Smells Like Teen Spirit

Op 24 september 1991 bracht Nirvana grungeklassieker Nevermind uit. In een klap werd Nirvana van een obscuur dertien in een dozijn bandje uit het afgelegen Seattle tot een wereldact. Het fenomenale succes was vrijwel geheel op het conto te schrijven van de eerste verpletterende single Smells Like Teen Spirit, dat uitgroeide tot het lijflied van de grunge-generatie. Niet alleen betekende Nevermind voor Kurt Cobain, Krist Novoselic en Dave Grohl de doorbraak naar een miljoenenpubliek. Ook voor ander bands uit de underground scene van Seattle zoals Pearl Jam, Alice In Chains en Soundgarden effende het doorslaande succes van Nevermind de weg naar een internationale heldenstatus.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Cartoonrel na twee jaar onbeslist

Meer dan twee jaar na de inval van de politie en de arrestatie van cartoonist Nekschot is hij nu ontslagen van rechtsvervolging. Het kostte de tekenaar ruim een etmaal in de cel en twee jaar onzekerheid. Zijn arrestatie veroorzaakte in mei 2008 flink wat rumoer. Minister Hirsch Ballin werd hierover in de Tweede Kamer ter verantwoording geroepen. Bijna de hele Tweede Kamer beoordeelde de huiszoeking bij Nekschot, zijn aanhouding en vervolgens zijn opsluiting van 30 uur als intimiderend en disproportioneel. Volgens de minister was de overval nodig omdat gevreesd werd voor het zoekraken van bewijsmateriaal. De politie wilde niet dat hij via via op de hoogte zou worden gebracht van het onderzoek dat inmiddels ook al weer drie jaar liep na een aanklacht van het Meldpunt Discriminatie. Voor veel Kamerleden was deze uitleg toen niet voldoende, maar Hirsch Ballin meende dat het OM het onderzoek moest voorzetten. Want: “het recht moet zijn loop hebben.”

De afloop van de affaire deze week is gelukkig voor Nekschot, maar verder hoogst onbevredigend. Ondanks dat zeven cartoons en twee teksten strafbaar zijn gevonden seponeert het OM de zaak. Belangrijke redenen zijn: de tijd die inmiddels is verstreken sinds de aanklacht, het feit dat de cartoons (al twee jaar) van de website verwijderd zijn, de mogelijke gevolgen van een rechtszaak voor de tot nu toe onder pseudoniem opererende tekenaar en – als verzachtende omstandigheid – zijn arrestatie en detentie twee jaar geleden. Nekschot is blij dat hij zijn identiteit niet in een rechtszaak prijs hoeft te geven. Maar daar houdt het positieve nieuws dan wel mee op. Doordat de zaak niet voor de rechter wordt uitgevochten, blijft volgens zijn advocaat Max Vermeij wel “een beetje boven de markt hangen wat er nou wel en niet mag op cartoongebied.” Hij hoopt dat ‘deze onduidelijkheid’ niet leidt tot ‘zelfcensuur’ bij columnisten, cabaretiers en collega-cartoonisten.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Anil Ramdas en Menno ter Braak: De intellectueel vs de verachtelijke massa

Deze bijdrage aan het open podium is van Atze de VriezeGeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag Atze de Vrieze met een artikel over de overeenkomsten tussen Anil Ramdas en Menno ter Braak. Atze is muziekjournalist bij VPRO 3voor12.

Menno ter Braak

De intellectueel heeft het zwaar. De weldenkende expert, die nadenkt voor hij iets zegt. Hij heeft vaker gelijk dan anderen, maar niemand luistert naar hem. De man met de feilloze, verfijnde smaak, de man die nooit anderen zal uitsluiten op basis van ras of seksuele voorkeur. Dat is wat publicist Anil Ramdas ons duidelijk probeert te maken in twee vlammende stukken (hier en hier). De schuldige: rechts. Of beter: de PVV. Ramdas zet met een paar pennenstreken 1,5 miljoen Wilders-aanhangers neer als white trash, mensen zonder principes en zonder moraal.

Die stukken zijn met weergaloze polemiek bestreden door Joost Zwagerman. Ouderwets, op een Hermansiaanse manier, merkte iemand op. Niet in een literair tijdschrift, maar gewoon in de comments op internet. Als Zwagerman Hermans is, dan is Ramdas hier Menno ter Braak, een van de leidende literatoren en intellectuelen van de jaren dertig. Een man wiens schrijfsels mij mateloos irriteerden toen ik ze las. Ter Braak was de snob der snobs, het type intellectueel dat ik zwoer nooit te worden. Maar met terugwerkende kracht moet ik hem meer credit geven. Ter Braak kon er niets aan doen. Hij rekende af met een tijdsbeeld.

