Cursus kranten lezen

In mijn jeugd waarde bij ons in huis een boekje rond met de titel Links Lachen. Een verzameling moppen uit het Oostblok waarvan ik me er nog maar twee herinner: een functie eis voor secretaresse van de partij (hoeveel letters kunt u per minuut weggummen?) en een grap over hoe je kranten in de DDR moest lezen. Dat vergde een systematische aanpak. Eerst keek je naar wat er stond. Dan lette je op wat er niet stond. Vervolgens vroeg je je af wat ze wilden dat we geloofden om tenslotte aan de hand van de antwoorden op die drie vragen een reconstructie te maken van wat er waarschijnlijk echt gebeurd was. Daar moest ik aan denken toen ik gisteren in de krant las dat asielzoekers minder crimineel zijn dan autochtone Nederlanders. Ja, u leest het goed: minder crimineel, niet meer dus en ook niet evenveel maar: Minder! Minder!! Minder!!!

Door: Foto: Jon S (cc)

Quote du Jour | De krant

OPINIE - De narrenwijsheid van een scherpe columnist, de recensent die het kaf van het koren scheidt en de onderzoeksjournalist die verborgen handelen in overheid en bedrijf openbaar maakt: het zijn de essentiële ingrediënten van de krant als poortwachter van het publieke debat. Maar laten we ook niet vergeten dat krantenbazen zelf in de naarstige zoektocht naar geld en aandacht het publieke goed ‘krant’ hebben verwaarloosd. Door sterk in te zetten op amusement, human interest en columnisten voor de leut, maken kranten zich op den duur inwisselbaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Update langjarig verloop verkoop papieren krant

DATA - Nu de cijfers over 2015 compleet zijn, kunnen we ons langjarige overzicht van de oplage van de papieren versie van de Nederlandse dagbladen bijwerken. De reeds lang gaande daling ging ook in 2015 onverminderd door.

De eerste grafiek geeft de totale oplage van alle betaalde landelijke en regionale kranten weer. De piek lag in 1997 met 4,65 miljoen kranten. In 2015 waren dat er nog maar 2,45 miljoen.
krant1_475

Maar dit moet natuurlijk ook in verhouding tot de bevolking gezien worden. Daarom in de volgende grafiek een overzicht van het aantal kranten per huishouden en inwoner van 15 jaar of ouder. Dan ligt de piek duidelijk eerder en is ook de daling sterker.
krant2_475

Hieronder nog een overzicht met zowel de betaalde dagbladen als de gratis verspreide kranten. De gratis kranten zitten 432.500 nu lager dan ooit sinds de introductie in Nederland.
krant3_475

Tot slot een overzicht van het relatieve marktaandeel van de papieren landelijke dagbladen. Hierbij dient opgemerkt te worden dat het AD in 2006 diverse regionale titels samenvoegde met de landelijke editie.

krantmarkt_475

Data: NOM, Piet Bakker, CBS

Met dank aan Datagraver.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Laagste oplage betaalde papieren kranten in 60 jaar

DATA - De daling van het aantal verkochte papieren kranten (landelijk en regionaal) zet onverminderd voort. En zo volgt ook het ene laagterecord na het ander. In 2013 bereikten we het niveau van voor 1954!

Net als vorig jaar geven we u ook nu weer een update over die goede oude papieren krant. Nu de jaarlijkse cijfers van HOI bekend zijn*, kunnen we u de nieuwe grafieken tonen. En die spreken voor zich.
Natuurlijk is het zo dat een deel van de traditionele lezers overstapt naar een digitale editie. Maar we kijken hier alleen even naar de teloorgang van een historisch belangrijk fenomeen.

Om te beginnen met de totale betaalde oplage:
betaalde_kranten_1946_2013_475

Maar deze absolute getallen moeten we natuurlijk wel relateren aan de omvang van de bevolking om echt een goed beeld te krijgen. Daarom kijken we naar betaalde kranten per huishouden en per bewoner van 15+ (internationaal gezien de standaardgroep die kranten leest).
betaalde_kranten_bev_1946_2013_475

Om het plaatje nog wat completer te maken, halen we er ook de gratis kranten bij. Die zijn immers concurrerend.
alle_kranten_1990_2013_475

En ook dit relateren we weer aan de bevolkingsomvang:
alle_kranten_bev_1990_2013_475

En tot slot even de betaalde oplage van de landelijke en regionale kranten uitgesplitst:
land_reg_krant_1980_2013_475

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Waarom freelance journalistiek in Vlaanderen niet loont

Kranten- en tijdschriftenuitgevers schotelen freelance schrijvers een standaardcontract voor met bizar lage tarieven.

Door de financiële vergoeding voor bewezen diensten te rubriceren als ‘auteursrechten’ wordt de belasting omzeild, en zo kunnen de tarieven laag worden gehouden.

Maar de Belgische belastingdienst denkt daar anders over en zadelt freelancers op met naheffingen en boetes van tienduizenden euro’s.

Foto: Elliott Brown (cc)

De krant is een lul

OPINIE - De krant is niet meer wat het geweest is, vindt Edge of Europe.

Leest u nog wel eens papieren kranten, in druk of in pixel? Ik bijna niet meer – alle Nederlandse kranten heb ik uit mijn bookmarks geknikkerd en voor een Telegraaf van gisteren, her en der in Italiaanse kiosks nog te vinden, ben ik nog nooit te porren geweest. Mijn nieuws haal ik van de websites van ‘buitenlandse’ kranten (voornamelijk La Repubblica en The Guardian) en, bij gebrek aan beter, van copypastesite nu.nl.

En ik was een krantenverslinder. Je kon me tegenkomen in Tilburg, al lopend verdiept in Le Monde of de Volkskrant als een smartphoneverslaafde avant la lettre. Of in een kroeg aan de leestafel met een Vrij Nederland of een Groene, met een Hoegaarden erbij. En desnoods in de kantine van de zoveelste uitzendwerkplek met het AD of de Telegraaf, want gelezen moest er worden.

In de krant schreven mensen die er meer van wisten dan jij. Dan stond ik ‘s ochtends in mijn blootje met één hand koffie te zetten met een tot handzaam formaat opgevouwd stuk zaterdagbijlage in de andere hand, omdat ik die column wilde begrijpen voordat ik de dag begon. Ook al ging die over economie of zo – iets waar ik overigens nog altijd geen donder van begrijp. Want de krant daagde je uit om de grenzen van je kennis te verleggen en prikkelde je om over dingen na te denken. Het was zelfs prettig om het oneens te zijn met de grote columnisten. Dat gaf het jonge brein zelfvertrouwen, dat gevoel in staat te zijn om onafhankelijk van erkende denkers tot een eigen conclusie te komen. Daarom was de krant ‘een meneer’.

Foto: Marco Derksen (cc)

Waakhond van de democratie moet wakker worden

VERSLAG - Journalisten blijven in de toekomst de voornaamste producenten van nieuws, vinden ze zelf. Maar dan zullen ze wel ondernemender moeten worden, vindt Jeroen Smit.

‘Het beeld van de kikker in een pan met water dat langzaam naar een kookpunt wordt gebracht, dringt zich op. Wie nu niet springt, doet straks niet meer mee,’ zei hoogleraar journalistiek Jeroen Smit gistermiddag in de aula van het Academiegebouw in Groningen, waar hij zijn oratie (pdf) hield. Om er vervolgens aan toe te voegen: ‘Gelukkig is het nog niet te laat.’

Dat het slecht gaat in krantenland, mag voor niemand een verrassing meer heten. Hoewel er nog dagelijks drie miljoen kranten door brievenbussen geschoven worden en de krant als ‘moeder van het nieuws’ nog ruim zeven miljoen Nederlanders dagelijks bereikt, staat het water veel krantenredacties aan de lippen. Adverteerders trekken zich massaal terug en het verdienmodel dat 170 jaar uitstekend werkte, is met de komst van het internet in één klap onderuit geveegd. En dus wordt het tijd voor een nieuw verdienmodel, zou je zeggen.

Maar Smit beargumenteerde in zijn oratie dat er een andere omslag nodig is.

