Naar een circulaire economie

De grondstoffenschaarste is niet beperkt tot olie en gas. Ook andere grondstoffen zoals lithium en fosfaat zijn eindig. Wanneer er geen vervanging van de grondstof (zoals olie door zonne-energie) mogelijk is, moeten we ons richten op hergebruik. Maar een circulaire economie is nog ver weg. Een groot deel van de natuurlijke hulpbronnen die in de economie worden gebruikt is gevormd in trage geologische processen. Belangrijke voorbeelden daarvan zijn fossiele brandstoffen en ertsen.  Sommige van deze natuurlijke hulpbronnen zijn in zeer grote hoeveelheden aanwezig, zoals  ijzer- en aluminiumertsen. In andere gevallen zijn de winbare voorraden bescheiden.  Bijvoorbeeld: conventioneel aardgas is gevormd over een periode van ongeveer 400 miljoen jaar. Het jaarlijkse verbruik in de wereldeconomie komt overeen met de hoeveelheid die in ongeveer 3 miljoen jaar werd gevormd. Dit leidt ertoe dat de winning van aardgas vroeg of laat gaat dalen. Zo bereikte de winning van conventioneel aardgas in Nederland zijn piek in 2004. Sindsdien daalt de Nederlandse productie. Dergelijke productiepieken zijn ook te zien bij andere natuurlijke hulpbronnen die zijn gevormd in trage geologische processen. De maximale productie van de zilvermijnen in Tirol lag bijvoorbeeld rond het jaar 1500. De piek van de kolenwinning in het Verenigd Koninkrijk was vroeg in de twintigste eeuw. De conventionele olieproductie in de Verenigde Staten bereikte zijn maximum in 1971.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

“Het Saoedi-Arabië van het lithium”

Afghanistan herbergt waarschijnlijk de grootste voorraad lithium ter wereld (NYT). Dat zeggen Amerikaanse geologen die met hulp van het Amerikaanse leger voor bijna duizend miljard dollar (820 miljard euro) aan onaangeboorde mineralen in Afghanistan hebben ontdekt (Volkskrant). Naast het voor de industrie essentiële metaal lithium dat verwerkt wordt in batterijen zijn er ook onder meer grote hoeveelheden ijzer, koper, kobalt en goud aangetroffen.

In 2006 bracht het Amerikaanse leger met een Orion vliegtuig al de Afghaanse ondergrond in kaart. Dit was de basis voor nader veldonderzoek. Een gevalletje: ‘nu we er toch zijn’? Of ziet u hier een handeling met voorbedachte rade? Hoe dan ook de Afghanistan Geological Survey (intrigerende url) beschikt nu over kaarten die veelbelovende voorraden grondstoffen tonen.

Het Pentagon rept al enthousiast van “het Saoedi-Arabië van het lithium”. Maar de échte test moet nu nog komen: kan de Afghaanse overheid haar nieuwe rijkdom ten goede laten komen aan de Afghanen? De Wereldbank hielp Afghanistan met het schrijven van een nationale mijnbouwwet, maar of deze de spanningen tussen de nationale overheid, regionale overheden en de tribale leiders kan weerstaan valt nog te bezien? De burgeroorlog in DR Congo heeft (in grote gebieden) mijnbouw jarenlang praktisch onmogelijk gemaakt. Voor de winning van de mineralen is buitenlandse expertise, materieel en financiering nodig. De Amerikanen vonden de jackpot maar de Chinezen staan te trappelen om het over te nemen. China was eind 2007 al succesvol bij de overname van een Afghaanse kopermijn. Worden de Afghanen hier straks beter van en rijden ze net als Arabieren allemaal in dure Mercedessen? Het valt nog te bezien of de zwakke staat Afghanistan de vrijwel onvermijdelijke grondstoffen vloek kan vermijden…

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.