Voor Ter Braak was het doodnormaal dat er een intellectuele elite was, een klein groepje hoog opgeleiden dat vanzelfsprekend autoriteit was. Maar gaandeweg veranderde dat, met dank aan de industriële revolutie. Ter Braak zegt daarover in Politicus Zonder Partij (1937): “Vroeger gaf het mij een aangenaam gevoel bij een voetbalmatch of een bioscoopvoorstelling als intellectueel onder een ‘massa’ aanwezig te zijn; door die ‘massa’ tegenover mij te weten (hetgeen ongeveer, zij het dan ook niet precies, wil zeggen: door die ‘massa’ te verachten) gaf ik mijn intellectualiteit een voordelige achtergrond van plebejischedomheid, die mij in mijn trots niet weinig versterkte. Ik was zozeer intellectueel, dat het mij mogelijk was mij buiten en zelfs boven de ‘massa’ te stellen en haar aanwezigheid uitsluitend te interpreteren te mijnen gunste.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Krijg de ziekte!

Greg HouseEen groot aantal ziekten en syndromen is genoemd naar hun ontdekker, niet zelden een arts of patholoog. Wanneer je geregeld naar de serie House MD kijkt – met de nurkse botterik Greg House (Hugh Laurie) als diagnosticerend arts in een Amerikaans ziekenhuis – ben je vast reeds bekend met een heleboel van dit soort aandoeningen. Het gros van deze ziektebeelden is behoorlijk zeldzaam. Al zou je dat niet zeggen aan de hand van de frequentie waarmee ze in de kliniek van dokter House als mogelijke diagnose over tafel vliegen.

Het gaat dan om ziektes als die van Addison, Chagas, Cushing, Creuzfeldt-Jacob, Hodgkin, Huntington, Parkinson, maar ook bijvoorbeeld Wegener’s granulomatosis of het syndroom van Guillain-Barré. En vergeet natuurlijk ook Alzheimer en Korskakov niet. (Wie?) Dit maakt deze ziektes tot eponiemen, oftewel begrippen die vernoemd zijn naar een persoon.

De onverbeterlijke misantroop House heeft welgeteld één vriend, tevens het voortdurende mikpunt van zijn schimpscheuten en beledigingen, James Wilson, gespeeld door Robert Sean Leonard. Het is dus vast geen toeval dat er ook een Ziekte van Wilson bestaat, volgens wikipedia ‘een zeldzame autosomaal recessief erfelijke aandoening waarbij de uitscheiding van koper via de gal verminderd is. Hierdoor worden langzamerhand vele organen vergiftigd, vooral de lever en de hersenen.’ Afgaande op de serie House zou je trouwens de Ziekte van Wilson eerder typeren als een welhaast pathologische vorm van blijmoedig gedragen masochisme.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Culturele kaalslag of sociale rechtvaardigheid?

Concertgebouw Amsterdam (Foto: Flickr/danielabsilva)Dat je voor een paar tientjes en twee keer maximaal anderhalf uur reizen vanaf zowat iedere plaats in Nederland meermalen per jaar een geweldige avond kan hebben met hoogwaardig vermaak in de concertzaal is een luxe die ze zelfs elders in Europa lang niet overal kennen. Het is een verworvenheid die kenmerkend is voor de rijkdom en het succes van de Nederlandse samenleving, en het is een verworvenheid waarvan je hoopt dat de mensen die erover gaan er zorgvuldig mee omspringen: toegang tot concert, dans, opera en theater is in Nederland enorm laagdrempelig, en dat mag wat mij betreft nog heel lang zo blijven. Toch sta ik nog niet in vuur en vlam door alle commotie om de vermoedelijke bezuinigingsplannen van het kabinet-in-wording. Ik ben er eerder een beetje door in verwarring.

Die verwarring komt deels doordat de alarmistische retoriek van het protest (Kaalslag!! Grote Zorgen!!!!!) je als buitenstaander zo hard in het gezicht mept dat alle gevoelens van sympathie als sneeuw voor de zon verdwijnen, maar deels komt het ook doordat ik oprecht grote moeite heb om goede redenen te bedenken waarom het een taak van de rijksoverheid zou zijn om een volledig systeem van allerlei regionale en nationale orkesten, dansgezelschappen en wat dies meer zij te onderhouden. Sterker nog: ik kan het maar moeilijk verenigen met mijn idee dat je een overheid hebt om de samenleving wat eerlijker te maken en de verschillen tussen ‘haves’ en ‘have-nots’ kleiner. Volledige subsidiëring van deze ‘subsidieslurpers’ van hoge kwaliteit stuit mij tegen de sociale inborst; delen van die 120mln per jaar (periode 2009-2012 (.pdf)) kunnen misschien best wel beter ingezet worden. In de zorg. In het onderwijs. Bij mensen die het echt nodig hebben om een beetje redelijk te kunnen leven. Het is niet veel, maar het kan helpen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Cartoon Kifah Al-Reefi (Deel 3)

Van cartoonist Kifah Al-Reefi kreeg GeenCommentaar weer enige tekeningen toegestuurd. Voor sommige mensen is het lastig dat hij geen bijschriften bij zijn cartoons levert. Bij een atelierbezoek vroeg iemand hem eens wat een bepaald cartoon betekende. Kifah zei toen dat de vraagster dat zelf mocht bedenken.

