Wat is er toch mis met ons? Waarom vliegen we nog steeds naar Thailand? Waarom leggen we onze daken niet vol zonnepanelen? Kortom, waarom hebben we zo weinig over voor onze planeet? Om deze prangende vragen te beantwoorden is een nieuwe wetenschap opgericht: klimaatpsychologie. De psychologie van de desinteresse, zogezegd. Het komt allemaal doordat we nog over een ‘oerbrein’ beschikken, zo las ik in De Volkskrant van zaterdag 16 juni. Een brein dat (ik hoef het u nauwelijks uit te leggen) twee snelheden kent en waarbij het snelle brein, dat op basis van een handjevol stelregels snel een beslissing neemt, het altijd weer wint van het langzame deel, dat bedachtzame besluiten bedenkt.
ACHTERGROND - Een lang stuk van Nathaniel Rich in de New York Times over de periode 1979-1989: het decennium waarin de mensheid voor het eerst tot breed inzicht in de oorzaken en gevaren van klimaatverandering kwam. En een decennium waarin een oplossing binnen hamdbereik leek.
Ht Miko F Lohr.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
By TripodStories- AB, CC BY-SA 4.0, from Wikimedia Commons.
Bloomberg beschrijft hoe het beleid van China om vervuilende kolenmijnen te sluiten en het opdrogen van financiering voor nieuwe kolenmijnen leidt tot een kleiner aanbod aan kolen, waardoor de prijs voor kolen stijgt en de winstgevendheid van kolencentrales onder druk staat. De winstgevendheid van kolenmijnbouwbedrijven stijgt ondertussen fors. Anglo American heeft zijn inkomsten uit kolen sinds 2015 zien verdrievoudigen, Glencore heeft ze zien verdubbelen en BHP Biliton rapporteert een verzesvoudiging van inkomsten uit kolen.
De stijgende financieringskosten zijn een van de redenen dat de mijnbouwbedrijven niet reageren met het aankondigen van plannen voor nieuwe mijnen, ondanks het feit dat de kolenprijs op het hoogste punt in jaren staat. Een groeiend aantal banken en grote institutionele investeerders wil niet meer in kolen investeren. Het niet van de grond komen van de Australische Carmichael kolenmijn is illustratief, het Indiase bedrijf Ardani weet de benodigde financiering niet rond te krijgen ondanks de openlijke steun van de Australische overheid.
Binnen de milieubeweging en onder activisten is het beperken van de winning van fossiele brandstoffen al langer een thema. Economen en beleidsmakers geven meestal de voorkeur aan in hun ogen optimale beleidsinstrumenten, zoals beprijzing van CO2 emissies. Nieuw onderzoek van Green en Denniss laat zien dat er zowel politieke als economische argumenten zijn voor het beperken van het aanbod aan fossiele brandstoffen.
Volgens Green en Denniss zijn er vier soorten klimaatbeleid te onderscheiden. Waarbij de auteurs aan de ene kant onderscheid maken tussen restrictief beleid en stimuleringsbeleid, en aan de andere kant tussen beleid dat zich richt op de aanbodzijde en beleid op de vraagzijde. Visueel vatten de auteurs de mogelijkheden in de volgende matrix samen:
Typen klimaatbeleid
Een Nederlands voorbeeld van aanbod gericht stimuleringsbeleid zijn de subsidies voor duurzame energie, maar ook het kleine veldenbeleid voor gaswinning. Een voorbeeld van stimuleringsmaatregelen gericht op de vraagzijde is de ISDE subsidie, waar bewoners subsidie krijgen als ze overschakelen op een (hybride) warmtepomp of een zonneboiler installeren. Voorbeelden van restrictief beleid gericht op de vraagzijde zijn de CO2-emissienormen voor auto’s en de Europese emissiehandel in CO2 (ETS).
Vanuit economisch oogpunt is het voordeel van aanbodbeperkend beleid dat er minder administratieve lasten zijn, de winning van fossiele brandstoffen wordt om andere redenen al bijgehouden en er zijn minder bedrijven bij betrokken. Een tweede argument is dat het beprijzen van CO2 in theorie lijdt tot optimale keuzes, doordat de CO2 emissie op de goedkoopste manier wordt beperkt. In de praktijk dekt CO2 beprijzing zelden de volledige economie en wordt er met regelmaat een beroep gedaan op de angst voor het waterbed effect. Bovendien zorgt de lagere vraag naar fossiele brandstoffen als gevolg van hogere CO2 prijzen voor een lagere brandstofprijs, wat weer zorgt voor meer vraag. Het beperken van het aanbod kan dit effect tegengaan.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Kijk, zo kan het dus ook.En dat van het pensioenfonds van de Metalelektro (scheepswerven, auto-industrie en andere dingen met grote machines).
“Toch is de overtuiging dat we ook in deze industrie af moeten van vervuilende brandstoffen”, zegt bestuursvoorzitter Eric Uijen, die erop wijst dat er inmiddels alternatieven zijn. En: “Wij beleggen niet voor vandaag of morgen, maar voor overmorgen. Ook dan moet de aarde nog leefbaar zijn.”
Daar kan het ABP een voorbeeld aan nemen.
COLUMN - ‘We stood there crying – filming with tears running down our cheeks.’ Aldus de toelichting bij een filmpje dat door National Geographic op twitter werd gezet. Een filmpje van (zo opende het artikel achter de bijgaande link) een ‘starving polar bear on iceless land’. Het was inderdaad treurig om te zien, die scharminkel van een ijsbeer, scharrelend tussen allerlei vuil, op zoek naar iets te eten. De tweet-met-filmpje van National Geographic ging dan ook meteen viral. En de commentaren lieten zich raden. Net als de reactie van wetenschappers.
Is dit dier een slachtoffer van klimaatverandering, zoals National Geographic beweert? Zullen straks alle ijsberen, verdreven van het smeltende poolijs, als hongerige klimaatvluchtelingen de Canadese vuilnisbakken komen inspecteren? De deskundigen hadden zo hun twijfels. Kwam dit de laatste jaren vaker voor, vroeg de een zich af. Het leidde wel tot nuttige discussies, zo luidde het commentaar van weer een ander. Uiteindelijk was het ijsbeer-expert Jeff Highdon die de kijkers uit hun lijden verloste. Highdon reageerde liever niet (‘I try to avoid commenting on stuff like this, at least for the first couple days when emotions are high. But since you asked…’) maar kwam op verzoek met een analyse van de situatie. Dat soort dramatische beelden zijn niet nieuw. IJsberen zijn alleseters en gaan wel vaker op zoek naar eetbaar afval. En ook ijsberen kunnen ziek worden. Highdon bekeek het filmpje nauwkeurig, bekeek de omgeving, zag waar het gemaakt moest zijn, en wees erop dat de ijsberengemeenschappen daar in de buurt gezond en ‘stable’ zijn. En ja, daar ligt dus niet altijd ijs, maar dat vinden ijsberen helemaal geen probleem.
ELDERS - Zweden geeft met een nieuwe klimaatwet het voorbeeld voor Europese landen die de akkoorden van Parijs serieus willen nemen. Het sociale klimaat van het land wordt wel ondermijnd door groeiende problemen in de omgang met minderheden.
Toen de Amerikaanse president Trump aankondigde dat zijn land het klimaatakkoord gaat opzeggen reageerde Zweden met de oproep aan Europa om nu het voortouw te nemen om de doel die in 2015 in Parijs overeen zijn gekomen alsnog te halen. Vorige week gaf het land zelf het voorbeeld door met overgrote meerderheid een wet aan te nemen die Zweden in 2045, vijf jaar eerder dan aanvankelijk gepland klimaatneutraal moet maken. De hoeveelheid uitstoot die Zweden creëerde in 1990 moet in 2030 met 63 procent zijn gedaald. In 2040 moet die daling op 75 procent zitten, waarna de uitstoot in 2045 dus compleet neutraal moet zijn. Elke vier jaar moet Zweden volgens de wet een beleidplan met specifieke doelen publiceren en een onafhankelijke Klimaatraad controleert het proces.
