Post-atheïst | Langs de Zijderoute (3)

In mijn eerste stukje over de Iraanse Zijderoute van Teheran naar Mashhad vertelde ik dat dit gebied, zolang de Arabische legers streden in wat nu Turkmenistan en Uzbekistan heet, strategisch belangrijk was. De kalief in Damascus zag daarom toe op de islamisering en faciliteerde deze door bijvoorbeeld de bouw van de moskee in Damghan. In het tweede stukje gaf ik aan dat het belang van dit gebied de bewoners in staat stelde de islam te aanvaarden op hun eigen voorwaarden, en dat zij hun steun gaven aan de afstammelingen van Mohammed, die terzijde waren geschoven toen de Umayyaden het kalifaat naar zich toe hadden getrokken. Rond het midden van de achtste eeuw slaagden de moslims van de Zijderoute erin de Abbasieden aan de macht te brengen: een zijtak van de familie van de profeet. Als de gelovigen hadden gemeend dat nu de vraag wie moest heersen voorgoed ten grave was gedragen, kwamen ze bedrogen uit. Er bleven er die vonden dat het familiehoofd van de hoofdtak, de imam, moest heersen. Kalief Al-Ma'mun heeft daarmee ook ingestemd en heeft de achtste imam, Reza, aangewezen als opvolger. In 818 overleed deze echter in Mashhad – door vergiftiging, zoals zijn aanhangers wisten.

Door: Foto: Post-Atheïst
Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Langs de Zijderoute (2)

, door

COLUMN - Ik blogde al eerder over het Iraanse deel van de Zijderoute en vertelde toen dat het een zandloperachtige corridor was tussen Teheran, waarvandaan diverse wegen naar het westen lopen, en Mashhad, waar de wegen naar China en India beginnen. De kaliefen van de Umayyadische dynastie (r.661-750) begrepen het strategische belang en zorgden ervoor dat deze weg in islamitische handen zou blijven, wat betekende dat er geld werd besteed aan versterkte nederzettingen. Uit deze tijd dateert de moskee van Damghan, die ik al noemde.

De oostelijke gebieden dienden echter ook om lastige opposanten naartoe te sturen, en die waren er volop. Het standaardbeeld is dat de islam in de eerste eeuw van zijn bestaan worstelde met de vraag wie de leider moest zijn, wat ertoe leidde dat er enerzijds soennieten waren die het gezag van de Umayyadische kalief in Damascus erkenden en dat er anderzijds sjiieten waren die meenden dat het familiehoofd van de afstammelingen van de profeet, de imam, het oppergezag bezat. Dat is althans het top-down-verhaal.

Er is echter ook een bottom-up-verhaal. De Arabieren hadden de Perzen namelijk onderworpen, maar niet verslagen. De Perzen wilden zich best bekeren tot de islam, maar wel op hun voorwaarden, en daarom stonden zij sympathiek tegenover iedereen die het oppergezag van de kalief nuanceerde. Als er niet al een conflict over het leiderschap zou zijn geweest, zou het wel zijn veroorzaakt door de Perzische eigenzinnigheid, temeer daar Perzië al eerder ruimte had geboden aan allerlei nieuwe religieuze ideeën: het traditionele zoroastrisme kende nieuwe ideeën met namen als zurvanisme en mazdakisme; er waren diverse christelijke varianten; er waren boeddhisten; er waren aanhangers van de oude natuurgodsdiensten; er waren joden (waarover ik al eens heb geschreven).

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Langs de Zijderoute (1)

, door

COLUMN - Afgelopen maart was ik in Iran, een land waar ik voor mijn werk wel vaker kom en waarvoor ik een zekere sympathie heb gekregen. Dat wil niet zeggen dat ik het echt begrijp en ik was blij dat ik dit keer eens naar het oosten kon reizen, van Teheran naar Mashhad. Dat is ruwweg het Iraanse equivalent van de christelijke pelgrimsweg naar Santiago de Compostella: Mashhad is waar de achtste imam ligt begraven en vormt voor elke Iraniër, religieus of niet, een lieu de mémoire. Zoals je langs de wegen naar Santiago wel eens mensen ziet wandelen, zo zie je ook richting Mashhad wandelaars die de elementen trotseren.

