondag | Tussen de oren, van zondag 15 december 2013.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Psychiater Iain McGilchrist verzet zich tegen het idee dat hersenhelften er niet meer toe doen. Vroeger werden allerlei gedragingen en hersenfuncties toegewezen aan de linker- of rechter hersehelft, maar tegenwoordig is die scheiding in ongenade geraakt.
In dit praatje vertelt hij met humor wat de verschillende helften dan zouden doen. De linker hersenhelft is volgens hem de Berlusconi van het brein, dus dat belooft wat. Het aardige van het praatje is dat McGilchrist de neurologie ook op een wat hoger plan trekt. ,,We have created a society that honors the servant, but has forgotten the gift.”
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
In 2014 vindt de Brain Awareness Week plaats van 10 tot en met 16 maart. Onderdeel is ‘Hersenkunst, the art of neuroscience’, een wedstrijd voor hersenwetenschappers en technici om kunst te maken van hun dagelijks werk. Inzendingen kunnen hier worden gedaan.
Winnaar van 2012 was Martijn Steenwijk van het VU medisch centrum met Brain at rest.
Filmpje bij Kunst op Zondag | Tussen de oren, van zondag 15 december 2013.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
In 2014 vindt de Brain Awareness Week plaats van 10 tot en met 16 maart. Onderdeel is ‘Hersenkunst, the art of neuroscience’, een wedstrijd voor hersenwetenschappers en technici om kunst te maken van hun dagelijks werk. Inzendingen kunnen hier worden gedaan.
Eén van de winnaars van 2013 was Sjoerd Vos ((Universitair Medisch Centrum Utrecht) met The Intergalactic Brain.
Filmpje bij Kunst op Zondag | Tussen de oren, van zondag 15 december 2013.
The Neuro Bureau hield in 2013 een ‘brain art’-wedstrijd. Winnaar in de categorie ‘Best Video Illustration of the Brain’ was Marcel de Reus (Universitair Medisch Centrum Utrecht) met ‘The dynamic brain’
Filmpje bij Kunst op Zondag | Tussen de oren, van zondag 15 december 2013.
In een experiment werden 29 ballerina’s en 20 vrouwelijke roeiers rondgedraaid in een stoel en moesten aangeven hoe snel ze dachten dat ze nog aan het draaien waren van zodra de stoel stopte met bewegen. Hun hersenactiviteit werd in kaart gebracht op MRI-scans.
De danseressen bleken een veel betere kijk op de situatie te hebben. De ballerina’s met de meeste ervaring bleken zelfs resistent tegen het duizelen. Het doel is nu de specifieke hersenregio’s bij patiënten met chronische duizeligheid te onderzoeken, om van daaruit aan een behandeling te werken.
Filmpje bij Kunst op Zondag | Tussen de oren, van zondag 15 december 2013.
Boeiende techniek ook, die optogenetics.
Wetenschapper gebruikte resultaten om zich te ontdoen van aandelen.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.