Goed nieuws: je koffie wordt duurder!

door Puck Füsers In december gaat een nieuwe Europese wet van kracht, die ontbossing moet voorkomen. De wet heeft ingrijpende gevolgen voor de koffie-industrie. JDE Peet’s, het moederbedrijf van onder andere Douwe Egberts trekt daarom aan de bel. Niet alleen kan de wet de koffieprijs verhogen, het kan import vanuit landen als Ethiopië bijna onmogelijk maken. Hoe zit dat? Wet versus praktijk De nieuwe Europese wetgeving tegen ontbossing – de EUDR – geldt voor allerlei grondstoffen en producten die vaak ontbossing veroorzaken. Denk aan hout, palmolie, soja, rubber en dus ook koffie. Deze producten mogen vanaf 30 december niet meer op de markt gebracht worden als er niet wordt aangetoond dat ze geen ontbossing veroorzaken. Voor de koffiesector is dit een ingewikkelde maatregel, omdat het in de praktijk betekent dat koffiebedrijven precies moeten kunnen aantonen waar hun koffie vandaan komt. Dit is lastig vanwege de manier waarop koffie geteeld en geoogst wordt. In veel koffieproducerende landen, zoals Ethiopië, wordt koffie geoogst door kleine koffieboeren. Die verschillende oogsten worden dan gesorteerd door tussenpersonen op grootte en kwaliteit, niet op herkomst. Eén koffiepartij kan daardoor bonen van wel duizend koffieboeren bevatten. Logischerwijs kunnen bedrijven dan niet aan de EU-regelgeving voldoen. Gert van der Bijl, die voor ontwikkelingsorganisatie Solidaridad al lange tijd met de wet bezig is, stelt dat er niet genoeg geld wordt gestoken in de ondersteuning van koffieproducerende landen om transparantie in de koffieketen te organiseren. Voldoen die landen niet aan de regels, dan kunnen Europese koffieproducenten plotseling niet meer importeren uit die landen – dat zou rampzalig zijn voor de economie van die landen, én voor de koffieprijs. De prijs van milieuschade In augustus zagen we al dat er veel meer koffie naar Europa wordt geïmporteerd om eventuele achterstanden later op te vangen. Is die wet dan eigenlijk wel zo’n goed idee? Zeker wel. In principe is de prijs de je betaalt ook een winst – je draagt vanaf de invoering van de wet niet meer bij aan ontbossing wanneer je koffie koopt. De externe kosten van productiekosten worden dus beter opgevangen of voorkomen. Milieuwetenschapper dr. Walter Vermeulen legde in de lezing ‘Uitbuiting, uitputting en vervuiling: wie is verantwoordelijk?’ uit hoe je de daadwerkelijke kosten van een product kunt berekenen – dus inclusief de kosten voor het voorkomen van ongelijkheid en klimaatschade – aan de hand van het Oiconomy Pricing Model. Dit is een rekenmodel dat bedrijven helpt externe kosten op te vangen en door te berekenen. Vermeulen: ‘Aan het einde heb je het plaatje van alle verborgen kosten. Eigenlijk werkt het met een simpele formule.’  Het zichtbaar maken van deze kosten helpt uiteindelijk de hele productieketen te verduurzamen. Dokken voor je koffie Wat de Europese Unie nu doet voor ontbossing, lijkt uiteindelijk dus op wat het Oiconomy Pricing Model doet. De preventiekosten voor ontbossing worden nu doorberekend in de prijs. Maar dat moet wel fatsoenlijk gebeuren, want dat de alarmbellen bij de koffiebedrijven afgaan, is niet voor niks. De wet is nu nog te onduidelijk om de effecten goed te overzien, terwijl die dus wel al over een paar maanden ingaat. De koffiebedrijven vragen nu om extra tijd om de maatregelen goed te kunnen implementeren. Dat een kopje koffie daarna duurder wordt is natuurlijk balen, maar het is niet het einde van de wereld. Sterker nog: dat voorkom je er juist mee. Meer weten over hoe we onze grondstoffen duurzamer kunnen maken? Kijk de lezing hier terug. Dit artikel van Puck Füsers verscheen eerder bij Studium Generale Utrecht.

Door: Foto: Shelby Murphy Figueroa, via Unsplash.
Foto: © Sargasso logo Kort copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Kort | deksel

, door

“Wilt u er een deksel op?”

Nee! Nee, dat hoeft niet, en wat fijn dat jullie het vragen, NS Stations Retailbedrijf (voorheen Servex). Ik hoef die deksel niet bij mijn koffie of thee. Sterker nog, hij zit alleen maar in de weg (want het theezakje moet er immers nog in). Of hij voegt niets toe, want ik kan al een tijdje een beker dragen zonder te morsen. Maar ‘your mileage may vary’, zoals de Engelsen dat zo mooi zeggen, dus mensen die wel een deksel willen krijgen er gewoon een.

En jullie zijn van zo ver gekomen. Ik weet nog, jaren geleden, riepen jullie landelijk irritatie op door medewerkers bij iedere aankoop te laten vragen “of de klant er ook nog X bij zou willen”. Hier, op mijn oude blog Vrij-Zinnig, legt de onvolprezen Hester Swart uit waarom dat zo irritant was.

Maar daar zijn jullie dus al een hele tijd mee gestopt. Juij. En nu dit: dubbel-juij! Goed voor het milieu, en bespaart jullie kosten.