Ik denk dat de ontwrichting dieper gaat, dat het de hoogste tijd is dat de makers, journalisten, zich over de snel veranderende behoeftes gaan ontfermen. Dat zij zich gaan verbinden aan de mensen waarvoor ze werken en die ze willen verheffen. Daarvoor zullen journalisten nieuwe maakmodellen moeten bedenken, nieuwe manieren om journalistiek te bedrijven. Als ze daarin slagen, komen de verdienmodellen vanzelf.

Telegraaf duikt onder magische grens van 2 miljoen lezers

Piet Bakker, lector Massamedia en Digitalisering aan de Hogeschool van Utrecht (journalistiek), analyseert de dalende cijfers van kranten.

En het is nog een tikje erger dan die cijfers vermoeden, want lang niet alle ‘lezers’ zijn ook betalende abonnees. Nogal wat mensen delen de krant met de buren.

Foto: Pedro Ribeiro Simões (cc)

Betaalde papieren kranten per gezin in 30 jaar tijd gehalveerd

DATA - Net als voorgaande jaren plaatsen Piet Bakker en Sargasso de jaarlijkse oplagecijfers (pdf) van dagbladen in context. Het gaat vooral steeds verder bergafwaarts met de papieren oplage.

De betaalde oplage van kranten daalt, zelfs als je er de digitale abonnementen bij optelt. De betaalde oplage van papieren kranten daalt nog veel sterker.
betaalde_kranten_1946_2012_475
De betaalde oplage van landelijke en regionale dagbladen is in absolute zin ook gezakt tot een niveau dat voor het laatst voorkwam in 1958. Ja, dat is 55 jaar geleden.


Maar de bevolking in Nederland groeit nog steeds, net zoals het aantal huishoudens. Daarom is het beter deze cijfers in die context te plaatsen.

kranten_bevolking_1946_2012_475

En dan is de trend duidelijk. Er zijn nu maar half zoveel gezinnen met een papieren krant als dertig jaar geleden.

Nu is er natuurlijk sprake van vervanging door de gratis kranten. Daarom hier het overzicht van de absolute oplages met de gratis kranten erbij.
kranten_bet_gratis_1990_2012_475

Ook hier is de daling goed zichtbaar. Het plotselinge wegvallen van gratis krant De Pers heeft hier zeer waarschijnlijk een rol bij gespeeld.

De daling blijft duidelijk zichtbaar als we deze totalen tegen de huishoudens en volwassen bevolking aanhouden.

allekranten_bev_1946_2012_475

 

Foto: Eduardo Amorim (cc)

Vleesch in de Nederlandse krant

DATA - Een datastukje voor nerds. Welke vleessoorten waren wanneer populair in Nederland? In ieder geval is er een gestage opkomst van varkensvlees sinds de Tweede Wereldoorlog. Een gastbijdrage van Maarten Marx, van de political mashup-groep van de UvA.

Na alle ophef over paardenvlees de laatste tijd waren we benieuwd wat voor soorten vlees er besproken werden in de Nederlandse kranten. Het krantenarchief van de Koninklijke Bibliotheek (KB) is hier de uitgelezen plek voor. We haalden uit alle 88 miljoen artikelen in het KB-archief alle 236.950 artikelen waarin de tekst de reguliere expressie \b\w+vlees(ch)?\b bevatte. Dit is dus een woord eindigend op ‘vlees’ of ‘vleesch’, met minstens één letter ervoor.

Deze 236.950 hits zijn verdeeld over de volgende categorieën:

119.449 advertenties
116.783 artikelen
498 familieberichten
219 illustraties met onderschrift

Per hit hebben we de volgende informatie (hier een voorbeeld over menschenvleesch):

  • De context: den in Europa groote hoeveelheden zwart menschenvleesch verslonden.” „Rijken en machthebbenden!
  • De datum: 1872-02-23
  • Het type bericht: artikel
  • de link naar het artikel bij de KB

Wat voor soorten vlees?

We hebben voor alle vleessoorten geteld in hoeveel artikelen ze voorkwamen. Omdat er veel verschillende spellingen zijn geweest, hebben we de woorden wat genormaliseerd: alle hoofdletters werden klein, we haalden de “n” in paarden– en ander vlees weg en vervingen ‘vleesch’ overal door ‘vlees’.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Volgende