Ondanks dat het land al voor een groot deel met bos bedekt is wordt de aanplant van nieuwe bomen ter compensatie van CO2 uitstoot niet uitgesloten. Uitbreiding van het aantal windmolenparken is al gestart met de Oostenrijkse firma Ökoenergie. Dat dreigt dan wel weer ten koste dreigen te gaan van de ruimte voor de Sami-minderheid in het noorden. ‘We hebben het windpark in overleg gepland, zodat het voor beide kanten OK is’, zegt de manager van Ökoenergie. Maar dat zal de toenemende spanningen tussen verschillende etnische bevolkingsgroepen in Zweden niet meteen wegnemen.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
NIEUWS - Vandaag heeft Milieudefensie bekend gemaakt een klimaatzaak tegen Shell te beginnen. Shell is volgens Milieudefensie goed voor twee procent van de klimaatverandering. Milieudefensie is van mening dat Shell een onrechtmatige daad begaat met zijn huidige bedrijfsvoering en beleid, en niet voldoet aan de zorgplicht. Ook is Shell al lang op de hoogte van het probleem en kan ze het voorkomen, omdat Shell in Nederland is gevestigd is de Nederlandse rechter bevoegd om te oordelen. Hiermee voegt Milieudefensie zich in een groeiende rij van organisaties die fossiele energiebedrijven aanklagen voor de klimaatschade die ze veroorzaken. In de VS lopen er inmiddels meerdere zaken van met name lokale overheden tegen grote fossiele energiebedrijven.
COLUMN - President Donald Trump heeft nog niets over gezegd over de akkoorden van Parijs. Maar ook al zwijgt hij in alle talen, zonder actieve Amerikaanse bemoeienis zullen de internationale diplomatieke inspanningen om klimaatverandering tegen te houden, op een laag pitje komen te staan. Daarmee komt er de komende jaren ongetwijfeld meer aandacht voor andere projecten, zoals voor geoengineering. Dat is een scheldwoord in milieukringen. Want daar kunnen ze niet geloven dat technologie de aarde zal redden. Technologie is nou net de vijand van de natuur. Maar als de diplomatie het laat afweten, móéten ze ook daar wel verder kijken dan de conferentietafel.
Gek genoeg was het een Nederlander die voor het eerst op het idee kwam om klimaatverandering technisch te fiksen. Onze eigen Nobelprijswinnaar Paul Crutzen stelde in 2006 voor om een grote hoeveelheid zwaveldeeltjes in de hoogste luchtlagen te blazen. Op die manier zou het reflecterend vermogen van de aarde omhoog gekrikt worden, waardoor de aarde kon afkoelen. Zijn voorstel leidde toen tot verhitte discussies en een stroom aan andere ideeën voor ingrepen om de aarde te redden, zoals immense ‘stofzuigers’ die CO2 uit de lucht kunnen halen, bossen aanleggen, reflecterende schermen in de ruimte, ijzer dumpen in de oceanen, kalksteen dumpen in de oceanen, koolstofbindende gesteenten opgraven, verpulveren en rondstrooien – en nog veel meer. Afgelopen week verscheen er weer een dergelijk voorstel, van planetair geoloog Steven Desch van de Arizona State University.
Chevron accepts what the IPCC [Intergovernmental Panel on Climate Change] has reached consensus on concerning science and climate change.
Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat de oliemaatschappijen schuldig zijn:
Even his attempt at implying that his client was not at fault was framed within the substance of the IPCC report; he said that the report never said “extraction or production” of oil was the cause of carbon dioxide emissions, but rather the “economic activity” that burned fossil fuels.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.