Vijf zondagen lang plaatst GC een cartoon van Kifah. Naast alles wat jullie maar kwijt willen, kun je ook een comment sturen met als titel Bijschrift, gevolgd door je bijschrift.

Na afloop van de serie ontvangt de wat mij betreft beste inzending een exemplaar van het boek ‘Ik, Driss‘ van Driss Tafersiti (pseudoniem van Asis Aynan) als prijs.

Bedenk een passend bijschrift (Cartoon: Kifah Al-Reefi)

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rekenkunst uit het Jaar Nul

Hoe is het mogelijk dat het vermeende geboortejaar van een bijbels personage genaamd Jezus van Nazareth ruim 2 millennia later nog steeds gebruikt wordt als ijkpunt voor de westerse jaartelling; en daarmee voor die van de hele moderne wereld? (Merkwaardig genoeg ook door overtuigde atheïsten!) Het lijkt een harnekkige erfenis uit de vroege Middeleeuwen.

Beda Venerabilis //afb: wikimedia commons

Onze van oorsprong Romeins-christelijke jaartelling werd pas in 525 opgesteld door de Scytische monnik Dionysius Exiguus. Tot dan toe werden jaren gedateerd aan de hand van de consuls die regeerden over Het Eeuwige Rome, hoewel jaartallen soms ook werden berekend als de tijdsduur die verlopen was sinds de stichting van de stad – ab urbe condita – in 753 v. C. De telling van Dionysus Exiguus raakte overigens pas echt in zwang nadat de Engelse monnik Beda Venerabilis, de eerbiedwaardige Bede (672-735), rond 731 zijn zeer invloedrijke Historia ecclesiastica gentis Anglorum uitbracht.

De concurrerende islamitische kalender heeft als begindatum gekozen voor 16 juli 622, ná Christus uiteraard. Dit is overigens niet de geboortedag van de belangrijkste profeet van de islam; Mohammed werd namelijk geboren rond 570. Het is wel het jaartal van diens gedwongen migratie vanuit Mekka naar de stad Yathrib, het latere Medina. Deze veelbewogen reis, de hidjra, vormt al sinds 638 het ijkpunt voor de islamitische jaartelling. Jaartallen worden analoog aan Anno Domini, gedateerd met het gelatiniseerde achtervoegsel AH (Anno Hedgira).

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Cartoon Kifah Al-Reefi (Deel 2)

Van cartoonist Kifah Al-Reefi kreeg GeenCommentaar weer enige tekeningen toegestuurd. Voor sommige mensen is het lastig dat hij geen bijschriften bij zijn cartoons levert. Bij een atelierbezoek vroeg iemand hem eens wat een bepaald cartoon betekende. Kifah zei toen dat de vraagster dat zelf mocht bedenken.

Vijf zondagen lang plaatst GC een cartoon van Kifah. Naast alles wat jullie maar kwijt willen, kun je ook een comment sturen met als titel Bijschrift, gevolgd door je bijschrift.

Na afloop van de serie ontvangt de wat mij betreft beste inzending een exemplaar van het boek ‘Ik, Driss‘ van Driss Tafersiti (pseudoniem van Asis Aynan) als prijs.

Bedenk een passend bijschrift (Cartoon: Kifah Al-Reefi)

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Standing On The Shoulders Of Giants

Het is een universeel gegeven dat culturen op een bepaald moment hun eigen ontstaansmythes en geschiedenis ontwikkelen. Een vervolgstap, die feitelijk pas gezet kan worden wanneer een volk het schrift verwerft, is het ontstaan van een zekere mate van historisch besef. Een orale traditie heeft eenvoudigweg te veel tekortkomingen en is daardoor voor periodes die langer geleden zijn dan twee generaties notoir onbetrouwbaar. Pas op het moment dat kennis uit het verleden letterlijk kan worden overgedragen aan volgende generaties, ontstaat ook de mogelijkheid geleidelijk aan voort te bouwen op deze kennis. (Dwarfs) Standing on the Shoulders of Giants, volgens de bekende metafoor van Isaac Newton (1643-1727) … of, zo je wil, van de broertjes Gallagher.

Door kennisaccumulatie en door inzicht te krijgen in de veranderingen die plaats hebben gevonden sinds onze voorvaderen hun observaties op schrift stelden, verandert bovendien van lieverlee de kijk op de geschiedenis. Het eerdere statische of cyclische tijdsbeeld wordt geleidelijk aan ingeruild voor een meer lineair tijdsbesef. Dit proces versterkt zichzelf: de ontwikkeling van schrift leidt tot kennisvermeerdering en zo tot toenemend historisch besef, waarbij het verleden meer en meer als duidelijk afwijkend wordt gezien van het heden. Projectie van deze ontwikkeling naar de toekomst, kan op termijn – zoals in de westerse cultuur vanaf de Verlichting – leiden tot een hartstochtelijk beleefd vooruitgangsdenken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende