Alleen symptoombestrijding kan het milieu redden

Hoe zou het toch zijn met Boyan Slat? U weet wel, die opgeruimde Delftse student die een geweldig idee had om de oceanen te reinigen van de 'plastic soep' die overal rond drijft. Boyat stelde voor om al die snippertjes plastic bijeen te drijven door middel van een systeem van met elkaar verbonden boeien, die, in samenwerking met zeestromingen, het plastic verzamelt. Boyat lanceerde zijn idee een paar jaar geleden, en werd daarna geruime tijd als een wonderkind op handen gedragen, van zaaltje naar zaaltje – zo van: een puur Hollandse vinding zal de wereldzeeën redden! Welnu, het gaat goed met Boyat. Hij doorstond de gekte en werkt zijn idee nu uit met hulp van een aantal bedrijven en instituten onder de vlag van The Ocean Cleanup. Al zal het nog wel even duren voordat de eerste serieuze experimenten met anti-plastic-soep-boeien uitgevoerd kunnen worden. Stunttechnologie Mooi toch? Nee, je kunt er ook anders tegenaan kijken. Huub Dijstelbloem, hoogleraar 'filosofie van wetenschap en politiek' (hoe verzin je het) aan de UvA, vindt het maar niks wat Boyat doet. In de NRC (20 augustus) noemt hij zijn voorstel een voorbeeld van 'stunttechnologie'.

Door: Foto: Foto (cropped): Bo Eide (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Technologie vraagt om een andere democratie

, door
Cover van Politiek Vernieuwen

Afgelopen zomer pleitte GroenLinks voor het uit voorzorg stopzetten van de verkoop van alle producten waar nanotechnologie aan te pas was gekomen zolang niet honderd procent vast staat dat ze ook op lange termijn onschadelijk zijn voor de gezondheid. Dat is natuurlijk één manier waarop de politiek met nieuwe technologische fenomenen om kan gaan. Het andere uiterste is alles maar laten gebeuren of zelfs signalen dat er iets mis zou kunnen zijn negeren vanwege bijvoorbeeld een economisch belang. Die houding heeft in het verleden tot menig milieuschandaal geleid.

Om tussen die twee uitersten door te laveren heeft Nederland een uitgebreid stelsel van adviesraden, overlegplatforms, delibererende politici, actiegroepen en wat dies meer zij. Toch bestaat er vaak nog onvrede over de gang van zaken. De democratie van ‘iedere belanghebbende mag zijn zegje doen’ leidt niet altijd tot de beste afweging. Daarom moet de technologische samenleving op een andere manier tegen democratie aankijken, betoogt de Amsterdamse filosoof dr. Huub Dijstelbloem in zijn boek ‘Politiek vernieuwen’.

Aan het begin van het boek introduceert Dijstelbloem de term Unidentified Political Object (UPO) om iets te omschrijven waar de wetenschap nog onvoldoende van weet, maar de politiek wel iets mee moet. Als voorbeeld geeft hij de opkomst van BSE in Groot-Brittannië. Terwijl de wetenschap uitzocht wat BSE precies was en hoe het zich verspreidde, moest de regering beslissen wat te doen met die gekke koeien die door hun hoeven zakten. Vanwege het economische belang werd besloten vol te houden dat er niets aan de hand was. Toen er wel degelijk iets aan de hand bleek te zijn, kwam er regelgeving, maar veehandelaren en slachters lichtten daar op grote schaal de hand mee, zodat de ziekte zich toch nog verder kon verspreiden. Achteraf was het verstandig geweest hier wel het voorzorgsprincipe toe te passen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.