Dus zonder enig cynisme en gemeend positief: hulde.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Quote du Jour

Quote du Jour | Verantwoordelijkheid nemen

, door

Ouderen die naar een winkel gaan om een praatje aan te knopen, moeten wanhopig zijn. Dan is blijkbaar het aanbod voor ouderen te schraal. De maatschappij zou haar verantwoordelijkheid moeten nemen en ouderen in de steden en dorpen plekken moeten bieden waar zij zich prettig voelen. Nu worden ze buitengesloten.

Hoogleraar ouderengeneeskunde Rudi Westendorp windt zich op over een initiatief van Albert Heijn om mogelijk vereenzaamde ouderen te signaleren en te wijzen op een door vrijwilligers bemande koffiehoek in de winkel. Dat valt kennelijk niet onder een maatschappij die haar verantwoordelijkheid neemt en ouderen een plek biedt.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Hoest nu?

, door

Ik heb last van een hoest. Hij kan ineens vanuit het niets komen. Zo ook vanochtend, net toen ik een slokje van mijn espresso nam. Ik hoestte vol in mijn kopje. De koffie spoot naar boven en zat daarna niet meer in het kopje, maar op mijn hemd, broek, gezicht, krant, vloer en haar. Hoewel ik andere kleren aantrok bleef ik nog een paar uur lang de geur van koffie ruiken. En dat terwijl ik snotverkouden ben. Het zat dus hoogstwaarschijnlijk ook diep in mijn neus. 

Het was de grootste ramp in mijn koffiedrinkgeschiedenis. Echt een grote ramp kun je het niet noemen. Toch wil ik het wel een ramp noemen. Waarom niet? Je moet vandaag de dag overdrijvend, dat is algemeen bekend. Ik zou het misschien nog een beetje moeten aandikken, mocht ik ooit door Graham Norton op de bank plaatsnemen. Ik heb het verhaal bij de nodige collega’s uitgeprobeerd en zij lieten het zich goed smaken. Beter dan ik mijn koffie.

Het zou trouwens best tot een grotere ramp kunnen uitgroeien. Ik hoorde eens van iemand die is overleden door een ontsteking in zijn neus, veroorzaakt door een minuscuul stukje pindakaas.

Maar goed, u begrijpt het wel, ik heb weer eens verdomd weinig noemenswaardig gezien deze week. Ik zag een filmpje waarin een wasbeer werd gered van de verstikkingsdood. En zeven afleveringen van het fascinerende Wormwood. Maar daarover wellicht later meer. Of niet natuurlijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

Wanneer is het koffietijd?

, door

DATA - De nieuwste ontdekking van de taalwetenschap: uit zorgvuldige statistische analyse blijkt dat het programma Koffietijd van RTL4 op het verkeerde moment van de dag wordt uitgezonden (van 10.00 tot 11.00 op werkdagen). Sinds kort hebben onderzoekers een nieuw instrument om de juiste betekenis van allerlei woorden vast te stellen: Twitter. Daar zijn honderdduizenden mensen bezig iedere dag hun leven te beschrijven, en wel terwijl het zich voordoet.

Van dat feit kunnen we natuurlijk gebruik maken bij het bepalen van de betekenis van woorden als koffietijd, en dat kun je bijvoorbeeld doen op de website Timeu.se. In een database met miljoenen tweets wordt gezocht naar wanneer mensen precies het woord koffie tweeten en zo kunnen we dan weer vaststellen wanneer het echt koffietijd is in Nederland.

Het juiste antwoord luidt dus: tussen 8 en 9 in de ochtend, behalve in het weekeinde (vooral zondag), maar dan wordt Koffietijd nu juist niet uitgezonden.

Ook van borreltijd kunnen we op deze manier de juiste betekenis
vaststellen: vrijdagmiddag tussen vier en vijf.

Ook de betekenis van woorden die niet strikt genomen tijdsaanduidingen zijn, kunnen we zo plaatsen. Je kunt je bijvoorbeeld afvragen in hoeverre kater en brak nu echt synoniemen zijn: voelen mensen zich echt brak terwijl ze een kater hebben, of juist iets eerder of later. Ziehier:

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weekendquote | Kritiek op gokken met voedsel

, door

“One of the main things in food inflation is that it has attracted the speculators for short-term profit at the expense of people living a dignified life” (Telegraph)

Unilever CEO Paul Polman bekritiseert speculanten die de afgelopen jaren naar de voedselmarkt zijn getrokken en kortetermijnwinst maken, over de rug van de ‘gewone’ consument. Polman heeft onlangs gesproken met eurocommissaris Michel Barnier (interne markten) over de mogelijkheden om speculanten te verplichten om hun posities te openbaren. Speculatie in goederen drijft (onnodig) de prijs op en staat los van de factoren die werkelijk het aanbod danwel de schaarste beïnvloeden: voorraden, droogten en overstromingen. Bij hard commodities als goud, ijzer en zilver heeft dit (slechts) een indirect effect op het leven van mensen. Maar bij soft commodities als graan, koffie en soja heeft direct consequenties voor het dagelijks leven, met name voor mensen in ontwikkelingslanden die een relatief groot deel van hun inkomen kwijt zijn aan eten. Uit een onderzoek van de Universiteit Utrecht in opdracht van de Triodos Bank naar de koffiemarkt bleek dat sinds 2004 de prijsontwikkeling in toenemende mate door speculatie wordt bepaald. Voor andere soft commodities is dat niet veel anders. Het record dat in december werd gebroken is naast misoogsten door droogte en overstromingen dan ook voor een groot deel aan speculatie te wijten.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende