Luisteren en leren

Af en toe kom je echt een pareltje tegen in het televisieaanbod. Wat mij betreft is dat meestal op de NPO, want ik kijk bijna nooit meer naar de commerciëlen. Op de publieke omroep wordt veel interessants uitgezonden en ik vermaak me er prima mee, naast het bingewatchen van series natuurlijk. Zo ontdekte ik het programma Change your mind. Over discussie, luisteren en leren en misschien wel van gedachten veranderen. Filosoof Michael Sandel, professor politieke wetenschappen aan de universiteit van Harvard, leidt een debat met een divers samengesteld Nederlands panel van jonge luitjes. Millenials schijnen die genoemd te worden (brr ik heb nogal een hekel aan het benoemen van generaties, alsof die allemaal hetzelfde in het leven staan, maar dit terzijde). De eerste aflevering heeft als thema “Democratie, populisme en het algemeen belang”. Is populisme goed of slecht voor de democratie?

Door: Foto: ideeen_debat-222787_1280_pixabay
Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Afschrijvingen | Is Sandel eigenlijk een econoom?

Komende vrijdag is er weer de Nacht van de Filosofie. Dit keer is het thema ‘schuld en boete’ en ligt de economie op de snijtafel. Homo economicus, de psyche van de bankier, de invloed van economie op onze cultuur, moraal, op ons lichaam – alles komt aan bod. Naast de Joris Luyendijken en Ewald Engelens, en helden als Tomas Sedláček, krijgen we ook hoog bezoek: Harvard-filosoof Micheal Sandel komt vertellen over zijn boek Niet Alles is te koop. Sandel bezit een zeldzaam scherp analytisch fileermes, dat we kennen uit zijn eerdere werk over rechtvaardigheid. In Niet alles is te koop zet hij dat mes in de marktsamenleving en probeert hij er de moraal uit de fileren. Dat lukt voor een deel. Ik zou alleen de econoom nog niet willen afschrijven zoals Sandel dat doet, temeer ook omdat Sandel zelf behoorlijk economisch denkt.

‘De markt’ heeft sinds de jaren tachtig een ongekende opmars gemaakt. Niet alles is te koop zit bomvol voorbeelden van wat je tegenwoordig allemaal kunt kopen: van verblijfsvergunningen en bruiloftstoespraken tot advertentieruimte op politieauto’s, van andermans levensverzekeringen en CO2-uitstootrechten tot de naam van de gymzaal van een middelbare school. Het leeuwendeel van deze voorbeelden betreft Amerika, maar je zou met gemak Nederlandse voorbeelden kunnen aanwijzen: denk bijvoorbeeld aan het sponsoren van rotondes.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Sargasso leesclub: alles te koop?

Volgens Michael J. Sandel, politiek filosoof aan Harvard, is er maar weinig niet meer te koop. In plaats van een samenleving met een markteconomie, zijn we een marktsamenleving geworden, stelt hij in zijn nieuwe boek What money can’t buy: The Moral Limits of Markets. Voor de kritische Sargasso-bezoeker is deze conclusie wellicht niet zo’n grote verrassing, maar weinigen kunnen zo strak geregisseerd een betoog onderbouwen als Sandel (die bekend is van zijn lezingenreeks over rechtvaardigheid).

Daarom een experiment. Een leesclub op Sargasso. We lezen het boek met elkaar, zoeken er ondersteunend materiaal bij en houden een doorlopende discussie om dit onderwerp eens flink uit te diepen. Wie heeft er zin om mee te doen? Graag dan een mailtje naar info at sargasso punt nl.

Om er alvast in te komen, een kort interview met de schrijver. Filmpje.

 

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weekendcollege | The morality of murder

Michael Sandel behoeft eigenlijk geen introductie meer. Zijn colleges over rechtvaardigheid zijn ware kijkcijferkanonnen. Wellicht dat dit college de gebeurtenissen van vorige week in enig perspectief kunnen plaatsen.