Kabinet houdt ‘derde wereld’ liever afhankelijk van vaccindonaties

Sinds oktober 2020 dringen India en Zuid-Afrika en ruim honderd andere landen aan op het vrijgeven van de patenten op vaccins, zodat lage- en middeninkomenslanden zelf vaccins kunnen produceren. De EU en enkele andere landen houden het voorstel tegen. Een update over de positie van Nederland (in augustus schreef ik hier dit over). Er worden momenteel wereldwijd zes keer zoveel boosterprikken toegediend als er eerste prikken worden toegediend in lageinkomenslanden. De WHO noemt het “a scandal that must stop now.” Directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus riep in augustus – toen in Nederland de Gezondheidsraad de booster-optie ging onderzoeken – al op tot een moratorium op boosters tot september, dat hij later bijstelde tot eind van het jaar. In de lageinkomenslanden was op 1 augustus 1,1% van de mensen gevaccineerd; op dit moment is dat 3,2%. Gezien de zorgen over de Omicron-variant en mogelijk verminderde bescherming door vaccinatie is het begrijpelijk dat veel mensen een booster willen, maar het blijft onbegrijpelijk dat de EU en een aantal andere landen nog altijd het vrijgegeven van de patenten op coronavaccins tegenhouden. De discussie hierover loopt al sinds oktober 2020, toen India en Zuid-Afrika een voorstel deden voor het (tijdelijk) vrijgeven van de patenten via de zogenaamde TRIPS-waiver. Vorige week zou de Wereldhandelsorganisatie (WTO) er weer over spreken, maar vanwege de Omicron-variant en de reisbeperkingen voor Afrikaanse landen werd de vergadering last-minute afgeblazen. “The vaccine apartheid that rich countries and the WTO have refused to address is ultimately responsible for the decision to postpone vaccine talks,” zei The People's Vaccine, een coalitie van 50 organisaties die zich inzet voor het vrijgeven van vaccinpatenten. Een TRIPS-commissie praat er de komende tijd wel over verder. Motie Piri c.s. voor steun opschorting vaccinpatenten De EU houdt de TRIPS-waiver nog altijd tegen en Nederland wijkt daar niet echt vanaf. Wel werd in juni een motie (Piri c.s.) aangenomen waarin de regering werd verzocht zich achter de steun van de VS voor een tijdelijke, beperkte opschorting van de patenten te scharen en “zich in EU-verband in te zetten om het Europese verzet tegen tijdelijke opschorting van patenten te stoppen.” Het was toen nog niet helemaal duidelijk waar de VS hun steun voor uitspraken, maar onze regering ziet deze motie in elk geval niet als een verzoek tot steun voor de TRIPS-waiver – een motie in oktober die expliciet vroeg om steun voor de TRIPS-waiver haalde het niet. De regering antwoordt sindsdien op vragen naar de TRIPS-waiver en vrijgeven van vaccinpatenten dat Nederland “in lijn met de motie Piri c.s.” binnen de EU “aandringt” op een “constructieve opstelling” van de EU in de gesprekken over een beperkte waiver. Die formulering zwakt de motie al af, en de uitspraak van demissionair minister De Bruijn van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking vorige maand doet vermoeden dat de motie eigenlijk helemaal geen invloed heeft gehad op het standpunt van de regering. Verwijzend naar de Piri-motie zei De Bruijn dat we ons op dit moment ook moeten afvragen of die waiver nog wel het echte probleem is. We moeten niet vergeten dat mevrouw Piri die motie alweer een behoorlijke tijd geleden indiende. Op dat moment zag het ernaar uit dat zo'n waiver een hele belangrijke rol zou kunnen spelen. Inmiddels zijn we vele maanden verder en worden er zo'n 1,5 miljard vaccins per maand geproduceerd. Volgens de WHO is dat genoeg om de doelstellingen te bereiken die de WHO heeft gesteld. Daarin schemert vooral de opvatting van het kabinet door, want het is niet zo dat de WHO vindt dat de TRIPS-waiver niet meer nodig is omdat wereldwijd inmiddels 1,5 miljard vaccins per maand geproduceerd kunnen worden, zoals De Bruijn lijkt te suggereren. Nog in november vroeg WHO-directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus aan Canada steun voor de TRIPS-waiver. Ook Artsen zonder grenzen drong in november nog aan op steun voor de TRIPS-waiver. In oktober stuurden zes VN-experts brieven aan onder meer de EU en de WTO met het verzoek de TRIPS-waiver te steunen. Vaccindonaties blijven achter Het standpunt van de WHO is dat er een combinatie van acties – donatie, kennisdeling, TRIPS-waiver – nodig is om vaccingelijkheid te bereiken. Want het was en is overduidelijk dat donaties en vrijwillige kennisdeling alleen ontoereikend zijn. Volgens recent onderzoek van Amnesty hebben geen van de zes grootste vaccinproducenten deelgenomen aan internationaal gecoördineerde initiatieven voor kennisdeling. Ook de donaties van vaccins aan lageinkomens- en middeninkomenslanden blijven nog steeds ver achter, ook die door de EU en EU-landen. Onder het motto "get one, give one" heeft Nederland toegezegd om dit jaar 27 miljoen vaccins te doneren, waarvan 22 miljoen aan het internationaal gecoördineerde donatieprogramma COVAX, maar begin november had Nederland pas 4,5 miljoen vaccins gedoneerd. Het laatste overzicht van 29 november laat zien dat er inmiddels 16,3 miljoen vaccins zijn gedoneerd, maar nog geen daarvan daadwerkelijk verzonden zijn aan ontvangende landen. Gezien de gang van zaken tot nu toe is het reëel om zorgen te hebben over het effect van boosters op donaties. Bovendien zou volgens het "get one, give one"-principe het totale aantal vanwege de boosters moeten worden bijgesteld. De  'derde wereld' helpen Het lijkt erop, schrijven Susi Geiger en Aisling McMahon in het Journal of Medical Ethics, dat het bestaan van COVAX voor sommige landen, zeker die met een sterke farmaceutische industrie, reden is om tegen de TRIPS-waiver te zijn. De landen die de meeste donaties en financiële steun beloven aan COVAX lijken ook het meest weerstand te bieden aan de TRIPS-waiver. Ook de Nederlandse regering wijst steeds naar COVAX als reden om de TRIPS-waiver niet te hoeven steunen. Zo verwees demissionair minister De Jonge in een debat in oktober expliciet naar COVAX in zijn motivatie om een motie voor steun voor de TRIPS-waiver te ontraden: “Daarmee helpen we de derde wereld [sic] gewoon heel direct via COVAX.” Het is niet voor niets dat de rijke landen worden beticht van een neokoloniale houding. Deze week laat De Bruijn in een brief aan de Tweede Kamer weten dat hij binnen de EU weinig steun vond voor het (tijdelijk) vrijgeven van de vaccinpatenten, maar dat het kabinet ook de “waarde” ziet van het systeem rond intellectueel eigendom en dat Nederland zich achter het tegenvoorstel van de EU schaart – een voorstel dat er al sinds juni ligt en dat volgens India, Zuid-Afrika en anderen die aandringen op de TRIPS-waiver ontoereikend is. En zo heeft het kabinet de motie van Piri c.s. effectief ter zijde geschoven en zijn we weer terug bij af.

Door: Foto: Share of people fully vaccinated against COVID-19, last updated 8 December - CC BY Our World in Data
Foto: jvdgoot (cc)

Advocaten zonder grenzen

OPINIE - In Overloon bouwt de Stichting Beperking zonder Grenzen Land van Cuijk een speeltuin. De Stichting, geheel gerund door vrijwilligers, heeft een brief gekregen van een advocatenbureau waarin hen gesommeerd wordt de naam te wijzigen. De advocaten schrijven namens Artsen Zonder Grenzen en beroepen zich op het merkenrecht. De stichting gaat nu maar voor een andere naam. ,,Wij willen ons sponsorgeld niet opofferen aan advocaatkosten, ” zegt Theo Weenink, een van de vrijwilligers. De proceskosten kunnen bij verlies in de tienduizenden euro’s lopen.

Volgens een woordvoerster van Artsen zonder Grenzen  heeft Stichting Beperking zonder Grenzen Land van Cuijk ‘een nette juridische brief’ gekregen. ,,Dat doen we bij iedereen die iets in de naam heeft zitten met ‘zonder grenzen’.

Volgens haar moet die term als beeldmerk worden gezien. ,,Als anderen een naam kiezen die daar te veel op lijkt, kunnen we die partijen daar op aanspreken. Het komt zelden of nooit tot een rechtszaak, we komen er onderling altijd uit.”
Het bericht leidt tot verontwaardigde reacties op de site van De Gelderlander: ‘Advocaten zonder grenzen’, ‘Arrogantie zonder grenzen’. Lezers kondigen aan hun donatie voor AzG stop te zetten. Waar de organisatie dan weer op reageert met de mededeling dat er geen donatiegeld voor deze advocaten is ingezet. Ze doen het gratis. En ze gaan heus geen proces voeren. Ze dragen het initiatief een warm hart toe en ‘zoeken graag een passende oplossing’.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Europese Commissie waarschuwt voor sociale media bij onderhandelingen

Uit een audio-opname van Patrice Pellegrino, die in handen is van NU.nl, blijkt dat de Europese Commissie sociale media ziet als een gevaar bij de onderhandelingen over een nieuw geheim handelsverdrag met regels over intellectueel eigendom. De online diensten kunnen een heftig publiek debat opwekken.

Het vorige handelsverdragvoorstel, het antipiraterijverdrag ACTA, werd onder andere afgewezen omdat het enorm veel negatieve aandacht kreeg op sociale media. De industrie was niet in staat daar tegenwicht aan te bieden, maar bleef gebruikmaken van de oude manier van lobbyen.

Foto: USAG- Humphreys (cc)

Verboden te tweaken

COLUMN - Amerikaanse autofabrieken willen niet meer hebben dat hun klanten met hun tengels aan hun producten zitten. Nu ja: mechanische onderdelen zoals bougies, banden of schokbrekers mag u desnoods zelf nog wel vervangen, maar de code die voor de besturing en diagnostiek van de auto wordt gebruikt, beschouwen de automakers voortaan graag als hun exclusieve terrein. Zodra iemand anders die software bekijkt, onderzoekt, verbetert of aanpast, wensen ze dat te betstempelen als een inbreuk op hun intellectueel eigendom. Als piraterij, kortom.

Da’s voor de veiligheid, hoor, claimen de fabrikanten. Vanzelfsprekend. Stel je voor dat iemand niet weet wat-ie doet en per ongeluk de cruise control vernaggelt, of de botsingsdetector.

Alleen is de groep mensen die in hun schuurtje, met een thermoskan koffie en de laptop erbij, de elektronische control unit (ECU) van hun auto eens fijn gaat uitpluizen, natuurlijk niet bijster groot. Om hen is het de fabrikanten ook niet te doen. Hun offensief richt zich op onafhankelijke bedrijven die zich hebben toegelegd op de tinkering, tuning & tweaking van moderne auto’s.

Want dat lijkt de automakers nou juist zelf zo’n lucratieve vorm van klantenbinding: wie een auto van ze koopt, mag tot in lengte der dagen de elektronica daarvan uitsluitend laten updaten, controleren of repareren bij door hen geautoriseerde dealers, die op hun beurt natuurlijk weer een percentage van de omzet aan diezelfde fabrikant afdragen. Via licenties, ketenbeheer en een beroep op intellectueel eigendom wordt de markt dichtgetimmerd, en de concurrentie tot piraterij verklaard.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wie gaat aan de haal met Kodak?

Spectaculaire vuurpijl rond Megaupload vandaag, maar het begin van een minstens zo interessante strijd met potentieel veel grote impact op cyberspace stond gisteren in de krant: Kodak gaat ten onder. Het bedrijf probeerde al een half jaar een deel van zijn waardevolle patenten te verkopen, maar potentiële kopers dachten dat ze minder kwijt zouden zijn als Kodak helemaal geen geld meer had.

De uitverkoop van in totaal 11.000 patenten kan nu beginnen, vergelijkbaar met de veiling van de Nortel patenten vorig jaar. Het bankroete telecombedrijf had er 6000. Apple en Microsoft waren er zo op gebrand Google buiten de deur te houden dat ze 4,5 miljard dollar overhadden voor Nortels portfolio. Google sloeg binnen een maand terug door voor 12,5 miljard Motorola Mobile over te nemen, vooral vanwege de patenten.

De waarde van de 1.100 patenten voor digitale camera’s, die Kodak eerder probeerde te verkopen, werd geschat op drie miljard dollar. Als Google en Apple/Microsoft weer tegenover elkaar komen te staan, kan de prijs behoorlijk uit de hand lopen.

De inzet is vrij eenvoudig: controle over uw mobiele telefoon. Patenten worden door grote bedrijven tegenwoordig vooral ingezet om elkaar het leven zuur te maken, niet om werkelijke innovaties te beschermen (uitstekende analyse van het fenomeen). Kodak heeft al een zaak lopen tegen Apple en Google zal die met liefde willen overnemen, net zoals het bij de aankoop van Motorola Mobile doorzette om een verkoopverbod van iPhones en iPads in Duitsland afdwingbaar te maken.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.