Dat die elementen niet altijd meewerken, bleek uit het feit dat de pelgrims nogal eens regenponcho’s droegen. Toch is regen zeldzaam. De weg loopt namelijk langs de zuidelijke hellingen van het Elburzgebergte, dat zich verheft tussen de Kaspische Zee en de Iraanse hoogvlakte. De vochtige noordenwind regent leeg op de noordelijke hellingen, waardoor er op de hoogvlakte nauwelijks regen valt. Het is een grote zandwoestijn, met alleen in het uiterste noorden, tegen de Elburz aan, een lijn van artesische bronnen. De weg van Teheran naar Mashhad voert van bron naar bron en vormt zo de smalle verbinding tussen enerzijds westelijk Iran, Mesopotamië en het Middellandse Zee-gebied en anderzijds Centraal-Azië, China en India. Dat maakt de fragiele lijn van bronnen tussen de Elburz en de Grote Zandwoestijn van historisch belang: dit was eeuwenlang een van de voornaamste routes van oost naar west. Een flessenhals in de Zijderoute.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Onwennige gastvrijheid

, door

COLUMN - Reyy is een voorstad van Teheran, al zeggen de mensen ter plekke dat het andersom is: het jonge Teheran is een voorstad is van het oeroude Reyy. Het stadje is inderdaad zo oud als de geschreven geschiedenis: het was bewoond in de Achaimenidische tijd en wordt genoemd in de religieuze teksten van de joden en zoroastriërs. In de Vroege Middeleeuwen was het een metropool en omdat hier veel mensen woonden, kwam Abd ol-Azim hier de sjiitische leer verkondigen.

reyy_abdolazim_02

Abd ol-Azim was niet de eerste de beste. Hij was een afstammeling van Hassan, die op zijn beurt de zoon was van Mohammeds dochter Fatima en kalief Ali. Veel mensen keken naar deze familie voor advies en de familiehoofden, de imams, gelden tot op de huidige dag in de sjiitische islam als onfeilbare bronnen van gezag. Het was de tiende imam, Ali al-Hadi, die zijn verwant Abd ol-Azim zo rond het midden van de negende eeuw naar de grote stad Reyy zond. Hij schreef er twee boeken en wordt door de sjiitische geleerden als een betrouwbare overleveraar van anekdotes over het leven van de profeet Mohammed.

Abd ol-Azim is in feite de tegenpool van zijn tijdgenoot Abu Yazid, over wie ik vrijdag al blogde, die een mysticus was wiens uitleg van de islam inhield dat de gelovige moest streven naar eenwording met God. Dit zal voor de gemiddelde mens onhaalbaar zijn en de weg van de gewone gelovige zal er meer op gericht zijn in het dagelijkse leven het goede te doen. Voor hen zijn er de schriftgeleerden die de tradities over het leven van de profeet uitleggen – zoals Abd ol-Azim.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Downing Street (cc)

The Netanyahu Prophecies

, door

ACHTERGROND - Gisteren sprak Benjamin Netanyahu het Congress van de VS toe. Daarin sprak hij de volgende woorden:

The difference is that ISIS is armed with butcher knives, captured weapons and YouTube, whereas Iran could soon be armed with intercontinental ballistic missiles and nuclear bombs.

Because Iran’s nuclear program would be left largely intact, Iran’s break-out time would be very short — about a year by U.S. assessment, even shorter by Israel’s.

And if — if Iran’s work on advanced centrifuges, faster and faster centrifuges, is not stopped, that break-out time could still be shorter, a lot shorter.

Now I want you to think about that. The foremost sponsor of global terrorism could be weeks away from having enough enriched uranium for an entire arsenal of nuclear weapons and this with full international legitimacy.

Oftewel, Iran heeft bijna een atoombom. Maar deze uitspraak van Netanyahu doet sterk denken aan eerdere uitspraken van hem. We gaan terug in de tijd en zetten bekende waarschuwingen over het acute gevaar voor u op een rij.

1 oktober 2013, speech VN:

And why would a country with a peaceful nuclear program develop intercontinental ballistic missiles, whose sole purpose is to deliver nuclear warheads? You don’t build ICBMs to carry TNT thousands of miles away; you build them for one purpose, to carry nuclear warheads. And Iran is building now ICBMs that the United States says could reach this city in three or four years.

Quote du Jour

Quote du Jour | What Friedman wants

, door

For Israel, Daesh is just a manifestation of chaos and not threatening to Israel which has the best military in the Middle East. But for many Israelis and supporters of Israel, it is the big conventional rejectionist states and armies with their potential for nuclear weaponry that are the real danger. That is why Friedman supported Bush’s Iraq War, as well.

Gelauwerd NYT-columnist Thomas Friedman vroeg zich deze week retorisch af waarom de VS de IS niet bewapent om tegenwicht te bieden aan Iran.

Waan van de dag

Netanyahu neemt afstand van tweestatenoplossing

, door

Nu.nl:

De Israëlisch premier Benjamin Netanyahu is niet van plan land af te staan, gezien het huidige klimaat in het Midden-Oosten.

De premier lijkt hiermee een tweestatenoplossing voor het conflict met de Palestijnen uit te sluiten.

Want: “elk geëvacueerd gebied [zou] in handen […] vallen van islamitische extremisten en terreurorganisaties, die worden gesteund door Iran.”

Eerder was (bijvoorbeeld) Hamas volgens Netanyahu nog dezelfde organisatie als IS, maar nu zijn het blijkbaar toch weer Iraanse proxies geworden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende